Ο κίνδυνος επεκτάσεως του πολέμου στην Ουκρανία, ο ρόλος κομπάρσου της Ευρώπης και η καραδοκούσα Άγκυρα
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
H κρίση που ξέσπασε στις σχέσεις Μόσχας – Ισραήλ είναι ένα από τα τελευταία διπλωματικά επεισόδια που συνοδεύουν τον πόλεμο στην Ουκρανία, που δείχνει πόσο εύκολα ο πόλεμος αυτός μπορεί να επηρεάσει άλλες ευαίσθητες περιοχές του κόσμου και να διευρύνει τη δυναμική του πολέμου.
Μετά την εκκωφαντική αναφορά Λαβρόφ στον Χίτλερ και την υποτιθέμενη Εβραϊκή ρίζα που είχε στην καταγωγή του, ακολούθησε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Ζαχάροβα, η οποία κατήγγειλε ότι Ισραηλινοί μισθοφόροι μάχονται στο πλευρό του τάγματος Αζόφ στην Ουκρανία.
Ο πραγματικός λόγος της Ρωσικής δυσφορίας και της έντονης αντιδράσεως είναι η συγκατάθεση του Ισραήλ να δοθούν από τρίτες χώρες στην Ουκρανία οπλικά συστήματα υπερσύγχρονης τεχνολογίας, όπως ο αντιαρματικός πύραυλος Σπάικ και ιδιαίτερα το μακρού βεληνεκούς αντιαρματικό σύστημα Spike NLOS (30 χλμ), την προμήθεια του οποίου διαπραγματεύεται και η Ελλάδα. Το μακρού βεληνεκούς αντιαρματικό σύστημα θα ήταν πολύ μεγάλος πονοκέφαλος για το Ρωσικό Επιτελείο. Ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι ζητά επίσης από το Ισραήλ και άλλα υπερσύγχρονα όπλα, όπως το αντιαεροπορικό και αντιπυραυλικό σύστημα Eron Dom.
Η προηγούμενη Ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου έδιδε πολύ μεγάλη προσοχή στις σχέσεις με τη Μόσχα και πρόσεχε να μην υπερβεί τις κόκκινες γραμμές, που θα την έφερναν σε μετωπική σύγκρουση μαζί της. Η ανοικτή αντιπαράθεση των ΗΠΑ με τη Μόσχα, με την οποία συμπαρατάσσεται και η Ευρώπη, δημιούργησαν, προφανώς, μια νέα κατάσταση. Η Ισραηλινή κυβέρνηση Λαπίντ προσπάθησε στην αρχή να παίξει έναν διαμεσολαβητικό, ερευνητικό ρόλο. Ενώπιον όμως της αδιαλλαξίας αφενός των εμπολέμων και του δεδηλωμένου στόχου, από την Αμερικανική πλευρά, γι’ αποδυνάμωση της Ρωσίας αφετέρου, αναγκάσθηκε να αναδιπλωθεί και να εγκαταλείψει τη διαμεσολαβητική προσπάθεια. Τι έγινε όμως στο παρασκήνιο; Ενεπλάκη το Ισραήλ ενεργά στο πλευρό του καθεστώτος Ζελένσκι, προμηθεύοντάς το με σύγχρονα όπλα, με τη διαμεσολάβηση τρίτων; Η Μόσχα αυτό ισχυρίζεται. Η τελευταία προχώρησε, για τον λόγο αυτό, πέρα από τις δημόσιες καταγγελίες, σε πρόσκληση αντιπροσωπείας της Παλαιστινιακής Χαμάς στη Μόσχα, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο της προμήθειας σ’ αυτήν Ρωσικών όπλων.
