Η ευρύτερη πολιτικοπολιτιστική σημασία του τουρισμού

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ

Ο Ευρωπαϊκός Μεσογειακός Νότος διακρίνεται, κλιματολογικά, για το παρατεταμένο καλοκαίρι, με σταθερά υψηλές θερμοκρασίες και ανέφελο ουρανό. Οι πολίτες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης ονειρεύονται και μήνες νωρίτερα προγραμματίζουν να επισκεφθούν και να περάσουν λίγες εβδομάδες ανεμελιάς σε κάποια ακρογιαλιά της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και όχι μόνο.

Αυξάνεται συνεχώς η προτίμηση για την Ελλάδα και ειδικότερα για τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, ορισμένα εκ των οποίων, όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Νάξος, η Πάρος, η Κέρκυρα και πολλά άλλα, έχουν καταστεί συνώνυμο κοσμοπολιτισμού και προορισμός διάσημων καλλιτεχνών όπως και οικονομικών κροίσων. Βέβαια καλοκαιρινός τουρισμός δεν είναι μόνο ήλιος και θάλασσα. Για πολλούς συνδυάζεται με επίσκεψη σε αρχαιολογικούς τόπους, που αφθονούν στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου και ιδιαίτερα στην Ελλάδα.

Προσφιλέστεροι αρχαιολογικοί χώροι επίσκεψης η Αρχαία Ολυμπία, η Ακρόπολη των Αθηνών, οι Δελφοί και πολλοί άλλοι. Αρχαιολογικοί χώροι που μαρτυρούν, με τη μοναδικότητά τους, το μεγαλείο του αρχαίου ελληνικού αλλά και δυτικού πολιτισμού. Για τις χώρες προορισμού και υποδοχής των επισκεπτών ο τουρισμός σημαίνει και απασχόληση των πολιτών της και ενίσχυση της ιδιωτικής οικονομίας, όπως και των εσόδων του κράτους. Γενική είναι η εντύπωση ότι η Ελλάδα είναι χώρα με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, με μεγάλες εναλλαγές του τοπίου και χιλιάδες ανυπέρβλητους κολπίσκους και αμμουδιές. Η ακτογραμμή της είναι, όπως υποστηρίζουν οι γεωγράφοι, ίση με εκείνη της Αυστραλίας!

Ένας ιδιαίτερα δημοφιλής προορισμός είναι και η Κέρκυρα, η ομηρική νήσος των Φαιάκων. Δεν είναι τυχαίο ότι η αυτοκράτειρα της πάλαι ποτέ Αυστροουγγαρίας, την οποία ενσάρκωσε η ηθοποιός Ρόμι Σνάιντερ στο γνωστό κινηματογραφικό έργο «Πριγκίπισσα Σίσι», επέλεξε να χτίσει εκεί το ησυχαστήριό της, το υπέροχο νεοκλασικό ανάκτορο «Αχίλλειον», στο οποίο δεσπόζουν τα δύο μεγάλα χάλκινα αγάλματα του ομηρικού ήρωα Αχιλλέα με την, επίσης, υπέροχη τοιχογραφία που απεικονίζει τον ήρωα του Τρωικού Πολέμου να σέρνει πίσω στο άρμα του το άψυχο σώμα του ηττημένου αντιπάλου του, Έκτορα.

Τους καλοκαιρινούς μήνες το νησί κατακλύζεται από χιλιάδες ξένους τουρίστες, πολλοί εκ των οποίων δεν την επισκέπτονται απλώς για πρώτη φορά. Το βορειοανατολικό της τμήμα βλέπει προς την Αλβανία (Βόρειο Ήπειρο), με την απέναντι πόλη των Αγίων Σαράντα να βρίσκεται ελάχιστα μίλια μακριά, όπου μπορεί να φτάσει κανείς και… κολυμπώντας. Βορειοδυτικά, το Ιόνιο τη χωρίζει με την Ιταλία και σε ευθεία γραμμή είναι οι πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος (Magna Graecia), Λέτσε και Κροτόνε. Ανατολικά, ατενίζει τα ηπειρωτικά βουνά, την πόλη και τον όρμο της Ηγουμενίτσας. Το νοτιότατο άκρο της, ο Κάβος, απέχει ελάχιστα από το νησί των Παξών, ιδιαίτερη πατρίδα του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια. Δεν είναι όμως όλα ιδανικά στο νησί των Φαιάκων, όπως άλλωστε και στα άλλα, γνωστά τουριστικά νησιά. Το οδικό δίκτυο στο ανεπτυγμένο τουριστικό βόρειο και βορειοδυτικό τμήμα του νησιού είναι σε επιεικώς απαράδεκτη κατάσταση.

