Μάκης Βορίδης στο “Π”: Η καταθλιπτική επιρροή του εξισωτισμού στη δημόσια διοίκηση
Του
ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ
Υπουργού Εσωτερικών
Είτε δουλεύεις λίγο είτε πολύ, θα αμείβεσαι το ίδιο. Είτε δουλεύεις λίγο είτε πολύ, θα εξελίσσεσαι το ίδιο.
Αυτό είναι το βασικό δόγμα της Αριστεράς, που ηγεμόνευσε για χρόνια στη δημόσια διοίκηση. Και φυσικά την καθήλωσε, δημιουργώντας μια σταθερή και μόνιμη ένταση ανάμεσα στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα, ανάμεσα στο κράτος και στις επιχειρήσεις, ανάμεσα στον ιδιωτικό και στον δημόσιο υπάλληλο.
Οι άνθρωποι τείνουν να λειτουργούν ορθολογικά όταν ενεργούν ως οικονομικά υποκείμενα. Αν η αμοιβή δεν διαφοροποιείται αναλόγως με την ποσότητα και την ποιότητα της εργασίας, τότε ο εργαζόμενος θα επιλέξει να καταβάλει την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια, γιατί με αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιεί το όφελός του.
Περαιτέρω έκφανση του εξισωτισμού αλλά και μιας ιδιότυπης συντεχνιακής προστασίας των δημοσίων υπαλλήλων ήταν η ανυπαρξία μηχανισμού αντιμετώπισης της διαφθοράς, κυρίως με την υποβάθμιση του εσωτερικού ελέγχου αλλά και των αναποτελεσματικών πειθαρχικών διαδικασιών.
Τέλος, ομοίως, έκφανση του εξισωτισμού ήταν η υπερβολική έμφαση στα λεγόμενα τυπικά προσόντα, τόσο στις διαδικασίες πρόσληψης όσο και στις διαδικασίες υπηρεσιακής εξέλιξης, σε αντίθεση με την ουσιαστική κρίση, με την εξέταση των γνώσεων, την αξιολόγηση της υπηρεσιακής πορείας του υπαλλήλου.
Οι «κατακτήσεις» του εξισωτισμού αποτελούν διπλό παράγωγο αφενός των τυφλών συνδικαλιστικών διεκδικήσεων και αφετέρου της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς στον χώρο της δημόσιας διοίκησης για πάρα πολλά χρόνια.
Στην πραγματικότητα, το διοικητικό αποτέλεσμα είναι σαφές: Μια δημόσια διοίκηση νωθρή, ανίκανη να σχεδιάσει το μέλλον και να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της νέας ψηφιακής εποχής, υπάλληλοι παραιτημένοι, χωρίς διαδρομή καριέρας, χωρίς την αίσθηση και την αντίληψη ότι συμμετέχουν σε ένα ευρύτερο σχέδιο, έχοντας εμπεδώσει ότι είτε καλός είσαι είτε κακός, αυτό δεν κάνει καμία διαφορά, ότι, είτε δουλεύεις λίγο είτε πολύ, θα αμειφθείς το ίδιο, ότι η υπηρεσιακή σου εξέλιξη θα κριθεί από το πόσα πτυχία θα μαζέψεις και όχι από το πόσο καλά ξέρεις τη δουλειά σου και ότι, τελικά, ακόμα και αν παρανομήσεις, στα μαλακά θα πέσεις, ότι, είτε είσαι προϊστάμενος είτε απλός υπάλληλος, αυτό δεν έχει καμία σημασία και καμία διαφορά, αφού οι μισθολογικές διαφορές είναι οριακές τελικά και δεν έχεις διοικητικά εργαλεία για να ασκήσεις διοίκηση στη μονάδα στην οποία προΐστασαι.
