Γεννήθηκα το 1949 – Του Ν. Γ. Χαριτάκη

Υπό
Ν. Γ. ΧΑΡΙΤΑΚΗ

Θεωρώ ότι ανήκω στην πιο τυχερή γενιά μετά την απελευθέρωση της χώρας. Μπήκαμε στη ζωή έχοντας ένα απόθεμα πλούτου από μια γενιά που αναμφίβολα είχε περάσει τα πάντα. Βγήκαμε από την ενεργό δράση μεταφέροντας ένα διαφορετικό απόθεμα πλούτου στις επόμενες, με απαίτηση να καλύψουν μέρος των δικαιωμάτων μας (ασφάλεια, εθνική ανεξαρτησία, εισοδήματα και υγεία). Με τη δύναμη της μνήμης, θεωρώ ότι απ’ όλες τις γενιές που έχουν περάσει από τη χώρα τη δική μας την εκφράζουν καλύτερα οι στίχοι του τραγουδιού του Φρανκ Σινάτρα «My way».

Τα 14 τελευταία χρόνια η χώρα μας πέρασε τρεις μεγάλες κρίσεις, ίσως τις πιο έντονες από αντίστοιχες όλης της προηγούμενης περιόδου 1949 – 2022. Οικονομική ανασφάλεια στην προστασία των κεκτημένων, εθνική ανασφάλεια και πάλι στην προστασία των κεκτημένων, πολιτική ανασφάλεια στην προστασία των κεκτημένων.

Ζήσαμε και ζούμε μια οικονομική ανασφάλεια, είτε λόγω της παγκόσμιας κρίσης, είτε λόγω των δικών μας αδυναμιών, είτε λόγω της αδυναμίας των εταίρων μας να προσαρμοστούν κι εκείνοι μαζί μας στην αναγκαία θεσμική θωράκιση της ΕΕ από τόσο μεγάλες διαταραχές. Subprime, υπερδανεισμός των χωρών του Νότου, Μνημόνια, πανδημία και κοινωνικές παροχές σε μια οικονομία που δεν λειτουργούσε, ενεργειακή εξάρτηση, με έλεγχο των βασικών δικτύων διάθεσης του προϊόντος από τον παραγωγό, και πόλεμος στα σύνορά μας. Δοκιμάστηκε η ευελιξία του μηχανισμού που λέγεται ΕΕ να αντεπεξέλθει έγκαιρα και υπεύθυνα στην οικονομική κρίση της ζώνης του ευρώ. Δοκιμάστηκε στη δημιουργία, παραγωγή και διασπορά των εμβολίων. Και, τέλος, δοκιμάστηκε στην προστασία της ενεργειακής της αυτοδυναμίας, σε μια περίοδο κλιματικής αλλαγής, υποχρεωτικής αύξησης της ζήτησης, στροφής του ενεργειακού μείγματος υπέρ των καθαρών πόρων και ελέγχου των δικτύων από τον μονοπωλητή, τη Ρωσία. Δοκιμάστηκε από πολεμική σύρραξη μια περιοχή (ΕΕ) που προσπαθεί ακόμη να επουλώσει τις πληγές των παγκοσμίων πολέμων. Και όλα αυτά με δεσμεύσεις οικονομικής σταθερότητας, αναγκαίας και ικανής συνθήκης για την προστασία των οικονομικών κεκτημένων.

Ζήσαμε και ζούμε μια ένταση όσον αφορά την εθνική μας ανασφάλεια. Συνεπαγωγή της οικονομικής ανασφάλειας, θα πει κάποιος. Πιθανώς σωστό, αλλά δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία σε συνάρτηση με τον ανεύθυνο και διεθνοποιημένο πλέον λαϊκισμό διαχέεται καθημερινά στην εθνική αλλά και ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Μιλώντας ειρωνικά, ίσως θα έπρεπε ακόμη και να ευχαριστήσουμε τους Προέδρους της Ρωσίας και της Τουρκίας, γιατί με τις ενέργειές τους επιταχύνουν τις αποφάσεις για την εφαρμογή λύσεων κατά του αναθεωρητισμού σε μια περιοχή του κόσμου που ανατριχιάζει και μόνο ακούγοντας, ίσως κάπως διαφοροποιημένο, τον όρο «ζωτικός χώρος» (Lebensraum). Είναι ικανή η πολιτική δομή (ΕΕ, ΝΑΤΟ, συνεργασίες, διεθνείς συμβάσεις και δίκαιο, εθνική προστασία) να εξασφαλίσει τα κεκτημένα εθνικά σύνορα;

