Μη μας το παίζετε και γενναιόδωρος, κύριε Μητσοτάκη – Του Ν. Στραβελάκη

–Μια ματιά στη χαμένη 25ετία για τους μισθωτούς και την εργατική τάξη, μέρες Πρωτομαγιάς

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η κακή τύχη των κυβερνώντων είναι ότι με το διαδίκτυο έχουμε όλοι πρόσβαση σε φιλικές βάσεις δεδομένων, όπως η Ameco της Eurostat, από όπου προέρχεται το παραπάνω σχήμα. Δεδομένης της ανακοίνωσης για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 7,5% την εβδομάδα που πέρασε, δεν αντιστάθηκα στον πειρασμό και επισκέφθηκα τα στοιχεία της Eurostat που αφορούν τον μέσο μισθό.

Χρησιμοποίησα τα αποπληθωρισμένα στοιχεία με έτος βάσης το 2015 (2015 = 100). Ως μέτρο σύγκρισης έβαλα τους πραγματικούς μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να αποτυπώνονται στον μέσο όρο και οι μισθοί χωρών όπως οι βαλκανικές και οι κεντροευρωπαϊκές και όχι μόνο εκείνοι των αναπτυγμένων καπιταλιστικών οικονομιών της Βόρειας Ευρώπης. Η εικόνα είναι συντριπτική. Οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί στην Ελλάδα κατά 30% περίπου από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα. Το ίδιο διάστημα οι πραγματικοί μισθοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζουν αύξηση 10%. Αν μάλιστα ανατρέξουμε πιο πίσω στα στοιχεία, οι σημερινοί πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα είναι εκείνοι του 1997. Μιλάμε δηλαδή για μια χαμένη εικοσιπενταετία για τον κόσμο της εργασίας.

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στην εξέλιξη του μεριδίου των μισθών στο ΑΕΠ. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι στην Ελλάδα το μερίδιο των μισθών είναι 51,6% το 2021, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση 55,6% την ίδια χρονιά. Μια διαφορά της τάξης του 5% του ΑΕΠ χωρίζει τους όρους διαβίωσης των εργαζομένων στην Ελλάδα από την υπόλοιπη Ένωση. Το μέγεθος της διαφοράς γίνεται προφανές αν συγκρίνουμε τους μέσους ετήσιους μισθούς. Για την Ελλάδα το 2021 αυτοί ανέρχονται στα 19.500 ευρώ ετησίως και στην Ευρωπαϊκή Ένωσε στα 41.500 ευρώ ετησίως. Δηλαδή κάτι λιγότερο από τα μισά.

Νομίζω ότι δεν χρειαζόμαστε επιπλέον στοιχεία για να διαπιστώσουμε ότι στην Ελλάδα εφαρμόζεται μια σκληρή ταξική πολιτική, η σκληρότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που φορτώνει τα βάρη στις πλάτες των εργαζομένων και της κοινωνίας. Σε αυτό ήρθε να προστεθεί τώρα και ο στασιμοπληθωρισμός. Δηλαδή, συνθήκες αδύναμης μεγέθυνσης συνοδευόμενες από υψηλό πληθωρισμό. Είναι οι κλασικές συνθήκες που εξανεμίζουν τα εργατικά εισοδήματα, αφού και η σύνθεση αλλά και το ειδικό βάρος συγκεκριμένων δαπανών είναι διαφορετικό στις διάφορες εισοδηματικές κατηγορίες. Για παράδειγμα, 150 ευρώ λογαριασμός ρεύματος είναι το 15% ενός μισθωτού των 1.000 ευρώ αλλά μόλις το 5% ενός μισθωτού των 3.000 ευρώ. Αντίστοιχοι υπολογισμοί δείχνουν ότι ο κατώτατος μισθός θα έπρεπε να αυξηθεί κατά 13% για να καλυφθούν απλά οι απώλειες των εργαζομένων λόγω αυξήσεων στις τιμές. Κοντολογίς, οι αυξήσεις στις οποίες προχώρησε η κυβέρνηση δεν φτάνουν ούτε για την προστασία των εισοδημάτων από τις ανατιμήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες διαβίωσης των μισθωτών όχι μόνο δεν θα βελτιωθούν αλλά θα επιδεινωθούν περαιτέρω.

Το τελευταίο καταρρίπτει και έναν μύθο των ορθόδοξων οικονομικών, σύμφωνα με τον οποίο ο πληθωρισμός τροφοδοτείται από μισθολογικές αυξήσεις. Όπως φάνηκε από τα στοιχεία που παραθέσαμε, τα τελευταία 25 χρόνια οι μέσοι μισθοί είναι σχεδόν σταθεροί και το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ βαίνει μειούμενο. Αυτή είναι η πραγματικότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκόσμια. Μάλιστα η τάση έγινε εντονότερη από το 2008 και μετά, δηλαδή στα χρόνια της κρίσης. Αυτό δεν εμπόδισε τις τιμές να εκτοξευθούν τον τελευταίο χρόνο.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων και στις αγορές ομολόγων επικρατεί αναταραχή. Αφορμή η πρόθεση της Ρωσίας να διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στις «εχθρικές χώρες» που δεν την πληρώνουν σε ρούβλια. Έτσι, ο δείκτης τιμών φυσικού αερίου (NGI) της ιστοσελίδας Bloomberg πλησιάζει τα 7 δολάρια το κυβικό μέτρο. Τα παραπάνω σημαίνουν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις στα λαϊκά εισοδήματα όχι μόνο δεν περιορίζονται αλλά οξύνονται περαιτέρω. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να βρεθούν στον δρόμο το επόμενο διάστημα για να προστατέψουν τα ήδη πενιχρά εισοδήματά τους.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