Χρειάζεται νέο σύνορο αγώνα για την Κύπρο
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Η 48η επέτειος από το πραξικόπημα της χούντας και την Τουρκική εισβολή βρίσκει την Κύπρο σε μία κατάσταση πλήρους σχεδόν αποπροσανατολισμού του εσωτερικού της μετώπου, που δημιουργεί συνθήκες εθελοδουλίας. Η εσωτερική υπονόμευση το 1974 είχε πάρει τη μορφή της ένοπλης αναταραχής, σε συνδυασμό με την προπαγάνδα για δήθεν Ένωση, την οποία θα εξασφάλιζε, υποτίθεται, η χούντα του Ιωαννίδη.
Το ηχητικό ντοκουμέντο, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Σκοτεινό Δωμάτιο» του Αλέξη Παπαχελά και περιλαμβάνει τους κρίσιμους διαλόγους, κατά τη σύσκεψη στο Πεντάγωνο, το πρωί της Τουρκικής εισβολής ρίχνει άπλετο φως στην αθλιότητα μιας απίστευτης προδοσίας, που είχε πάρει τη μορφή μιας υποτιθέμενης Ελληνοτουρκικής συμφωνίας. Ακόμη όμως και η υποτιθέμενη αυτή συμφωνία ήταν στην ουσία μονομερείς διαβεβαιώσεις των Αμερικανών προς τον Ιωαννίδη, που είχαν ως σκοπό να εμποδίσουν την Ελληνική πλευρά να αντιδράσει.
Προκύπτει σαφώς από το ηχητικό ντοκουμέντο ότι ο ανεγκέφαλος δικτάτορας είχε δεχθεί να αποβιβασθούν οι Τούρκοι, αμαχητί, στην Κερύνεια, να καταλάβουν το λιμάνι της και να προελάσουν μέσα από τα στενά του Πενταδακτύλου για να ενωθούν με τον Τουρκοκυπριακό θύλακα της Λευκωσίας. Αυτό ήταν το Τουρκικό στρατηγικό σχέδιο για τη δημιουργία προγεφυρώματος. Συγχρόνισαν, για τον λόγο αυτό, την απόβαση στην Κερύνεια με τη μεταφορά, με ελικόπτερα, μιας ταξιαρχίας καταδρομέων, νότια του Πενταδακτύλου, για να ενισχύσουν τον Τουρκοκυπριακό θύλακα. Για τον ίδιο λόγο, έριξαν στην ίδια περιοχή μια αντίστοιχη δύναμη αλεξιπτωτιστών.
Πώς έγινε δυνατή μια τέτοια συμφωνία, όταν η Ελλάδα το 1974 είχε ποιοτική αεροναυτική υπεροχή και μπορούσε να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε Τουρκική πρόκληση; Η απάντηση βρίσκεται, πρώτον, στην πλήρη εξάρτηση και χειραγώγηση της χούντας από τους Αμερικανούς, που ενεργούσαν μέσω των Μυστικών τους Υπηρεσιών, και, δεύτερον, στη μυθολογία για το σχέδιο Άτσεσον, που θα έφερνε δήθεν την Ένωση και ήταν πολύ δημοφιλές μεταξύ των στρατιωτικών της χούντας. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, θα έπαιρνε και η Τουρκία ένα κομμάτι της Κύπρου, για να δεχθεί την Ένωση.
Τη μέρα, λοιπόν, της εισβολής, τα όργανα της χούντας στην Κύπρο επέβαλαν δέσμευση των όπλων, δεν προχώρησαν στην επιβεβλημένη επιστράτευση και αμυντική κινητοποίηση και δεν εφάρμοσαν, ως όφειλαν, το Σχέδιο Αμύνης της Κύπρου «Αφροδίτη 3». Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η απαγόρευση να βληθούν οι Τούρκοι αλεξιπτωτιστές, που ρίχνονταν σε απόσταση 500 μέτρων από το Γενικό Επιτελείο της Εθνικής Φρουράς. Ο Αντισυνταγματάρχης Σωτήριος Πιανάς, επικεφαλής της 3ης Ανωτέρας Διοικήσεως της Λευκωσίας, δεν επέτρεψε στον Αντισυνταγματάρχη Μπούτο να κινηθεί με τα τεθωρακισμένα του, υπό την κάλυψη της νύχτας, στις ακτές της Κερύνειας. Διετάχθη να το πράξει, κατόπιν εορτής, στις 11 π.μ. την επομένη, με αποτέλεσμα η πολύτιμη μονάδα του να υποστεί βαρύτατες απώλειες από την κυρίαρχη Τουρκική Αεροπορία και ο ίδιος να σκοτωθεί.
Ο Συνταγματάρχης Μιχόπουλος στην Κερύνεια δεν επέτρεψε τη ναρκοθέτηση των ακτών και έδιωξε τον ειδικό λόχο, που είχε μεταβεί στην Κερύνεια για τον σκοπό αυτό. Ο ίδιος δεν επέτρεψε, επίσης, την έγκαιρη αμυντική κινητοποίηση και απέτρεψε την επάνδρωση των παρακτίων πολυβολείων.
