Η τακτική «γιαβάς γιαβάς» του Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο

Για ποιον λόγο επέλεξε να αποφύγει την κλιμάκωση τώρα

–Γιατί πρέπει η Αθήνα να επιμείνει στην ισχυρή αποτροπή

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Ο πολυαναμενόμενος απόπλους του νέου τουρκικού γεωτρύπανου με τις ευλογίες του Ερντογάν έδωσε ανάσα χρόνου σε Αθήνα και Κύπρο και συγχρόνως στέρησε ίσως την προσδοκία που είχε δημιουργηθεί τις τελευταίες ημέρες στην ελληνική κυβέρνηση, για δημιουργία έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα βοηθούσε να ξεχασθεί το σκάνδαλο των υποκλοπών.

Η επιχειρηματολογία των κυβερνητικών παραγόντων και του ίδιου του κ. Μητσοτάκη τα τελευταία 24ωρα ήταν ότι υπάρχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας σε μια κρίσιμη περίοδο εξωτερικών α­πειλών και δεν θα πρέπει να υπονομευθεί η λειτουργία της ΕΥΠ (!), λες και η τουρκική α­πειλή ή ακόμη και η δημιουργία έντασης από την Τουρκία θα μπορούσε να αποτελέσει την κολυμβήθρα του Σιλωάμ για το σκάνδαλο των υποκλοπών.

Η Τουρκία τελικά επέλεξε να κινηθεί με βάση το πιο ανώδυνο σενάριο, στέλνοντας το γεωτρύπανο «Abdulhamid Han» για γεώτρηση στην περιοχή του κόλπου της Αττάλειας, εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, σε μια περιοχή στην οποία τον προηγούμενο χρόνο είχε πραγματοποιήσει πολύμηνες σεισμογραφικές έρευνες και υπάρχουν πιθανότητες εντοπισμού κοιτάσματος. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι ο κ. Ερντογάν έχει παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις του έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, καθώς μπορεί η αποστολή του γεωτρύπανου στην τουρκική υφαλοκρηπίδα να προσφέρει χρόνο σε Αθήνα και Λευκωσία αλλά δεν προσφέρεται για εφησυχασμό.

Οι πληροφορίες που ήδη υ­πήρχαν και είχαν δει το φως της δημοσιότητας στην Κύπρο επέμεναν ότι η πρώτη κίνηση της Τουρκίας θα ήταν στον κόλπο της Αττάλειας και αφού ολοκληρώσει την έρευνά του, θα στραφεί μετά, στο τέλος του φθινοπώρου, στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Εξάλλου, ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι «η γεώτρηση Yorukler-1 είναι το πρώτο βήμα του ολοκληρωμένου επιχειρησιακού μας σχεδίου στην Ανατολική Μεσόγειο».

Οι λόγοι που η Τουρκία επέλεξε να κινηθεί σε πρώτη φάση στον κόλπο της Αττάλειας είναι πολλοί. Κατ’ αρχάς, ο κ. Ερντογάν, ο οποίος «πουλάει» στο εσωτερικό τα επιτεύγματα της Τουρκίας, θέλει να εκμεταλλευθεί και πολιτικά τα βήματα της Τουρκίας στην ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων, που και θα ενισχύσουν την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας και συγχρόνως θα δικαιολογήσουν τα δισεκατομμύρια τα ο­ποία έχει διαθέσει η κυβέρνησή του για την απόκτηση τεσσάρων πλωτών γεωτρύπανων και τριών ερευνητικών σκαφών. Με αυτόν τον τρόπο ο κ. Ερντογάν θέλει να τονώσει ακόμη περισσότερο το εθνικό αίσθημα υπερηφάνειας, λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές. Ο τούρκος ηγέτης θέλει να έχει άμεσα και πριν από τις εκλογές μια νέα σημαντική ανακάλυψη φυσικού αερίου, την οποία θα χρησιμοποιήσει προεκλογικά, πουλώντας στο εκλογικό σώμα το αφήγημα της ισχυρής Τουρκίας που γίνεται ακόμη ισχυρότερη με τις ανακαλύψεις υδρογονανθράκων σε Μαύρη Θάλασσα και Ανατολική Μεσόγειο, που βάζουν την Τουρκία στο κλαμπ των χωρών-παραγωγών ενέργειας, κάτι που ενισχύει α­κόμη περισσότερο τον ρόλο της λόγω της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης.

Το Ελληνικό Εθνικό κράτος, η παράνομη μετανάστευση και οι εθνομηδενιστικές πολιτικές

Ο κ. Ερντογάν όμως έχει και άλλους στόχους. Μετά και την παραίνεση του Προέδρου Μπάιντεν για σταθερότητα στο Αιγαίο, γνωρίζει ότι τώρα μπορεί να θολώσει τα νερά και να βγει από… αριστερά στον Κυριάκο Μητσοτάκη, που κατήγγειλε διαρκώς και στην Ουάσιν­γκτον και στο Κογκρέσο και στην ΕΕ ότι η Τουρκία ετοιμάζεται να προκαλέσει ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Αποφεύγοντας την αποστολή του γεωτρύπανου σε ελληνική ή κυπριακή υφαλοκρηπίδα, θα επιδιώξει να εκθέσει την Ελλάδα για «άνευ λόγου τουρκοφοβία» και συγχρόνως να εμφανίσει «καλό πρόσωπο» σε Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες.

