Τέλος χρόνου, κύριε Μητσοτάκη

-Ήρθε η ώρα του απολογισμού

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανακοινώσει τα μέτρα στήριξης των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος. Μοιάζει με σουρεαλιστική κινηματογραφική ταινία η σπουδή της κυβέρνησης να προστατεύσει τον καταναλωτή.

Η τιμή της κιλοβατώρας του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα είναι σχεδόν διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και αυτό οφείλεται στον τρόπο υπολογισμού της περιβόητης ρήτρας αναπροσαρμογής. Είναι μια αναδρομική αναπροσαρμογή του ηλεκτρικού ρεύματος με βάση την τιμή του λιγότερου παραγωγικού παρόχου, δηλαδή την ακριβότερη τιμή. Αυτό έχει εκτοξεύσει τους λογαριασμούς στα ύψη. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση θα μας προστατεύσει με το πλαφόν στην τιμή του ρεύματος από τα μέτρα που θέσπισε η ίδια. Εάν μάλιστα δεν προχωρήσει στην κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, κάτι που είναι και το πιθανότερο, αυτό θα σημάνει αποζημιώσεις των παρόχων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Δηλαδή, θα πάρουμε ένα δάνειο για το ρεύμα που θα το χρωστάμε στο μέλλον.

Τα σχεδιαζόμενα μέτρα είναι κομμάτι της μακράς λίστας μέτρων επιδότησης της κατανάλωσης, που χαρακτήρισαν όλη τη θητεία της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Ανάλογα «δάνεια» προς τις επιχειρήσεις ήταν οι περιβόητες επιστρεπτέες προκαταβολές της περιόδου της πανδημίας. Χιλιάδες επιχειρήσεις πήραν χρηματικές ενισχύσεις ή/και επιδοτήθηκαν για ένα μέρος των μισθών των εργαζομένων που απασχολούν, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 30 δισ. ευρώ περίπου και σε συνδυασμό με την ύφεση ξεπέρασε το 230% του ΑΕΠ. Έτσι γίναμε η πιο υπερδανεισμένη χώρα του κόσμου. Όσο διαρκούσε η αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και συνάμα τα επιτόκια ήταν αρνητικά, όλα αυτά περνούσαν στα ψιλά.

Τώρα που επανήλθαν οι δημοσιονομικοί κανόνες και τα επιτόκια του δεκαετούς ομολόγου του Ελληνικού Δημοσίου έφτασαν, λόγω των αυξήσεων των τιμών, στο 3,3%, τώρα ήρθε και ο λογαριασμός. Ήδη στην ΑΑΔΕ ετοιμάζουν τις διαδικασίες για την επιστροφή της επιστρεπτέας προκαταβολής, ενώ η κυβέρνηση ετοιμάζεται να καταθέσει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2022 – 2024, με εξωπραγματικούς στόχους τόσο για τη μεγέθυνση όσο και για τα δημοσιονομικά και η κοινωνία ετοιμάζεται να υποστεί ένα νέο Μνημόνιο. Αυτήν τη φορά μάλιστα το Μνημόνιο θα είναι χειρότερο, γιατί εκτός από τη λιτότητα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τον στασιμοπληθωρισμό. Δηλαδή, αυξήσεις των τιμών της τάξης του 10% συνοδευόμενες από αναιμικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης (ανάπτυξης).

Είναι η επιτομή της αποτυχίας της κυβερνητικής πολιτικής, την οποία ο κ. Μητσοτάκης θα αντιμετωπίσει με προσφυγή σε πρόωρες εκλογές, το πιθανότερο τον Οκτώβριο. Εκεί εντάσσονται τα μέτρα αυξήσεων του κατώτατου μισθού και οι αναμενόμενες ενισχύσεις για το ηλεκτρικό ρεύμα. Όπως άλλωστε αποκάλυψε άκρως φιλοκυβερνητικό ηλεκτρονικό έντυπο, ο κ. Μητσοτάκης επιδιώκει μέσα από αυτά τα μέτρα, σε συνδυασμό με την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, να ενισχύσει την εικόνα του κόμματός του στις δημοσκοπήσεις του Ιουνίου. Καταλαβαίνω ότι ευελπιστεί ότι έτσι θα συγκεντρώσει κάποιο ποσοστό πάνω από 30% και θα παίξει ρόλο στις μετεκλογικές εξελίξεις, αφού και λόγω απλής αναλογικής είναι δύσκολο τόσο ο ίδιος όσο και ο κ. Τσίπρας να είναι οι επόμενοι πρωθυπουργοί.

Όσον αφορά την εκλογική του τακτική, ο κ. Μητσοτάκης πηγαίνει «με το βιβλίο», που λένε. Προσπαθεί να δώσει δείγμα γραφής στα τέσσερα μεγάλα ζητήματα που κρίνουν τη στάση του εκλογικού σώματος στις σύγχρονες κοινωνίες σύμφωνα με τον Πικετί, τον Γεκτίν και την Κλάρα Μαρτίνεζ. Αυτά είναι: 1) Η σχέση μητρόπολης – περιφέρειας και ο ρόλος της (κάθε) χώρας σε αυτό το σχήμα. 2) Η σχέση ανάμεσα στο Κράτος και στην Εκκλησία. 3) Τα αντιτιθέμενα αγροτικά και βιομηχανικά συμφέροντα. 4) Η ταξική αντίθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και στην εργασία. Για το σημείο 4 θα προβάλει την αύξηση του κατώτατου μισθού και τα όποια μέτρα για το ηλεκτρικό ρεύμα. Αναφορικά με το σημείο 1 θα προβάλει την επίσκεψη στις ΗΠΑ για να πείσει ότι οι ξένοι υπολογίζουν την Ελλάδα. Για τις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας και τη συγκράτηση διαρροών προς τα δεξιά θα προβάλει την κ. Κεραμέως και τον κ. Γεωργιάδη, ενώ για τους αγρότες δεν έχει και πολλά περιθώρια και θα στηριχθεί στις κατά τόπους συνδικαλιστικές δυνάμεις της ΝΔ.

Όσο και αν μπορέσει να μετριάσει τις απώλειες της ΝΔ με αυτά τα μέτρα, ο κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί να αναστρέψει την εικόνα. Οι πραγματικοί μισθοί έχουν χάσει 30% την προηγούμενη δεκαετία και η τάση εντάθηκε επί των ημερών του. Η Ελλάδα έχει υποβαθμιστεί γεωπολιτικά και λόγω της όξυνσης της σχέσης της Ρωσίας με τη Δύση και αυτό δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από το «τσάι και συμπάθεια» που θα του προσφέρει ο κ. Μπάιντεν. Τέλος, η κρίση οξύνεται τόσο στο γεωπολιτικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο και οι πολιτικές της κυβέρνησής του απέτυχαν και στα δύο μέτωπα. Το μόνο στο οποίο μπορεί να ελπίζει πλέον ο απερχόμενος πρωθυπουργός είναι ένα αξιοπρεπές ποσοστό, που θα επιτρέψει στο κόμμα του και στον ίδιο να παίξουν ρόλο την επόμενη μέρα.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