Οι σχέσεις Ελλάδος – ΗΠΑ υπό το φως και της επίσημης πρωθυπουργικής επίσκεψης στην Ουάσινγκτον
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Η τριήμερη επίσημη επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Ουάσινγκτον ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης στις αρχές της εβδομάδας προβλήθηκε δεόντως από τα ελληνικά αλλά και ξένα τηλεοπτικά και ειδησεογραφικά δίκτυα. Η επίσκεψη έλαβε χώρα σε μία από τις κρισιμότερες περιόδους των τελευταίων δεκαετιών για την Ευρώπη, με γεγονότα που επηρεάζουν την ειρήνη και τη σταθερότητα και ασφαλώς την καθημερινότητα των πολιτών της.
Αν και τα γεγονότα αφορούν περισσότερο την ευρωπαϊκή ήπειρο, επηρεάζουν και τον υπόλοιπο κόσμο, γεγονός που επιβεβαιώνει την αρχή της φυσικής για τα συγκοινωνούντα δοχεία. Το γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς την παγκόσμια κοινότητα δεν είναι άλλο από τον ρωσοουκρανικό πόλεμο, ενώ σε λίγες μέρες συμπληρώνονται τρεις μήνες από την έναρξή του, χωρίς ακόμα να υπάρχει σαφής ένδειξη για παύση των εχθροπραξιών. Η ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου δεν αποτελεί απειλή μόνο κατά της εδαφικής ακεραιότητας μιας ανεξάρτητης χώρας, της Ουκρανίας, αλλά επηρεάζει και την ασφάλεια και τη σταθερότητα όλων των γειτονικών χωρών, όπως και τις πολύμορφες σχέσεις μεταξύ των λαών και των κρατών.
Οι συνέπειες της ρωσικής εισβολής –εκτός της σταθερότητας και της ασφάλειας– επεκτείνονται και σε άλλους ζωτικούς τομείς, όπως ο ενεργειακός, με τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ρωσικής και μη προέλευσης, να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, με συνέπεια την άνοδο των τιμών των καταναλωτικών αγαθών και του κόστους ζωής γενικότερα. Έμμεση συνέπεια και η αλλαγή των ισορροπιών και των συσχετισμών δυνάμεων, με την υποβολή αιτήσεων ένταξης στο ΝΑΤΟ από Σουηδία και Φινλανδία, που ήδη προκαλεί κλυδωνισμούς στους κόλπους της Νατοϊκής Συμμαχίας. Εκτός των αρχικών ρωσικών αντιδράσεων και απειλών, προστέθηκε και η απειλή άσκησης βέτο από πλευράς της Τουρκίας, η οποία προβάλλει αντιρρήσεις στην ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών για ιδιοτελείς λόγους.
Και τα τρία αυτά θέματα συμπεριλήφθηκαν στην ατζέντα των συνομιλιών του πρωθυπουργού με τον αμερικανό Πρόεδρο κ. Τζο Μπάιντεν και αξιωματούχους του υπουργείου Εξωτερικών και Άμυνας, όπως και την Αμερικανική Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων (Κογκρέσο). Εξέχουσα θέση στις συνομιλίες σίγουρα είχε η πορεία των διμερών σχέσεων, όπως και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τον έλληνα πρωθυπουργό να έχει αναπτύξει στους συνομιλητές του την παρατηρούμενη συνεχή όξυνση της τουρκικής παραβατικότητας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Όσον αφορά το Ουκρανικό και την αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής, οι θέσεις των δύο χωρών συμπίπτουν και μάλλον δεν δυσκόλεψαν καθόλου τις συνομιλίες. Η Ελλάδα έχει συνταχθεί πλήρως με τις θέσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για επιβολή κυρωτικών μέτρων κατά της Ρωσίας, με παράλληλη, σθεναρή στήριξη και ενίσχυση του Κιέβου σε πολεμικό υλικό και αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ανεξάρτητα πάντως από την κοινή αυτή αντίληψη, η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας καθώς και η