Γιάννης Πλακιωτάκης στο “Π”: Μια νέα ελληνική ακτοπλοΐα προ των θυρών
Του
ΓΙΑΝΝΗ ΠΛΑΚΙΩΤΑΚΗ
Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Ανέκαθεν η ελληνική ακτοπλοΐα αποτελούσε και συνεχίζει σταθερά να αποτελεί έναν ισχυρό βραχίονα της εθνικής συνοχής και συνέχειας του ελλαδικού χώρου, καθώς είναι η γέφυρα που ενώνει και συνδέει τη νησιωτική Ελλάδα με την ενδοχώρα.
Με την Ελλάδα να είναι μια χώρα η οποία διαθέτει μια μοναδική πολυνησία σε παγκόσμιο επίπεδο, η ακτοπλοΐα, ως κλάδος της ναυτιλίας του τόπου μας, ξεπερνά τα στενά όρια μιας επιχειρηματικής δράσης και αποκτά έναν εθνικό και κοινωνικό ρόλο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η επιχειρηματική διάστασή της είναι μια παράμετρος που μπορεί κανείς να προσπεράσει.
Ως νησιώτης με καταγωγή από την Κρήτη, ένα νησί που έζησε την τρομακτική εμπειρία ενός μεγάλου και πολύνεκρου ναυαγίου, που ώθησε τους συντοπίτες μου να καινοτομήσουν ανακαλύπτοντας τις εταιρείες λαϊκής βάσης, γνωρίζω από πρώτο χέρι τόσο την προσφορά της όσο και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.
Για τον λόγο αυτό, μια από τις πρώτες προτεραιότητες που έθεσε η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν ο εκσυγχρονισμός του κλάδου της ακτοπλοΐας, προχωρώντας άμεσα στη ριζική αναμόρφωση πρώτα από όλα του θεσμικού πλαισίου των άγονων γραμμών της χώρας.
Συνάμα αυξήθηκε κατά 45% ο ετήσιος προϋπολογισμός για τις άγονες γραμμές, με την επέκταση κατά 40 εκατ. ευρώ της ετήσιας επιχορήγησης, η οποία ανέρχεται στα 564 εκατ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2020 – 2023, ενώ υπήρξε ειδική πρόνοια για την ενσωμάτωση του αυξημένου κόστους για τα νέα καύσιμα από 1/1/2020, στο πλαίσιο προσαρμογής στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα, χωρίς να επιβαρυνθεί ο ωφελούμενος νησιώτης.
Η χρηματοδότηση των άγονων γραμμών, πέραν της γενναίας χρηματοδοτικής ενίσχυσης προς όφελος της νησιωτικής χώρας και των νησιωτών, από το 2019 εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Οι άγονες γραμμές είναι αναπτυξιακό έργο και ως τέτοιο πλέον χρηματοδοτείται. Επιπροσθέτως, οι άγονες γραμμές της χώρας χρηματοδοτούνται ως επαναλαμβανόμενη δράση για τα επόμενα έτη, με διασφαλισμένους πόρους και με την αναγκαία ευελιξία για την απρόσκοπτη χρηματοδότηση αλλά και τη δυνατότητα κάλυψης πρόσθετων ή έκτακτων αναγκών που τυχόν προκύψουν. Το υπουργείο ταυτόχρονα διατηρεί το δικαίωμα να αξιοποιεί τους μη διατιθέμενους πόρους για την επαναπροκήρυξη γραμμών και την ικανοποίηση νέων αιτημάτων των νησιών.
Αποδεσμεύσαμε τον κρατικό προϋπολογισμό και αναβαθμίσαμε τις άγονες γραμμές, ως δημόσια υπηρεσία / επένδυση που οφείλουμε να παρέχουμε στα νησιά που το έχουν ανάγκη.
Οι νέες προκηρύξεις έχουν σαφή και ποιοτικότερα κριτήρια, κυρίως σε ό,τι αφορά τα πλοία της Κατηγορίας Α’ (νεότερης ηλικίας πλοία). Αυτά τα νέα, ποιοτικότερα κριτήρια υποστηρίζουν νέα βελτιωμένα μισθώματα. Ταυτόχρονα παρέχεται πλέον η δυνατότητα επέκταση των άγονων γραμμών, όπου και όταν υπάρχει ανάγκη. Αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση των πόρων, είναι ικανό να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα ελκυστικό πακέτο για την προσέλκυση σύγχρονων πλοίων νεότερης ηλικίας.