Οι παραλίες σε πολλές περιοχές έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες, κυρίως στους ιδιοκτήτες των παραλιακών κέ­ντρων, που έχουν τοποθετήσει ξαπλώστρες επί πληρωμή. Για τους λουόμενους που θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν δικές τους φορητές ομπρέλες δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι. Και οι τιμές αναψυκτικών και φαγητού στα παρακείμενα καφέ, ταβέρνες και εστιατόρια είναι σε υψηλά επίπεδα.

Ένα άλλο φαινόμενο που ξεκίνησε από την περιοχή της πρωτεύουσας και τείνει να επεκταθεί και στην υπόλοιπη χώρα και δυστυχώς και στη Κέρκυρα είναι η βαφή της εξωτερικής όψης σπιτιών και καταστημάτων σε βαθύ γκρίζο χρώμα, που ουδόλως ταιριάζει στο ελληνικό φυσικό περιβάλλον. Πρόκειται για μόδα που θα περάσει και θα εγκαταλειφθεί σύντομα ή για έλλειψη αισθητικού γούστου; Μήπως πιστεύουν ότι αυτός ο χρωματισμός έχει μεγαλύτερη αντοχή στον χρόνο; Φαντασθείτε τα σπίτια της Σαντορίνης βαμμένα σε γκριζόμαυρα χρώματα…

Το 2019 ήταν η χρονιά που καταγράφηκε η μεγαλύτερη αριθμητική έλευση τουριστών, σχεδόν τριπλάσιοι του πληθυσμού της χώρας, και τα έσοδα από τον τουρισμό ξεπέρασαν τα 20 δισ. ευρώ. Η φετινή θερινή σεζόν υπολογίζεται ότι θα πλησιάσει, μπορεί και να ξεπεράσει ακόμα το ρεκόρ του 2019. Ο τουρισμός έχει καταστεί ένας από τους κυριότερους πυλώνες για την εθνική οικονομία, ενώ ιδιαιτέρως σημαντική είναι η συμβολή του στην πολιτιστική προβολή της Ελλάδας.

Ορθώς η Πολιτεία αποφάσισε να δημιουργήσει χωριστό υπουργείο για τον τουρισμό, όπως και αυτόνομο οργανισμό, τον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ), με γραφεία σε διάφορες πρωτεύουσες και πόλεις της Ευρώπης και άλλες ηπείρους. Πολλοί ξένοι, και όχι μόνο από χώρες της ΕΕ, έχουν αποκτήσει ιδιόκτητες κατοικίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, όπου διέρχονται ικανό μέρος του χρόνου ή και διαμένουν σε μόνιμη βάση. Το γεγονός είναι θετικό, γιατί τείνουν να ταυτιστούν με τον ελληνικό πληθυσμό, τα ελληνικά ήθη και έθιμα και να αντιλαμβάνονται καλύτερα τη διεθνή θέση της χώρας μας, όπως και τις απειλές που δέχεται εξ ανατολών, από τη γειτονική Τουρκία. Τις εκτιμήσεις τους τις μεταφέρουν και στους ομοεθνείς τους, όταν συζητούν μαζί τους ή επιστρέφουν στις πατρίδες τους.

Ξένοι συνάδελφοι και άλλοι γνωστοί μου εκφράζανε τη σφοδρή επιθυμία τους να επισκεφθούν το Άγιον Όρος. Δυστυχώς, λόγω του προσκυνηματικού χαρακτήρα και του άβατου για το γυναικείο φύλο δεν επιτρέπεται μεγάλος αριθμός επισκεπτών. Ίσως στο μέλλον να βρεθεί τρόπος να γίνεται δεκτός και για σύντομο χρόνο μεγαλύτερος αριθμός. Ο ετήσιος τουρισμός έχει ήδη καταστεί βασικός και ισχυρός παράγων για την εθνική οικονομία. Μπορεί χρονικά να υφίσταται αυξομειώσεις, ανάλογα με τη διεθνή οικονομική κατάσταση, αλλά δεν πρόκειται ποτέ να μειωθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα ή να μηδενισθεί, γιατί αποτελεί ένα είδος εξόδου από την καθημερινότητα.

Ο κόσμος άλλωστε, με την ανάπτυξη των συγκοινωνιακών μέσων και επικοινωνιών, έχει γίνει πολύ μικρότερος και η επίσκεψη άλλων τόπων εντάσσεται όλο και περισσότερο στο πρόγραμμα των πολιτών. Οι αρμόδιοι φορείς για τον τουρισμό ας φροντίσουν να βελτιώσουν τις τουριστικές υποδομές, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ξένοι τουρίστες, όταν επιστρέφουν στις χώρες τους, μεταφέρουν και τις εμπειρίες τους, που λειτουργούν προτρεπτικά ή και αποτρεπτικά για τους ίδιους και τους συνομιλητές τους για τις επιλογές τους τον επόμενο χρόνο ή στο ά­μεσο μέλλον…

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