Ουκρανικό: Ο παρατεινόμενος πόλεμος αποδεικνύει στρατιωτικές αδυναμίες ή υποκρύπτει σκοπιμοτήτες;

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ

Έμπειροι στρατιωτικοί, έλληνες και ξένοι, προσπαθούν να εξηγήσουν τα αίτια της μεγάλης διάρκειας των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία και τους λόγους που τα ρωσικά στρατεύματα αδυνατούν να καταλάβουν όχι μόνο ολόκληρη την ουκρανική επικράτεια αλλά και περιοχές που τους ενδιαφέρουν ιδιαίτερα.

Ήδη συμπληρώθηκαν δύο μήνες από την ημέρα που τα στρατεύματα εισβολής πέρασαν τη μεθόριο στα ανατολικά σύνορα και όλοι πίστευαν ότι η κατάληψη όλης της Ουκρανίας δεν ήταν παρά θέμα ολίγων ημερών. Όμως οι μάχες συνεχίζονται, όπως και η καταστροφή της Ουκρανίας, με χιλιάδες θύματα, κυρίως μεταξύ του άμαχου πληθυσμού.

Διπλωματικοί παρατηρητές διερωτώνται, επίσης, αν ο ρώσος Πρόεδρος παρατείνει σκοπίμως τις πολεμικές επιχειρήσεις προκειμένου να διαμορφωθεί μια κατάσταση απογοήτευσης και κόπωσης στους Ουκρανούς για αντίσταση και να αποδεχθούν τα τετελεσμένα. Η παγκόσμια κοινότητα διερωτάται τι ακριβώς επιδιώκει ο ρώσος Πρόεδρος με την εισβολή στην Ουκρανία, ο οποίος με φαινομενική ευλάβεια –όπως μεταδόθηκε από τα διεθνή τηλεοπτικά Μέσα– παρακολούθησε την Πασχαλινή Θεία λειτουργία που τέλεσε ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριάρχης Κύριλλος. Με το «Χριστός Ανέστη» να ευχήθηκε, άραγε, και το τέλος των εχθροπραξιών στην πολύπαθη Ουκρανία; Όμως εναπόκειται στον ίδιο να αποφασίσει τον τερματισμό τους, αφού ο ίδιος πήρε και τη σχετική απόφαση για την εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου.

Διακεκριμένος έλληνας νομικός με μεγάλη εμπειρία στα θέματα που απασχολούν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, στο οποίο έχει υποστηρίξει δεκάδες προσφυγές, σε σχετική προ ημερών συζήτησή μας διέβλεπε ότι όσο παρατείνεται η εμπόλεμη κατάσταση με χιλιάδες νεκρούς και υλικές καταστροφές τόσο περισσότερο θα δυσκολεύεται να διαχωριστεί η προσωπική ευθύνη του ρώσου Προέδρου στις πολλαπλασιαζόμενες καταγγελίες και κατηγορίες για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου. Όσο οι μέρες περνάνε και δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα κανένα σημάδι για ειρήνευση θα αυξάνονται και οι υποψίες ότι βασικός στόχος της εισβολής μπορεί να είναι άλλοι από εκείνους που επικαλέσθηκαν ρώσοι αξιωματούχοι ή και ο ίδιος ο Πρόεδρος Πούτιν.

Πολλοί διεθνείς αναλυτές που γνωρίζουν τα θέματα που σχετίζονται με την εξωτερική πολιτική δεν αποκλείουν ο στόχος της εισβολής να συνδέεται με αναθεωρητικές επιδιώξεις της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής σε σχέση με το status της Ουκρανίας. Η ρωσική διπλωματία δεν έχει πάψει ποτέ –όπως υποστηρίζεται– να θεωρεί την Ουκρανία ένα είδος δορυφόρου της, που λειτουργεί ως ανάχωμα στις προθέσεις των Δυτικών για απομόνωση της Ρωσίας με όχημα τη συνεχή διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Βέβαια επικαλείται –μεταξύ άλλων– και τη διοικητική κακομεταχείριση των κατοίκων της Ανατολικής Ουκρανίας, που στη συντριπτική πλειοψηφία είναι ρωσόφωνοι και αισθάνονται περισσότερο Ρώσοι παρά Ουκρανοί. Η Μόσχα δεν μπορεί να εγείρει επισήμως θέμα αυτονομίας ή και πλήρους ανεξαρτησίας των περιοχών του Ντονμπάς. Θα συνιστούσε μια μορφή αναθεωρητισμού, με απρόβλεπτες συνέπειες για το διεθνές status quo, που έχει καθιερωθεί με διεθνείς συμβάσεις και έχει καταγραφεί στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Θα προκαλούσε, επίσης, διεθνή αναστάτωση ιδιαίτερα σε χώρες και περιοχές με εθνικές και άλλες μειονότητες.