Για πρώτη φορά εξάλλου ενεργοποιήσαμε ρήτρα για πλοίο αντικατάστασης ως ποιοτικό κριτήριο επιλογής (bonus), για εκείνες τις προσφέρουσες εταιρείες που θα προβλέψουν την άμεση αντικατάσταση του πλοίου, ώστε να καλυφθεί το μεταφορικό έργο που έχουν αναλάβει, στις έκτακτες περιπτώσεις που αδυνατούν να το παρέχουν, ως οφείλουν. Το πλοίο αντικατάστασης ειδικά σε άγονες γραμμές, όπου υπάρχει μόνο ένα πλοίο, λειτουργεί πλέον ως κριτήριο επιλογής.
Στη συνέχεια ενσωματώσαμε τις άγονες γραμμές στον νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό της νησιωτικής πολιτικής, παρέχοντας ένα δίχτυ κοινωνικής και αναπτυξιακής προστασίας για την αντιμετώπιση της νησιωτικότητας και της άρσης της απομόνωσης.
Δεν επιδοτούμε πια ακτοπλοϊκές εταιρείες αλλά χρηματοδοτούμε και επενδύουμε στις θαλάσσιες διαδρομές νησιωτικής ανάπτυξης, παρέχοντας στους νησιώτες όσα το Σύνταγμα επιτάσσει.
Εξάλλου προκηρύξαμε 24 νέες γραμμές, που χρηματοδοτούνται ως άγονες χάρη στην πολύ ενισχυμένη χρηματοδότηση που εξασφάλισε το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής τα τελευταία χρόνια.
Η αύξηση της χρηματοδότησης και η προσθήκη μεγάλου αριθμού άγονων γραμμών, σε συνδυασμό με τη θέσπιση ποιοτικότερων κριτηρίων και ρήτρας πλοίου αντικατάστασης, έχει διασφαλίσει την ποιοτική βελτίωση του προσφερόμενου μεταφορικού έργου αλλά και τη σύνδεση πολλών νησιών μεταξύ τους, διευκολύνοντας έτσι τη μετακίνηση, τη διακίνηση αγαθών καθώς και την επικοινωνία χιλιάδων νησιωτών.
Δεν σταματήσαμε όμως εδώ. Μόλις πρόσφατα καταφέραμε να παρατείνουμε την εξαίρεση από την εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού «FuelEU Maritime» έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029, για τα ακτοπλοϊκά πλοία που είναι δρομολογημένα σε λιμένες νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους.
Με την απόφαση αυτή αντιμετωπίζουμε τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο για τους κατοίκους, παραγωγούς και επισκέπτες στις νησιωτικές μας περιοχές, ενώ παράλληλα παρέχουμε ζωτικό χρόνο τόσο για την επαρκή διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων όσο και για την ενεργειακή μετάβαση του ακτοπλοϊκού στόλου στα νέα δεδομένα.
Επίσης, η πρόσφατη έγκριση του προγράμματος «Μεταφορές 2021 – 2027» από την ΕΕ σηματοδοτεί μια πολύ μεγάλη επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς εξασφαλίζονται μέσω αυτού 175 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη νησιωτικών λιμενικών υποδομών καθώς και 80 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση επιλεγμένων άγονων γραμμών.
Πρόκειται για πολύ σημαντική επιτυχία, που αλλάζει θεαματικά τα δεδομένα για τους νησιώτες και τα νησιά μας. Διασφαλίζεται, πλέον, όχι μόνο η σταθερή και συχνότερη ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών, τόσο με την ηπειρωτική Ελλάδα όσο και μεταξύ τους, αλλά και η ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης υπηρεσίας, με καλύτερες λιμενικές υποδομές και κίνητρα για δρομολόγηση νέων «πράσινων» πλοίων.
Δεν σταματάμε όμως εδώ.
Η προγραμματική σύμβαση που έχουμε υπογράψει με το Ινστιτούτο Μεταφορών προβλέπει την αξιολόγηση και τον επανασχεδιασμό του ακτοπλοϊκού δικτύου της χώρας, με στόχο τον ανασχεδιασμό και την υιοθέτηση προτάσεων ανασύνταξης των θαλάσσιων συγκοινωνιακών συνδέσεων, λαμβάνοντας υπόψη –πλέον– και το κριτήριο της ελάχιστης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης για κρίσιμες γραμμές του ελεύθερου μέρους των γραμμών, συμπληρωματικά με τον εξορθολογισμό του πλαισίου χάραξης των άγονων γραμμών και σύναψης των σχετικών συμβάσεων δημόσιας υπηρεσίας.
