Κοινωνικός αναβρασμός για τα συνεχή εγκλήματα

Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ

Γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία γυναικών από πρόθεση, που συνήθως διαπράττεται από άντρες, αλλά κάποιες φορές συνεργούν και γυναίκες, συνήθως μέλη της ίδιας οικογένειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις τη γυναικοκτονία διαπράττει ο σύντροφος ή πρώην σύντροφος, που συνήθως είχε και μακρόχρονη κακοποιητική συμπεριφορά, απειλούσε, κακοποιούσε ή εκφόβιζε τη γυναίκα, η οποία πολύ συχνά βρίσκεται σε θέση φυσικής και οικονομικής αδυναμίας σε σχέση με αυτόν.

Την τελευταία εβδομάδα, η ελληνική κοινωνία, για ακόμα μία φορά, έγινε μάρτυρας μιας συγκλονιστικής δολοφονίας, με θύμα μια κοπέλα μόλις 17 ετών. Ήταν η τρίτη μέσα σε λίγες ημέρες, αφού είχαν προηγηθεί οι δολοφονίες σε Ρέθυμνο και Ζάκυνθο, οι οποίες σόκαραν λόγω της βαρβαρότητας με την οποία διαπράχθηκαν τα εγκλήματα.

Η έξαρση της αγριότητας στην ελληνική κοινωνία αποτυπώνεται με ανατριχιαστικό τρόπο στους αριθμούς.

Μελετώντας τα στατιστικά στοιχεία, από το 2019 παρατηρείται μια σταθερή και απρόσκοπτη εξέλιξη του φαινομένου. Συγκεκριμένα, το 2019 σημειώθηκαν 17 γυναικοκτονίες, το 2021 έφτασαν τις 30 και το πρώτο επτάμηνο του 2022 βρισκόμαστε ήδη στις 13.

Πέρα από τη νομοθεσία, που δεν αναγνωρίζει το έγκλημα της γυναικοκτονίας, δεν υπάρχει και κάποιος επίσημος φορέας καταγραφής και ανάλυσης των γυναικοκτονιών.

Πολλοί εξακολουθούν να διαφωνούν με τον όρο «γυναικοκτονία», με το επιχείρημα πως η γυναίκα είναι άνθρωπος, άρα καλύπτεται από τον όρο της «ανθρωποκτονίας».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΑΣ, τη χρονική περίοδο 2013 – 2018 δολοφονήθηκαν στη χώρα μας 69 γυναίκες με αιτία την ενδοοικογενειακή βία, που αντιστοιχεί στο 30,4% – 50% του συνόλου των γυναικών-θυμάτων ανθρωποκτονιών ετησίως. Πρέπει δε να επισημάνουμε ότι το ποσοστό αυτό είναι στην πραγματικότητα αρκετά μεγαλύτερο, καθώς μέχρι την ψήφιση του ν. 4531/2018, με τον οποίο κυρώθηκε η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, στην έννοια της οικογένειας δεν συμπεριλαμβάνονταν οι νυν ή πρώην μόνιμοι σύντροφοι, ούτε τα μέρη συμφώνου συμβίωσης.

Η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον σύζυγο ή τον ερωτικό σύντροφο. Οι γυναίκες 15 – 44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία, ενώ το 55% – 95% των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλει το πρόβλημα.

Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη δημοσκοπική έρευνα που έχει διεξαχθεί παγκοσμίως για τη βία κατά των γυναικών, με τη συμμετοχή πάνω από 42.000 γυναικών, ηλικίας από 18 – 74 ετών, από 28 κράτη-μέλη της ΕΕ:

• 1 στις 3 γυναίκες στην ΕΕ έχει υποστεί σωματική βία από την ηλικία των 15 ετών και άνω.
• 1 στις 2 γυναίκες έχει βιώσει ψυχολογική βία από τον σύντροφό της.
• 1 στις 8 γυναίκες έχει υποστεί οικονομική βία από τον σύντροφό της.
• 1 στις 20 γυναίκες έχει πέσει θύμα βιασμού.
• 1 στις 3 γυναίκες έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στον χώρο εργασίας.
• 1 στις 5 νεαρές γυναίκες, μεταξύ 18 – 29 ετών, έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στο διαδίκτυο.
• 1 στις 5 γυναίκες έχει βιώσει stalking (εξακολουθητική παρακολούθηση).
• 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας στην ΕΕ.
• 600 γυναίκες στην ΕΕ χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο από ενδοοικογενειακή βία.

Το ζήτημα της νομικής αναγνώρισης του όρου «γυναικοκτονία» είναι πολλαπλώς σημαντικό και αναγκαίο. Ανεξάρτητα από τη διαφοροποίηση που μπορεί να επιφέρει κατά την επιμέτρηση της ποινής του εκάστοτε δράστη, υπάρχει άμεση συνάφεια με την εικόνα μιας ισορροπημένης κοινωνίας.

Πάνω από όλα, όμως, η επιστημονική κοινότητα χρειάζεσαι να εξηγήσει μια πιθανή σχέση του εγκλεισμού από την πανδημία με τις γυναικοκτονίες και τα εγκλήματα, προτείνοντας σοβαρές λύσεις.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