Θεοδώρα Ψαλτοπούλου στο “Π”: Η πορεία της πανδημίας Covid-19 το καλοκαίρι

Της
ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγήτριας Θεραπευτικής – Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ

Την τελευταία εβδομάδα, στη χώρα μας παρατηρήθηκε αύξηση τόσο στον αριθμό των νέων κρουσμάτων Covid-19 (48%) όσο και στους νοσηλευόμενους με Covid-19 (41%). Αντίστοιχη αύξηση έχει παρατηρηθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η επικράτηση δύο νέων υποπαραλλαγών του στελέχους Όμικρον του SARS-CoV-2 (BA.4 και BA.5) οδηγεί σε αύξηση των δεικτών της πανδημίας Covid-19. Και τα δύο υποστελέχη διαθέτουν διακριτές μεταλλάξεις στα γονίδια που κωδικοποιούν για την πρωτεΐνη ακίδα S, μέσω της οποίας ο SARS-CoV-2 εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα. Μάλιστα ο Eric Bortz, ιολόγος του Πανεπιστημίου της Αλάσκα-Άνκορατζ και ειδικός σε θέματα δημόσιας υγείας, περιγράφει τα BA.4 και BA.5 ως «ανοσολογικά διακριτές υπογραμμές» με αυξημένη μεταδοτικότητα. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πολύ πρόσφατα στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση «The Lancet Infectious Diseases» (Yao και συνεργάτες, 20 Ιουνίου 2022), τα υποστελέχη BA.4 και BA.5 μπορούν να διαφύγουν όχι μόνο της ανοσίας που δημιουργούν τα διαθέσιμα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 αλλά και της ανοσίας έπειτα από λοίμωξη από προηγούμενες υποπαραλλαγές του στελέχους Όμικρον (BA.1, BA.2).

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) χαρακτήρισε τα BA.4 και BA.5 ως παραλλαγές ανησυχίας περί τα μέσα Μαΐου. Δύο εβδομάδες αργότερα άρχισε να παρατηρείται μια σταδιακή επιδημιολογική επικράτηση των δύο νέων υποπαραλλαγών με συνοδό αύξηση των νέων κρουσμάτων. Παράλληλα, βέβαια, συνέπεσε χρονικά και η περαιτέρω αποκλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων πρόληψης της διασποράς του SARS-CoV-2 στις καθημερινές δραστηριότητες. Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή μολυσματικών ασθενειών και εμβολιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ John Swartzberg, παρατηρείται ένα παγκόσμιο φαινόμενο της «κόπωσης από την Covid-19» με αποτέλεσμα να υπάρχει μια σχετική αποσύνδεση μεταξύ της επιδημιολογικής πορείας των νέων κρουσμάτων και του τρόπου λήψης αποφάσεων σχετικά με τα προληπτικά μέτρα, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κοινωνίας. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, οι νοσηλείες και οι θάνατοι λόγω Covid-19 δεν εμφανίζουν αντίστοιχη αυξητική τάση με τα νέα κρούσματα. Από τη μια πλευρά, θα πρέπει να περιμένουμε μερικές ημέρες, καθώς επιδημιολογικά οι σκληροί δείκτες της πανδημίας τείνουν να έπονται των δεικτών των νέων κρουσμάτων και πιθανώς να εμφανίσουν αύξηση στο τέλος του τρέχοντος μήνα ή στις αρχές του επόμενου μήνα. Από την άλλη πλευρά, εφόσον συνεχιστεί η τρέχουσα επιδημιολογική εικόνα, μπορεί να σημαίνει ότι οι νέες υποπαραλλαγές είναι πολύ λιγότερο σοβαρές, αν και πιο μεταδοτικές συγκριτικά με τις προηγούμενες, όπως σημειώνει και ο Edwin Michael, επιδημιολόγος στο Κέντρο Παγκόσμιας Έρευνας για τις Μολυσματικές Νόσους της Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα. Μπορεί, λοιπόν, να έχουμε αποκομίσει ένα όφελος συλλογικής ανοσίας 31 μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19. Σύμφωνα με τον Eric Bortz, τα υποστελέχη BA.4 και BA.5 διαφεύγουν σε ικανό βαθμό την ανοσία, ώστε να μολύνουν, αλλά όχι αρκετά για να αποφύγουν την εξουδετερωτική επίκτητη ανοσία μετά από εμβολιασμό ή/και προηγούμενη μόλυνση.

Δεn θα πρέπει να λησμονούμε ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το ανοσιακό επίπεδο σε κάθε κοινωνία, σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή. Στη χώρα μας έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 7.600.000 εμβολιασμοί με δύο δόσεις και πάνω από 6.000.000 αναμνηστικοί εμβολιασμοί. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το 87% του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο με δύο δόσεις και το 68% έχει λάβει και ενισχυτική δόση, ενώ δεκάδες εκατομμύρια έχουν ήδη νοσήσει. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) μόλις το 67% έχει εμβολιαστεί πλήρως με το αρχικό εμβολιαστικό σχήμα και λιγότερο από το ένα τρίτο έχει λάβει ενισχυτική δόση. Επιπλέον, το επίπεδο της χυμικής και κυτταρικής ανοσιακής απάντησης έναντι του SARS-CoV-2, είτε μετά από εμβολιασμό είτε μετά από φυσική λοίμωξη, καθώς και ο ρυθμός εξασθένησης της ανοσίας με την πάροδο του χρόνου μεταβάλλονται από άνθρωπο σε άνθρωπο, τόσο για ιδιοσυστασιακούς λόγους όσο και ανάλογα με τα συμπαρομαρτούντα νοσήματα.

Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχει ξεκινήσει τη διαδικασία κυλιόμενης αξιολόγησης νέων εκδοχών των εμβολίων των Pfizer/BioNTech καθώς και Moderna με βάση τα νέα επικρατούντα στελέχη του SARS-CoV-2. Η έγκριση νέων εμβολίων είναι ιδιαίτερα σημαντική εν όψει των επερχόμενων νέων κυμάτων Covid-19 το καλοκαίρι αλλά και τον χειμώνα. Ωστόσο, θα πρέπει να αποδείξουν ότι είναι αποτελεσματικότερα από τα υπάρχοντα εμβόλια έναντι των νέων παραλλαγών και έχουν ευνοϊκό προφίλ κόστους – οφέλους. Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε στην καθημερινότητά μας ότι απλές ενέργειες, όπως η αποφυγή συνωστισμού, η χρήση μάσκας προσώπου, η διενέργεια διαγνωστικών ελέγχων ιδιαίτερα επί συμπτωμάτων, μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά στην πρόληψη της διασποράς και είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τα άτομα με συννοσηρότητες.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: thetoc.gr