Στις πλέον ευπαθείς περιοχές περιλαμβάνονται ασφαλώς και τα Βαλκάνια. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η ρωσική ηγεσία, με την απόφαση εισβολής στην ομόφυλη Ουκρανία, δεν είχε αναθεωρητικές βλέψεις για την περιοχή. Είναι θετικό ότι η παγκόσμια κοινή γνώμη, όπως και οι κυβερνήσεις των περισσοτέρων χωρών καταδικάζουν τις αναθεωρητικές επιδιώξεις και τάσεις που εκφράζονται από ορισμένες χώρες, καθώς αν ετύγχαναν αποδοχής, έστω και σιωπηρώς, θα άνοιγαν τον ασκό του Αιόλου και θα έφερναν την ανθρωπότητα πολλές δεκαετίες πίσω, από τις οποίες έχουμε ζοφερές αναμνήσεις. Ιδιαίτερα στα Βαλκάνια αλλά και σε άλλες περιοχές του ευρωασιατικού χώρου θα επέστρεφαν οι έριδες και οι εδαφικές διεκδικήσεις των περασμένων δεκαετιών, με μόνες κερδισμένες τις μεγάλες βιομηχανίες κατασκευής όπλων. Εξαίρεση αποτελεί η Τουρκία. Εκτός από την εισβολή στη Κύπρο, με τα στρατεύματα κατοχής να εξακολουθούν να παραμένουν στη Βόρεια Κύπρο, παρά τις επανειλημμένες καταδικαστικές αποφάσεις του ΣΑ των Ηνωμένων Εθνών, τα τελευταία χρόνια προβάλλει αναθεωρητικές θέσεις για το καθεστώς του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Εσχάτως δε ο υπουργός των Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ήγειρε και θέμα κυριαρχίας των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με το σαθρό επιχείρημα ότι η Ελλάδα τα εξοπλίζει, γεγονός που ακυρώνει τις συμφωνίες ενσωμάτωσής τους στην Ελλάδα! Η επιχειρηματολογία των τούρκων αξιωματούχων μόνο θυμηδία θα μπορούσε να προκαλέσει στους γνώστες της νομικής επιστήμης. Θα έπρεπε να γνωρίζουν –και αυτό δεν απαιτεί βαθιά γνώση των αρχών του δικαίου– ότι τυχόν εξοπλισμός τους είναι συνέπεια των τουρκικών απειλών και αμφισβητήσεων και συνιστά νόμιμη άμυνα, αρχή που αναγνωρίζεται και από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ.

Είναι θετικό ότι και οι ΗΠΑ, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του εδώ πρέσβη τους Τζέφρι Πάιατ, αντιτίθενται στη ρητορική της τουρκικής κυβέρνησης που αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδος στα νησιά, καθώς κατά την αντίληψη και της Ουάσινγκτον είναι αδιαπραγμάτευτη. Σε λιγότερο από ένα δεκαήμερο ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης θα επισκεφθεί, όπως ήδη ανακοινώθηκε, επισήμως τις ΗΠΑ, όπου θα συναντηθεί με τον αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Στην τετ-α-τετ συνάντηση ο έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να αναπτύξει στον αμερικανό Πρόεδρο τα θέματα ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος, μεταξύ των οποίων και τις σχέσεις με την Τουρκία και τις συνέπειες που έχει για τον Δυτικό Κόσμο η αναθεωρητική πολιτική της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το καθεστώς Ερντογάν φαίνεται να έχει κατορθώσει να προβάλει την Τουρκία ως ειρηνοποιό χώρα στο Ουκρανικό, με διεκδίκηση μεσολαβητικού ρόλου, αφού στο μεταξύ απέφυγε να συνταυτισθεί με τις άλλες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ στην επιβολή των κυρωτικών μέτρων εναντίον της Ρωσίας. Πώς είναι δυνατό Ρωσία και Ουκρανία, όπως και άλλες χώρες με επιρροή να αγνοούν το γεγονός ότι η Τουρκία έχει καταδικασθεί για εισβολή σε χώρα-μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ, την Κύπρο, και να προσδοκούν ένα έντιμο μεσολαβητικό ρόλο από εκείνη; Την απάντηση μπορεί να δώσει μόνο η διαχρονική γνώση των διεθνών σχέσεων και δεν είναι άλλη παρά τα συμφέροντα και οι σκοπιμότητες, που αγνοούν την ηθική και το διεθνές δίκαιο. Και για να γίνει αντιληπτό δεν χρειάζεται να είναι κανείς βαθύς γνώστης του Θουκυδίδη και του Μακιαβέλι…

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: dw.com/el