Τρία χρόνια τώρα, με προσήλωση ανατρέπουμε αυτήν την απολύτως κρατούσα αντίληψη στη δημόσια διοίκηση με συγκεκριμένα και συστηματικά βήματα:
• Αλλάξαμε το σύστημα προσλήψεων, νομοθετήσαμε τον πανελλαδικό διαγωνισμό και ψηφιοποιούμε το ΑΣΕΠ. Περνάμε από ένα σύστημα τυπικής μοριοδότησης σε ένα σύστημα αξιολόγησης γνώσεων και δεξιοτήτων. Ο πρώτος διαγωνισμός θα γίνει στο τέλος του 2022.
• Νομοθετήσαμε το bonus παραγωγικότητας, με πρώτη του πιλοτική εφαρμογή το 2022.
• Νομοθετήσαμε τη βάση του 6 και όχι του 5 για την εισαγωγή στη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και εμπλουτίσαμε το πεδίο των εξετάσεων, κάνοντας τον διαγωνισμό εξαιρετικά ανταγωνιστικό.
• Νομοθετήσαμε το σύστημα εσωτερικού ελέγχου και έχουμε ήδη πιστοποιήσει πάνω από 200 εσωτερικούς ελεγκτές, που ασκούν ήδη καθήκοντα στις μονάδες εσωτερικού ελέγχου.
• Εφαρμόσαμε με αυστηρότητα τους δύο κύκλους κινητικότητας, ενισχύοντας τις διαδρομές καριέρας των υπαλλήλων.
• Αλλάξαμε το σύστημα αξιολόγησης, δίνοντας βάση στην αξιολόγηση των δεξιοτήτων ειδικώς των προϊσταμένων.
• Αλλάξαμε το σύστημα στοχοθεσίας και το συνδέσαμε με την αξιολόγηση των προϊσταμένων.
• Ενισχύσαμε και κινητροδοτήσαμε την εφαρμογή του Ενιαίου Πλαισίου Αξιολόγησης για την αξιολόγηση των οργανικών μονάδων.
• Νομοθετήσαμε και εκπαιδεύσαμε συμβούλους ακεραιότητας και θέσαμε σε ισχύ κώδικα δεοντολογίας για να ενισχύσουμε την κουλτούρα ακεραιότητας.
• Νομοθετήσαμε και διαμορφώσαμε το πλαίσιο για τον νέο κλάδο των επιτελικών στελεχών της διοίκησης.
• Δημιουργήσαμε την πλατφόρμα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των πειθαρχικών υποθέσεων.
• Νομοθετήσαμε την τηλεργασία στο Δημόσιο, η οποία θα αποτελέσει διοικητικό εργαλείο στα χέρια των προϊσταμένων. Επίσης, μπροστά μας έχουμε τη νομοθέτηση του νέου συστήματος επιλογής προϊσταμένων, τον νέο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα, που θα περιέχει και το νέο Πειθαρχικό Δίκαιο, και τον νέο Κώδικα Διοικητικών Διαδικασιών.
Στην πραγματικότητα, νομοθετήσαμε και έχουμε αρχίσει να εφαρμόζουμε ένα συνολικό σχέδιο αλλαγής της καθεστηκυίας νοοτροπίας στο Ελληνικό Δημόσιο.
Διαφοροποιούμε τις αμοιβές με το bonus παραγωγικότητας, δίνουμε διοικητικά εργαλεία στους προϊσταμένους με το bonus και την τηλεργασία, ενισχύουμε την ακεραιότητα με τον εσωτερικό έλεγχο και τον σύμβουλο ακεραιότητας και την παρακολούθηση τον πειθαρχικών, ενισχύουμε τον έλεγχο των προϊσταμένων με τη σύνδεση νέων ετήσιων σχεδίων δράσης με τη στοχοθεσία, μετακινούμαστε από τα τυπικά κριτήρια στην αξιολόγηση γνώσεων και δεξιοτήτων τόσο στις προσλήψεις όσο και στην υπηρεσιακή εξέλιξη.
Το νομοθετικό μας σχέδιο έχει σε μεγάλο βαθμό προχωρήσει και έχει ξεκινήσει η εφαρμογή του.
Στο τέλος του δρόμου βρίσκεται μια δημόσια διοίκηση που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των πολιτών, στις προκλήσεις της εποχής και θα σχεδιάζει το μέλλον.
