Επιλήψιμες οι ίσες αποστάσεις του γ.γ. του ΝΑΤΟ έναντι Ελλάδος και Τουρκίας
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ κ. Γενς Στόλτενμπεργκ σε πρόσφατη συνέντευξή του, μεταξύ άλλων, επιβεβαίωσε και την πάγια θέση –δική του και του ΝΑΤΟ– για τήρηση ίσων αποστάσεων έναντι των ελληνοτουρκικών διαφορών ακόμη και όταν πρόκειται για συμπεριφορές της Άγκυρας που πασιφανώς παραβιάζουν τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συνθηκών.
Συγκεκριμένα, σε σχετική ερώτηση αμερικανίδας δημοσιογράφου του γνωστού τηλεοπτικού καναλιού CNN για το πώς κρίνει το casus belli (αιτία πολέμου) της Τουρκίας κατά ενός άλλου κράτους-μέλους της Συμμαχίας, της Ελλάδας, αν η τελευταία επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., δικαίωμα που απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απέφυγε να απαντήσει, παρατηρώντας ότι… η Τουρκία είναι πολύτιμος εταίρος της Νατοϊκής Συμμαχίας!
Ο κ. Στόλτενμπεργκ δεν αιφνιδίασε, ούτε και εξέπληξε με την απάντησή του. Απλώς επανέλαβε όσα κατά καιρούς έχει δηλώσει, επιβεβαιώνοντας ότι ουδόλως απασχολεί σοβαρά το ΝΑΤΟ η αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας για το καθεστώς στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, ούτε και παίρνει επίσημα θέση για τις τουρκικές απειλές και παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου και θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο. Η συνέντευξη δόθηκε επ’ ευκαιρία των εξελίξεων στο Ουκρανικό, με την Τουρκία, ως γνωστόν, να μην έχει συνταχθεί με το ΝΑΤΟ σε ό,τι αφορά την επιβολή κυρωτικών μέτρων κατά της Ρωσίας, όπως και την αποστολή πολεμικού υλικού στην Ουκρανία, όπως έπραξαν οι άλλες νατοϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δεν είναι άπειρος σε θέματα διεθνούς εξωτερικής πολιτικής. Διετέλεσε στο παρελθόν δύο φορές πρωθυπουργός της Νορβηγίας και το 2014 επελέγη ως γ.γ. του ΝΑΤΟ (13ος κατά σειρά), με τη δεύτερη, ανανεωμένη, θητεία του να λήγει το τρέχον έτος. Το έτος 2001 κέρδισε το βραβείο του ΟΗΕ για την εργασία του σχετικά με την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της νέας χιλιετίας και νέων ιδεών για τα παγκόσμια προβλήματα. Συνεπώς δεν επελέγη τυχαία για τη θέση του γ.γ. της Νατοϊκής Συμμαχίας.
Η πατρίδα καταγωγής του, η Νορβηγία, συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών του σκληρού πυρήνα του ΝΑΤΟ και τούτο όχι μόνο για ιδεολογικούς λόγους. Ως χώρα του Ευρωπαϊκού Βορρά αισθανόταν πάντοτε την ανάσα του γίγαντα γείτονα, της Ρωσίας, με την οποία ιστορικά δεν είχε πάντοτε τις καλύτερες σχέσεις. Από τη στιγμή μάλιστα που έγινε μέλος του ΝΑΤΟ αισθάνθηκε ότι αναλάμβανε και έναν ρόλο φύλακα του Δυτικού Κόσμου στον χώρο του Ευρωπαϊκού Βορρά.
Από τα χρόνια της θητείας μου ως διπλωματικού αντιπροσώπου της Ελλάδος σε διεθνή ευρωπαϊκό οργανισμό (ΟΑΣΕ – Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) συγκράτησα μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον νορβηγό ομόλογό μου για τη στενή συνεργασία και τις άκρως φιλικές σχέσεις της πατρίδας του με την Τουρκία, με την οποία δεν έχουν σχέση ούτε ιστορικά ούτε πολιτιστικά, και πώς τις εξηγούσε. Ο συνομιλητής μου διέθετε μεγάλη πείρα όσον αφορά τη διεθνή διπλωματία και αργότερα, όπως πληροφορήθηκα, του ανατέθηκε και υψηλή πολιτική θέση στο υπουργείο Εξωτερικών της πατρίδας του.