Τέλος, ζήσαμε και ζούμε τα τελευταία 14 χρόνια, έντονα, μια πολιτική ανασφάλεια στην προστασία των κεκτημένων. Για να μην υπάρξει κάποια παρεξήγηση, η πολιτική ανασφάλεια δεν αφορά μόνο τη διαδικασία της κυβερνητικής αλλαγής στις δημοκρατίες της Δύσης αλλά επεκτείνεται, κυρίως, στην αδράνεια του status quo σε όλες τις χώρες για την ενίσχυση των θεσμικών αλλαγών και την προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα. Από τις ΗΠΑ, με τα γεγονότα του Καπιτωλίου και τις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, μέχρι την αντιπαλότητα στην ΕΕ ως προς την αντιμετώπιση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της ή την παροχή στήριξης στην ουκρανική κυβέρνηση, η πολιτική ανασφάλεια διαταράσσει τα κεκτημένα. Ακούμε κριτική και σχόλια για την ανυπαρξία πολιτικών ηγετών και μας προβληματίζει το πώς αυτό μεταφράζεται στην εμπιστοσύνη μας στις δημοκρατικές διαδικασίες, όταν τελικά μας εκπροσωπούν ηγέτες που επιλέξαμε με αυτές ακριβώς τις δημοκρατικές διαδικασίες. Μιλάμε για δημοψηφίσματα, για κυβερνήσεις συνεργασίας, για εκλογικούς νόμους, για επιτάχυνση ή μη των εκλογικών διαδικασιών και θέλουμε να ξεχάσουμε ότι οι έννοιες «πισωγύρισμα» ή/και «κυβίστηση» είναι καθ’ όλα ορθολογικές συμπεριφορές σ’ ένα πολιτικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Για παράδειγμα, μόλις πριν από λίγες ημέρες, μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα, η Ιταλία, υπό την ηγεσία ενός από τους πλέον αναγνωρισμένους ευρωπαίους πολίτες, με εγνωσμένη ηγετική και πολιτική ικανότητα, οδηγήθηκε σε εκλογές. Στερήθηκε τη στήριξη των κομμάτων που τον οδήγησαν στην εξουσία. Μήπως είχαμε στο παρελθόν στη χώρα μας κάτι αντίστοιχο και θέλουμε να το ξεχάσουμε;

Ένας γερμανός αρθρογράφος έγραψε ότι σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου η πολιτική της ΕΕ, κυρίως με τα Μνημόνια, θεωρήθηκε ως μαστίγιο, στην Ιταλία, σήμερα, ακολουθήθηκε η πολιτική του καρότου. Μόνο φέτος δόθηκαν, ως προκαταβολές και πρώτη δόση του Ταμείου Ανάκαμψης, περίπου 130 δισ. Το 65% των δανειακών της αναγκών για το 2022 καλύφθηκε με αυτόν τον τρόπο. Και όμως η κυβέρνηση έπεσε και είναι πιθανό επόμενη πρωθυπουργός της χώρας να εκλεγεί η κ. Μελόνι, επικεφαλής του κεντροδεξιού συνασπισμού, που ακολουθεί την προσέγγιση «πρώτα η Ιταλία».

Το θέμα που οδήγησε στην κυβερνητική αλλαγή στην Ιταλία επικεντρώθηκε γύρω από την κατανομή του πακέτου των έργων των 130 δισ. Η συζήτηση για εκλογές και στη χώρα μας είναι πολύ πρόσφατη. Όλως τυχαίως και σε μας φαίνεται να πυροδοτήθηκε σε κάποιον βαθμό από την αντίστοιχη κατανομή των έργων – χρημάτων του ιδίου πακέτου. Ευτυχώς μας πρόλαβε ο κ. Ντράγκι και έτσι θα ζήσουμε από πολύ κοντά την ιταλική πολιτική ανασφάλεια και τη δική τους αμφισβήτηση των κεκτημένων. Ευτυχώς, γιατί έτσι θα μπορέσουμε να ποσοτικοποιήσουμε τα κόστη και οφέλη μιας τέτοιας πολιτικής, χωρίς να υποχρεωθούμε να ζούμε στα όρια των δυνατοτήτων μας.

Τρεις κρίσεις, τρεις εμπειρίες ζωής. Παιδαγωγικά είναι σκόπιμο να τις αξιολογήσουμε. Να σταθμίσουμε τους βαθμούς ευελιξίας που κατορθώσαμε να αποκτήσουμε όλα αυτά τα χρόνια. Με τη γνώση των πολιτικών ετών της Μεταπολίτευσης να διαμορφώσουμε άποψη ως προς την αλληλεγγύη, τον τρόπο και τα μέσα που μας κάνουν να λειτουργούμε σήμερα σε σχέση με τα χρόνια που διέρρευσαν.

Γιατί και πάλι το ερώτημα της δικής μας γενιάς είναι ταυτόσημο με εκείνο που απάντησαν και όλες οι προηγούμενες. Η χώρα που σήμερα παραδίδουμε στα παιδιά μας είναι περισσότερο ή λιγότερο ασφαλής, οικονομικά, εθνικά, και πολιτικά από εκείνη που μας παραδόθηκε;

Αγαπητέ φίλε αναγνώστη, όπως θα έλεγε και ο στιχουργός του «My way», «δικός σου ο δρόμος, δική σου κι η απόφαση».

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