μακραίωνη πείρα και γνώση των σχέσεων με τη Ρωσία και της τελευταίας με τους βαλκανικούς λαούς θα δικαιολογούσαν την υποστήριξη της διατήρησης της Ρωσίας σε σχέση συνεργασίας με τη Δύση και όχι την απομόνωσή της από τον Δυτικό Κόσμο, θέση που εξέφρασε πρόσφατα και ο «πατριάρχης της αμερικανικής διπλωματίας» Χένρι Κίσινγκερ. Και στον ενεργειακό τομέα, οι θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης συμπίπτουν με της αμερικανικής για απεξάρτηση των δυτικών χωρών από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Το γριφώδες σημείο των συνομιλιών αφορά τις αντιδράσεις του κ. Μπάιντεν στις αναφορές που οπωσδήποτε έγιναν από τον έλληνα πρωθυπουργό για τις αναθεωρητικές συμπεριφορές του καθεστώτος Ερντογάν όσον αφορά το καθεστώς του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, τις καθημερινές, σχεδόν, παραβιάσεις του εναέριου και θαλάσσιου ελληνικού χώρου καθώς και την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών που δέχονται απειλές και δικαιολογούν πλήρως τη νόμιμη άμυνα. Από τον έλληνα πρωθυπουργό θα τέθηκε σίγουρα και το θέμα της αναβάθμισης των μαχητικών F-16, για την οποία η Άγκυρα πιέζει ασφυκτικά τις ΗΠΑ, αλλά λόγω των αντιδράσεων του Κογκρέσου δεν έχει επιτευχθεί.
Για τις αντιδράσεις του κ. Μπάιντεν ουδέν, προς το παρόν, έχει καταστεί γνωστόν. Επισήμως τηρείται σιγή ιχθύος. Εν αντιθέσει, θετική και αυθόρμητη ήταν η ανταπόκριση των μελών του Κογκρέσου, στο οποίο απευθύνθηκε ο έλληνας πρωθυπουργός. Πολύ θετικό ήταν ότι στον έλληνα πρωθυπουργό δόθηκε η δυνατότητα να εκθέσει ενώπιον του αντιπροσωπευτικότερου αμερικανικού κοινοβουλευτικού οργάνου και να καταγγείλει urbi et orbis την τουρκική αναθεωρητικότητα στο Αιγαίο, τονίζοντας μάλιστα ότι η Ελλάδα δεν θα την ανεχθεί. Αν και ο έλληνας πρωθυπουργός απέφυγε να κατονομάσει την Τουρκία, τα μέλη μέλη του Κογκρέσου επιδοκίμασαν πλήρως τις θέσεις.
Η δημοσιοποίηση της θέσης της Τουρκίας περί άσκησης βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ενίσχυσε την εκτίμηση των μελών του Κογκρέσου –που δεν πέρασε απαρατήρητη– ότι η Τουρκία συντάσσεται με τον Δυτικό Κόσμο μόνο για να εξυπηρετεί ιδιοτελή συμφέροντα και ενεργεί εκβιαστικά με τη μέθοδο του ανατολίτικου παζαριού προκειμένου να της αναγνωρισθεί ρόλος μεγάλης περιφερειακής δύναμης. Αυτό ας το έχουν υπόψη όσοι διαμορφώνουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική και υπαγορεύουν πολιτική ίσων αποστάσεων στις ελληνοτουρκικές διαφορές, γεγονός που εξομοιώνει τον παραβάτη με αυτόν που υφίσταται την παράβαση.
Τα αποτελέσματα της επίσημης επίσκεψης όσον αφορά την πορεία των διμερών σχέσεων, που από κυβερνητικής πλευράς και των δύο χωρών ήδη χαρακτηρίζονται ότι βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό επίπεδο, αλλά και τη στάση των ΗΠΑ έναντι της τουρκικής παραβατικότητας αλλά και της αδιαλλαξίας της Άγκυρας στο Κυπριακό θα φανούν προϊόντος του χρόνου. Ευχόμαστε να μην επαληθευθεί η σοφία της γαλλικής ρήσης, σύμφωνα με την οποία όσο περισσότερο αλλάζουν τα πράγματα τόσο περισσότερο παραμένουν τα ίδια. Αν τίποτα δεν αλλάξει στη μέχρι τούδε στάση των ΗΠΑ, τότε η επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού θα καταγραφεί, ως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, ως επίσκεψη καλής θέλησης.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: kathimerini.gr