Στο ερώτημα που του έθεσα η απάντησή του ήταν άκρως διαφωτιστική. Πολλοί συμπατριώτες του –μου είχε πει– αισθάνονται ότι με την Τουρκία και τους Τούρκους τούς συνδέει η κοινή αντίληψη ότι αποτελούν τους φύλακες και ακρίτες του ΝΑΤΟ. Η Νορβηγία στον Ευρωπαϊκό Βορρά και η Τουρκία στα νοτιοανατολικά. Πιστεύω ότι αυτής της αντίληψης είναι και ο κ. Στόλτενμπεργκ, όπως και ηγέτες άλλων νατοϊκών χωρών, που βλέπουν μόνο τη μία πλευρά, δηλαδή τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ, και τείνουν ή και παραβλέπουν την παραβατικότητα που επιδεικνύει σε Αιγαίο και Κύπρο, που αποδυναμώνει τη συνοχή της Συμμαχίας.
Σε λίγες μέρες από τώρα ο έλληνας πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης θα επισκεφθεί επισήμως την αμερικανική πρωτεύουσα, όπου θα έχει ξεχωριστή συνάντηση με τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Στην ατζέντα των συνομιλιών σίγουρα πρέπει να περιλαμβάνονται και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, καθώς και η διεθνής επικαιρότητα, με κυρίαρχο θέμα τον συνεχιζόμενο ρωσοουκρανικό πόλεμο.
Τι μπορεί να περιμένει ο έλληνας πολίτης από τη στάση του κ. Μπάιντεν και των ΗΠΑ έναντι των καθημερινών τουρκικών απειλών και της αναθεωρητικής πολιτικής της Άγκυρας για Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο; Θα περίμενε μια σωστή εκτίμηση και αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων, διαμηνύοντας παράλληλα στην Άγκυρα ότι ακολουθεί λανθασμένη πολιτική στις σχέσεις με την Ελλάδα. Επίσης, περιμένει να αλλάξει η στάση των ΗΠΑ και η γνωστή επωδός «βρείτε τα μεταξύ σας». Τα εύσημα του τύπου «η Ελλάδα αποτελεί τον ακραίο πυλώνα της Δύσης προς Ανατολάς και το λίκνο του δυτικού πολιτισμού» μάλλον περισσεύουν και δεν τον ενδιαφέρουν. Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας είναι από τις πλέον ευαίσθητες και συγχρόνως από τις πλέον σημαντικές για τον Δυτικό Κόσμο. Για αυτούς τους λόγους η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Και δεν μπορεί να στηρίζεται στην ανάπτυξη ιδιαίτερων σχέσεων μόνο με τις ΗΠΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν παγκόσμια εξωτερική πολιτική (global policy) και εγκαταλείπουν φίλες και συμμαχικές χώρες πολύ εύκολα, ακόμη και για πρόσκαιρα συμφέροντά τους. Οφείλουμε να ζητάμε απτά ανταλλάγματα για ό,τι προσφέρουμε και συμβάλλει αποφασιστικά στη σταθερότητα και στην ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου.
Σε ό,τι αφορά τη Τουρκία, που έχει καταστεί μόνιμη απειλή αλλά και μη αξιόπιστη για το ΝΑΤΟ χώρα, πρέπει να δοθεί σαφές μήνυμα ότι η «Γαλάζια Πατρίδα» ανήκει σε αυτούς που κατοίκησαν την περιοχή και τα νησιά από τα χρόνια του Ομήρου και ότι η σημερινή Τουρκία καλύτερα θα έπραττε αν αναγνώριζε τη Γενοκτονία των Αρμενίων, όπως και τα δικαιώματα του αρχέγονου για τη μικρασιατική περιοχή λαού των Κούρδων. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται τα «μπράβο» αλλά την έμπρακτη αναγνώριση της προσφοράς της στον δυτικό πολιτισμό, στην ασφάλεια και στη σταθερότητα σε μία από τις πλέον ευαίσθητες περιοχές του σύγχρονου κόσμου.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