Η κίνηση της Μόσχας είναι σαφώς μια αντίδρασή της στην πίεση που δέχεται στην Ουκρανία και δείχνει την ετοιμότητά της να πιέσει τους αντιπάλους της, ανοίγοντας νέα μέτωπα σε άλλες περιοχές και ειδικότερα στην κρίσιμη και εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, εάν ληφθεί παραλλήλως υπ’ όψιν η κίνηση της Κίνας να υπογράψει με το Ιράν νέα στρατιωτική συμφωνία, με την οποία το Ιράν παραχωρεί στρατιωτικές διευκολύνσεις στην Κίνα στο έδαφός του. Οι εξελίξεις αυτές αναβαθμίζουν τον ρόλο της Άγκυρας και διευκολύνουν τις προσπάθειές της να επαναπροσεγγίσει το Ισραήλ.
Σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στην ίδια την Ουκρανία, η πορεία των Ρωσικών επιχειρήσεων, οι συγκεντρώσεις στρατευμάτων ειδικότερα στο Ιζιούμ, με στόχο να προελάσουν κυκλωτικά, προς τον Νότο, στο Ντονμπάς, και οι σφοδροί βομβαρδισμοί του Νικολάγιεφ, που είναι στον δρόμο προς την Οδησσό και την Υπερδνειστερία, επιβεβαιώνουν ότι στρατηγικός Ρωσικός στόχος είναι η κατάληψη ολόκληρης της Ανατολικής και της Νότιας Ουκρανίας και ο πλήρης αποκλεισμός της τελευταίας από τον Εύξεινο Πόντο.
Τα δεδομένα αυτά δεν επιτρέπουν αισιοδοξία ότι είναι ορατή μια πολιτική διέξοδος, εφόσον οι εξελίξεις επί του εδάφους αναιρούν συνεχώς τη βάση πάνω στην οποία θα μπορούσε να αναζητηθεί μια πολιτική λύση. Η βάση αυτή δεν είναι άλλη από εκείνη που έπρεπε από την αρχή να επιλεγεί: η ουδετερότητα δηλαδή της Ουκρανίας.
Αντιθέτως, προστίθενται σήμερα δύο νέα δεδομένα, που ωθούν εκ των πραγμάτων προς τη διεύρυνση και την παγκοσμιοποίηση της συγκρούσεως στην Ουκρανία.
Ο πρώτος είναι η προσφερόμενη μαζική στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η βοήθεια αυτή θα γίνει αντικείμενο προσβολών από τη Ρωσία. Κατ’ αρχάς εντός της Ουκρανίας. Δεν αποκλείεται όμως, εάν το έργο αυτό αποδειχθεί δυσχερές, να επιχειρηθούν προσβολές ακριβείας και εντός του εδάφους γειτονικών χωρών, που θα θεωρηθούν ως εμπόλεμες, εφόσον συμμετέχουν ενεργά στην παροχή στρατιωτικής συνδρομής στην Ουκρανία. Ο στρατιωτικός δορυφόρος που εκτοξεύθηκε προσφάτως από τη Ρωσία ίσως να έχει ως στόχο την υποβοήθηση της συνεχούς παρακολουθήσεως των Δυτικών Ουκρανικών συνόρων για την ευκολότερη στοχοποίηση των Νατοϊκών εφοδιοπομπών. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι η εντατικοποίηση των προσβολών αυτών και η ενδεχόμενη επέκτασή τους στο έδαφος γειτονικών χωρών αυξάνει τον κίνδυνο κλιμακώσεως και διευρύνσεως της συγκρούσεως.
