Βασίλης Ταλαμάγκας στο “Π”: Η Φινλανδία ανοίγει τον ασκό του Αιόλου

Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ

Η μεγαλύτερη πρόκληση για την ασφάλεια στην ευρωπαϊκή ήπειρο, πολύ μεγαλύτερη και από τον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι προ των πυλών, καθώς το Κοινοβούλιο της Φινλανδίας ενέκρινε την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, σπάζοντας την ιστορική συμφωνία με τη Σοβιετική Ένωση για ουδετερότητα. Το 56% των μελών του Φινλανδικού Κοινοβουλίου, για την ακρίβεια 112 από τους 200 φινλανδούς βουλευτές, ψήφισαν υπέρ της ένταξης της χώρας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Μια ουδετερότητα που μεταξύ 1945 και 1990 είχε μια ειδική σχέση, για την οποία είχε καθιερωθεί ο διεθνής όρος «φινλανδοποίηση». Η Φινλανδία διατηρούσε την πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία της, αλλά γεωστρατηγικά ήταν υπό έναν υποτυπώδη σοβιετικό έλεγχο και χωρίς να διαθέτει πρακτικά ένοπλες δυνάμεις. Η Φινλανδία έχει χάσει δύο πολέμους κατά της Ρωσίας. Έναν αμυντικό το 1938 και έναν επιθετικό το 1941 – 1945, τον οποίο έδωσε μάλιστα ως σύμμαχος της Γερμανίας του Χίτλερ. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1990, η συμφωνία έπαψε να υφίσταται και η Φινλανδία πλησίαζε όλο και πιο κοντά στο ΝΑΤΟ, προμηθευόμενη αποκλειστικά δυτικά οπλικά συστήματα και εντασσόμενη στην ΕΕ.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δεν έχασε την ευκαιρία να δηλώσει: «Έχουμε εκδώσει όλες τις προειδοποιήσεις μας τόσο δημόσια όσο και μέσω διμερών καναλιών. Το γνωρίζουν τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία, άρα δεν θα έχουν κάποια έκπληξη, έχουν ενημερωθεί για τα πάντα, για το πού θα οδηγήσει η απόφασή τους».

Η δομή
Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου είναι στρατιωτική αμυντική συμμαχία χωρών της Δύσης, που έχει σκοπό την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών σε διάφορους τομείς, την προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων και την αποτροπή της ένοπλης επίθεσης εναντίον κάποιας χώρας-μέλους από άλλες. Η συμμαχία αυτή υπογράφτηκε τον Απρίλιο του 1949 στην Ουάσινγκτον από 12 χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής (Βέλγιο, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Δανία, ΗΠΑ, Ισλανδία, Ιταλία, Καναδάς, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία). Το 1952 προσχώρησαν στη συμμαχία η Ελλάδα και η Τουρκία και το 1955 η τότε Δυτική Γερμανία. Η προσχώρηση της τελευταίας προκάλεσε, ως αντίδραση, τη σύναψη του Συμφώνου της Βαρσοβίας από τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Από τη δεκαετία του 1980 και ιδιαίτερα από το 1999 και έπειτα εντάχθηκαν στη Συμμαχία και άλλες χώρες της Ευρώπης. Σήμερα η Βορειοατλαντική Συμμαχία αριθμεί 30 χώρες-μέλη.

Το ανώτατο όργανο της Συμμαχίας είναι το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, με έδρα τις Βρυξέλλες. Αποτελεί το κύριο σώμα και αντιπροσωπεύεται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας των κρατών-μελών. Συνέρχεται δύο φορές τον χρόνο, ενώ μία μόνιμη ομάδα είναι το εκτελεστικό του όργανο και συνέρχεται επί εβδομαδιαίας βάσης. Πρόεδρος του συμβουλίου είναι ο γενικός γραμματέας. Πρώτος γραμματέας εξελέγη ο άγγλος λόρδος Ισμέι το 1952, ο οποίος είχε παρατηρήσει σκωπτικά ότι «ο σκοπός του ΝΑΤΟ είναι να κρατά τους Αμερικανούς μέσα, τους Ρώσους έξω και τους Γερμανούς κάτω».  Μία φορά κάθε δύο χρόνια διεξάγεται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, στην οποία μετέχουν οι αρχηγοί των κρατών-μελών.

Οι συνεδριάσεις του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου πραγματοποιούνται υπό την προεδρία του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ και όταν πρέπει να ληφθούν αποφάσεις, η οποιαδήποτε ενέργεια έχει συμφωνηθεί με βάση την ομοφωνία και κοινή συμφωνία. Δεν υπάρχει καμιά ψηφοφορία ή απόφαση με πλειοψηφία. Κάθε έθνος εκπροσωπείται στο τραπέζι του συμβουλίου ή σε οποιαδήποτε από τις δευτερεύουσες επιτροπές, στις οποίες διατηρεί την πλήρη κυριαρχία και την ευθύνη για τις δικές του αποφάσεις.

Τις τελευταίες ημέρες, ρωσικά Μέσα Ενημέρωσης θεωρούν βέβαιο το βέτο της Τουρκίας στο αίτημα της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Πόσο πιθανό είναι αυτό; Μπορεί ο Ερντογάν να διαβεί τον Ρουβίκωνα; Πιθανόν βέβαια να μη βάλει βέτο μόνο ο Ερντογάν αλλά και η Γερμανία. Η Τουρκία γνωρίζει πως αν έρθει σε τέτοια αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, το χάσμα με την Αμερική θα είναι τεράστιο. Θα κάνει τη ρήξη ή το μπλόκο τελικά θα το βάλει η Γερμανία; Σε κάθε περίπτωση, η φινλανδική απόφαση μπορεί και να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