Κατά τον ίδιο τρόπο, άλλοι χουντικοί αξιωματικοί, πιστοί του Ιωαννίδη, δεν άφησαν να αναπτυχθούν εγκαίρως οι μονάδες Πυροβολικού και δεν έδωσαν διαταγές για την έναρξη πυρός, όταν ακόμη είχαν φτάσει τα Τουρκικά πολεμικά στις ακτές της Κερύνειας. Μεταξύ των μονάδων πυροβολικού που έμειναν, την κρίσιμη ώρα, αδρανείς ήταν και η Μοίρα Ορεινού Πυροβολικού, στις κορυφές του Πενταδακτύλου, πάνω από την Κερύνεια, που είχε μπροστά της και στο δραστικό βεληνεκές της το πανόραμα του Τουρκικού στόλου και του Τουρκικού προγεφυρώματος. Η διαταγή για την έναρξη του πυρός δόθηκε από το Ελληνικό Επιτελείο, στην Αθήνα, στις 08.40, όταν η εισβολή είχε αρχίσει από τις 05.40, τρεις ώρες πριν.
Η πανηγυριζόμενη «νίκη» των Τούρκων στην Κύπρο ήταν, στην πραγματικότητα, ένα άθλιο δώρο της χούντας στην Άγκυρα. Πολλοί ισχυρίζονται ότι, ούτως ή άλλως, το γεωγραφικό πλεονέκτημα των Τούρκων στην Κύπρο και η απόσυρση της Ελληνικής μεραρχίας, το 1967, δεν άφηναν πολλά περιθώρια στην Ελληνική πλευρά για έναν νικηφόρο αγώνα στην Κύπρο. Οι εκτιμήσεις αυτές είναι αβάσιμες, γιατί η Ελληνική πλευρά μειονεκτούσε, το 1967, στον αεροναυτικό τομέα. Η κατάσταση, όμως, το 1974, ήταν εντελώς διαφορετική. Η Ελλάδα είχε το ποιοτικό πλεονέκτημα στο Ναυτικό και στην Πολεμική Αεροπορία. Η Ελληνική πλευρά, μέχρι την αποβίβαση βαρέος υλικού από την Τουρκική πλευρά, είχε επίσης το πλεονέκτημα στο Πυροβολικό, το οποίο, όμως, δεν αξιοποίησε.
Συνοψίζοντας τις εκτιμήσεις αυτές, η Ελληνική πλευρά, ακόμη και μετά την απόσυρση της Ελληνικής μεραρχίας, είχε τη δυνατότητα να αποκρούσει την Τουρκική εισβολή. Το αν αυτό δεν έγινε οφείλεται στην απροκάλυπτη προδοσία. Η μονόπλευρη πολιτική της μη αντιδράσεως, για να μη διεμβολισθεί το ΝΑΤΟ από έναν Ελληνοτουρκικό πόλεμο, συνεχίστηκε, δυστυχώς, και μετά την πτώση της χούντας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έπρεπε να απαιτήσει, από τους Αμερικανούς και τους Τούρκους, τον σεβασμό της εκεχειρίας, που είχε συμφωνηθεί, απειλώντας, σε διαφορετική περίπτωση, με επέμβαση της Ελληνικής Αεροπορίας και του Ελληνικού Ναυτικού. Αντ’ αυτού, όμως, δέχθηκε συμμετοχή σε ψευτοσυνομιλίες στη Γενεύη και ανέχθηκε επί του εδάφους την απρόσκοπτη μεταφορά δυνάμεων από την Τουρκία και την εξαπόλυση, στη συνέχεια, του Αττίλα ΙΙ και την κατάληψη του 37,4% του εδάφους της Κύπρου.
48 χρόνια μετά, η πολιτική διαχείριση του αντικατοχικού αγώνα έφερε το Κυπριακό, σε θλιβερή κατάσταση, παρά τη στρατηγική νίκη που πέτυχε η ημικατεχόμενη Κύπρος, με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με όλο το νόμιμο έδαφός της, περιλαμβανομένων δηλαδή των κατεχομένων. Υπερίσχυσε η πολιτική του ενδοτισμού και του κατευνασμού, με την απατηλή ελπίδα ότι θα ήταν δυνατό να εξευρεθεί μια λύση που θα μετρίαζε τα τραγικά αποτελέσματα της Τουρκικής εισβολής.
Το Σχέδιο Ανάν, το 2004, έδωσε μια εικόνα του τι σημαίνει μια απαράδεκτη λύση, που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο και την ελεύθερη Κύπρο και την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού.
Κατά τα τελευταία έτη, έχουν συντελεσθεί μεγάλες στρατηγικές αλλαγές στην Ανατολική Μεσόγειο, που κατέστησαν εφικτές νέες στρατηγικές συμμαχίες για την Ελλάδα και την Κύπρο και διανοίγουν νέες προοπτικές για το Κυπριακό. Το ζητούμενο σήμερα είναι ο απεγκλωβισμός της Ελληνικής πλευράς από ολέθριες πολιτικές εθελοδουλίας, που υπονομεύουν και ακυρώνουν τις νέες, ελπιδοφόρες προοπτικές. Δεν πρέπει, για άλλη μια φορά, η Ελληνική πλευρά να αποπροσανατολισθεί και να στρώσει η ίδια τον δρόμο προς μια αυτοκαταστροφική δήθεν «λύση», τη στιγμή που οι στρατηγικές αλλαγές στην περιοχή δημιουργούν νέες ελπίδες για τον Κυπριακό Ελληνισμό.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