Κοντά όμως σ’ αυτά ανακύπτει και ένα άλλο πρόβλημα, που πάει αντίθετα με την ιδέα της ουδετερότητας που, υποτίθεται, είναι η βάση για μια ενδεχόμενη πολιτική διευθέτηση. Η Φινλανδία και η Σουηδία αναμένεται να καταθέσουν πολύ σύντομα αίτηση για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Υποτίθεται ότι η στροφή αυτή στην πολιτική τους υποκινήθηκε από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την αναγέννηση του Ρωσικού κινδύνου. Η αλήθεια όμως είναι ότι η κυβερνώσα πολιτική ελίτ στις δύο χώρες έχει πάρει προ πολλού την απόφαση για έναν τέτοιο προσανατολισμό. Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία βοήθησε απλώς να καμφθούν οι αντιστάσεις στο εσωτερικό τους και να ταχθεί υπέρ της εντάξεως στο ΝΑΤΟ η μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης των δύο αυτών χωρών.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε μια τέτοια περίπτωση και μεσούσης της κρίσεως στην Ουκρανία και της εντάσεως μεταξύ ΗΠΑ – ΝΑΤΟ και Ρωσίας η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο περίπλοκη και επικίνδυνη. Προφανώς, η ένταξη στο ΝΑΤΟ των δύο χωρών θα επιδεινώσει για τη Ρωσία τη γεωπολιτική της θέση στη Βαλτική και στο Αρκτικό Κύκλο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα για τα προβλήματα που θα προκύψουν από τη νέα, επικείμενη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Ο Γερμανός καγκελάριος Σολτς δήλωσε ότι η Γερμανία θα καλωσορίσει την ένταξη της Φινλανδίας. Υπάρχει μια αυτοπεποίθηση στην πλευρά των ΗΠΑ και της Ευρώπης ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την καταγγελλόμενη Ρωσική επιθετικότητα και ότι μπορούν να αγνοούν οποιεσδήποτε αντιρρήσεις και διαμαρτυρίες της Ρωσικής πλευράς σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ. Αυτό έγινε στην Ουκρανία, όπου θα ήταν δυνατό να εξευρεθεί μια πολιτική διευθέτηση, εάν υπήρχε η αναγκαία πολιτική θέληση, και να αποφευχθεί ο πόλεμος. Η συνέχιση αυτής της ίδιας πολιτικής δεν είναι καλός οιωνός για το μέλλον.
Εντύπωση προκαλεί η έκλειψη κυριολεκτικά της Ευρώπης και η παθητική ευθυγράμμισή της με την πολιτική Μπάιντεν, παρά το γεγονός ότι είναι η πρώτη που ήδη πληρώνει το τίμημα και θα το πληρώσει ακόμη ακριβότερα στο μέλλον. Η σύγκρουση στην Ουκρανία εξελίσσεται σε αντιπαράθεση ΗΠΑ – ΝΑΤΟ και Ρωσίας, δι’ αντιπροσώπων. Θα ήταν παράλογο και αυτοκαταστροφικό ο πρώτος Ψυχρός Πόλεμος να μην έχει αφεθεί να καταλήξει σε θερμό, με αναφορά τον φόβο της Εξασφαλισμένης Αμοιβαίας Καταστροφής λόγω πυρηνικώνν και ο δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος να οδηγείται σε επικίνδυνες ατραπούς, με την ψευδαίσθηση των τακτικών πυρηνικών όπλων, που έχουν πιο περιορισμένη και ελεγχόμενη ισχύ.
Η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος διατρέχουν μεγάλους κινδύνους από την ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της συγκρούσεως μεταξύ των υπερδυνάμεων. Η πρόθυμη και υπερακοντίζουσα μάλιστα συμπαράταξή τους με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν τους παρέχει καμιά εξασφάλιση έναντι της πραγματικής απειλής που αντιμετωπίζουν, που είναι η Τουρκία. Αντιθέτως, η ένταση μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας και η ρήξη προσφάτως και στις σχέσεις Ρωσίας – Ισραήλ καθιστούν πιο δύσκολη ακόμη τη θέση της Ελλάδος.
Είναι βέβαιο ότι θα ασκηθούν ισχυρές Αμερικανικές πιέσεις στον έλληνα πρωθυπουργό, κατά την προσεχή επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον, για αποστολή στην Ουκρανία Ρωσικών οπλικών συστημάτων που βρίσκονται στο Ελληνικό οπλοστάσιο στα νησιά. Για υποχωρήσεις επίσης της Ελληνικής πλευράς στο θέμα της λεγόμενης «συμμετοχής της Τουρκίας στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου», με την οποία υπονοείται η συμμετοχή της Τουρκίας στους πόρους της Ελληνικής ΑΟΖ.
Η Ελλάδα πρέπει να στείλει από πριν τα μηνύματά της ότι η συμμαχία με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη και να μην εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της Ελλάδος.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: gr.hellomagazine.com