Όταν ο κ. Μητσοτάκης δήλωνε στη Μαδρίτη –στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ– ότι ανέμενε ήρεμα νερά σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, προφανώς είχε λάβει καθησυχαστικά μηνύματα από τους Αμερικανούς, ότι προς το παρόν η Τουρκία δεν θα στοχοποιήσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Η αποκατάσταση των σχέσεων με την Ουάσινγκτον αποτελεί μείζονα προτεραιότητα για τον Ταγίπ Ερντογάν, λόγω των εκκρεμοτήτων σε Βόρεια Συρία αλλά και λόγω του κρίσιμου ρόλου που έχουν οι ΗΠΑ για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Τουρκία.

Όμως ακόμη πιο σημαντικό για τον ίδιο είναι το θέμα της προώθησης της αναβάθμισης των παλιών και της αγοράς νέων F-16 όχι μόνο για λόγους αμυντικούς αλλά κυρίως για λόγους πρεστίζ και απόδειξης του γεγονότος ότι πλέον η Τουρκία δεν αντιμετωπίζεται ως παρίας από ένα μεγάλο μέρος του κατεστημένου της Ουάσινγκτον. Ήδη ο κ. Ακάρ την Τρίτη ανακοίνωσε ότι μεταβαίνει στην Ουάσινγκτον τουρκική αντιπροσωπεία για να εξετάσει εναλλακτικά σενάρια για την υπόθεση των F-16, καθώς ο στόχος είναι να ξεπερασθούν πιθανά εμπόδια που θα συνεχίσει να εγείρει το Κογκρέσο.

Είναι προφανές ότι η κλιμάκω­ση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο και μια επιθετική κίνηση εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου θα συσπείρωνε α­κόμη περισσότερο το αντιτουρκικό λόμπι στο Κογκρέσο και θα καθιστούσε ακόμη πιο δύσκολη την όποια συζήτηση για τα F-16.

Τουρκολιβυκό Μνημόνιο… – Πάλι χαμένοι;

Πάντως η Τουρκία είναι δεδομένο ότι έκανε τη συγκεκριμένη επιλογή λαμβάνοντας υπόψη της και τη στάση της Ελλάδας. Σε κάθε τόνο και σε κάθε επίπεδο η κυβέρνηση είχε διαμηνύσει ότι δεν επρόκειτο να ακολουθήσει την τραγική τακτική του 2020, που έδωσε την ευκαιρία στην Άγκυρα να επιχειρήσει τετελεσμένα ακόμη και στο Καστελλόριζο. Και η επίδειξη της αποφασιστικότητας της Αθήνας λειτουργεί τελικά α­ποτρεπτικά στην τουρκική προκλητικότητα και αυτό θα πρέπει να το συνειδητοποιήσει όχι μόνο η νυν κυβέρνηση αλλά και όλη η πολιτική ηγεσία της χώρας.

Η Τουρκία συνήθως θέλει να κινείται εκ του ασφαλούς, γνωρίζοντας ότι δεν θα υπάρξει αντίδραση ή ότι η όποια αντίδραση θα είναι λεκτική και διπλωματική, αλλά όταν υπάρχει δηλωμένη πρόθεση δυναμικής αντίδρασης, τότε υποχρεώνεται σε δεύτερες σκέψεις. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η αποστολή του τουρκικού γεωτρύπανου σε περιοχή της τουρκικής υφαλοκρηπίδας δεν πρέπει να προκαλέσει εφησυχασμό.

Η ρητορική της τουρκικής ηγεσίας, ο αναθεωρητισμός, που α­ποτελεί πλέον το alter ego του Ταγίπ Ερντογάν, οι πολεμικές κραυγές του Χουλουσί Ακάρ και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου εί­ναι αποκαλυπτικές των βαθύτερων επιδιώξεων της Άγκυρας.

Και θα πρέπει όλοι να γνωρίζουν ότι μπορεί το «Abdulahamid Han» να τρυπά τον βυθό της τουρκικής υφαλοκρηπίδας το επόμενο δίμηνο, αλλά μόλις η τουρκική ηγεσία θεωρήσει ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες και το περιβάλλον ευνοϊκό, τότε θα το κατευθύνει στην κυπριακή αρχικώς και κατόπιν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Και για τον λόγο αυτό απαιτείται εθνική επαγρύπνηση, αποφυγή εμπλοκής των εθνικών θεμάτων στη σφοδρή κομματική σύγκρουση που θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα και κυρίως επίδειξη αποφασιστικότητας, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να προστατεύσει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τα εθνικά συμφέροντά της.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Οι πραγματικοί στόχοι της Τουρκίας με το «Abdulhamid Han» και η αντίδραση της Ελλάδος