Η κρίσιμη αναμέτρηση στη Γαλλία – Το «φαινόμενο Λεπέν» απειλεί να σαρώσει την Ευρώπη

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

– Ας ξυπνήσουν οι ηγεσίες της ΕΕ

Με στόχο να κερδίσουν τις 7,7 εκατομμύρια ψήφους του αριστερού υποψηφίου Μελανσόν, διαμορφώνοντας οριστικά ένα νέο δίπολο στη γαλλική πολιτική σκηνή, Εμ. Μακρόν και Μ. Λεπέν αναμετρώνται την Κυριακή στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, που είναι καθοριστικές για την ίδια τη Γαλλία αλλά και κρίσιμες για το μέλλον της Ευρώπης, σε μια περίοδο που η μία πρόκληση διαδέχεται την άλλη και η γηραιά ήπειρος βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμο σταυροδρόμι.

Το 2017, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο Εμ. Μακρόν είχε πολύ πιο εύκολη αποστολή απέναντι στη Μ. Λεπέν, καθώς όλοι οι ανθυποψήφιοι είχαν ταχθεί εναντίον της ακροδεξιάς Λεπέν. Σήμερα, που τα δύο (πρώην) μεγάλα κόμματα, το Σοσιαλιστικό και το Ρεπουμπλικανικό, είδαν να συρρικνώνεται η δύναμή τους, καθώς τα ποσοστά των υποψηφίων τους δεν ξεπέρασαν μαζί το 5%, ο κρίσιμος ρόλος εντοπίζεται στους ψηφοφόρους του αντισυμβατικού αριστερού Ζ. Λ. Μελανσόν, που συγκέντρωσε 22% των ψήφων. Ο ίδιος ο Μελανσόν ζήτησε να μην πάει καμιά ψήφος στη Λεπέν, αποφεύγοντας όμως να καλέσει σε υπερψήφιση του Μακρόν. Δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το 30% των ψήφων του Μελανσόν θα στηρίξει τον Εμ. Μακρόν, το 23% τη Λεπέν και οι υπόλοιποι είτε θα απέχουν είτε θα ψηφίσουν λευκό…

Στη Γαλλία διαμορφώνεται ένα νέο πολιτικό σκηνικό, ένα δίπολο με ένα ριζοσπαστικό Κέντρο και μια λαϊκιστική – ακροδεξιά παράταξη, με σφήνα την ανένταχτη Αριστερά, που αναδεικνύει το γεγονός ότι η Ακροδεξιά παραμένει ισχυρή στη Γαλλία, παρά το γεγονός ότι η κ. Λεπέν επιχειρεί να φτιασιδώσει την εικόνα του κόμματος της, χωρίς πάντως να εγκαταλείπει τις γνωστές ρατσιστικές αντιλήψεις και θέσεις. Η Μ. Λεπέν και ο επίσης ακροδεξιός υποψήφιος Ερ. Ζεμούρ συγκέντρωσαν στον πρώτο γύρο 30%, ποσοστό μεγαλύτερο από εκείνο του Προέδρου Μακρόν… Η μεγάλη επιτυχία της κ. Λεπέν είναι ότι έχει κατορθώσει να επιβάλει στην πολιτική ατζέντα και άλλων κομμάτων, είτε της Δεξιάς είτε του Κέντρου, θέσεις που είναι πολύ κοντά σε εκείνες του κόμματός της σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, την ξενοφοβία, το Μεταναστευτικό κ.ά., καθώς τα παραδοσιακά κόμματα πιστεύουν ότι έτσι θα ανακόψουν την υπερβολική ενίσχυση του επίσημου φορέα της Ακροδεξιάς.

Όμως στη Γαλλία παραμένει ισχυρή και μια Αριστερά η οποία δεν εκφράζεται πλέον μέσω του Σοσιαλιστικού ή του Κομουνιστικού Κόμματος, αλλά από την αντισυμβατική προσωπικότητα του Μελανσόν…

Ο Εμ. Μακρόν προσπάθησε μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών να κάνει κινήσεις που θα προσέλκυαν ψηφοφόρους του Μελανσόν. Έτσι, δανείστηκε τη θέση για θέσπιση θέσης πρωθυπουργού που θα έχει οικολογικό σχεδιασμό (ιδέα του Μελανσόν), υποσχέθηκε πλήρη ανανέωση των πολιτικών του και συγκεκριμένο σχέδιο που θα καταστήσει τη Γαλλία ατμομηχανή της απαλλαγής από την κατανάλωση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Εξαγγελίες που απευθύνονται στο ιδιαίτερα ευαίσθητο για περιβαλλοντικά ζητήματα κοινό του κ. Μελανσόν.

Η Μ. Λεπέν στην καμπάνια της προβάλει όλο και λιγότερο τα ζητήματα της μετανάστευσης και δίνει προτεραιότητα στα θέματα της καθημερινότητας. Έτσι προσπαθεί να αποφύγει να ερεθίσει τους αριστερούς ψηφοφόρους του Μελανσόν και συγχρόνως, επικεντρώνοντας στις τιμές των τροφίμων, στον πληθωρισμό και στις τιμές των καυσίμων, να έρθει πιο κοντά στην ψήφο διαμαρτυρίας που κατευθύνθηκε στον Μελανσόν.

Ο Μακρόν είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων στη Γαλλία, καθώς εκτός από τη Λεπέν και τον Ζεμούρ, που είναι εκ φύσεως και πεποιθήσεως αντιευρωπαϊστές, και ο Μελανσόν, που αναδείχθηκε ως κεντρικός εκφραστής της Αριστεράς, είναι ευρωσκεπτικιστής.
Μεταρρυθμίσεις όπως το συνταξιοδοτικό, τα εργασιακά αλλά και αυτή ακόμη η πράσινη μετάβαση είναι μεταρρυθμίσεις στις οποίες η εναντίωση έχει γίνει σημαία για την Ακροδεξιά, με τη Μ. Λεπέν να υπόσχεται μείωση φόρων και χαλιναγώγηση των τιμών. Βεβαίως η κ. Λεπέν έχει περιορίσει στη ρητορική της τη θέση για έξοδο από την ΕΕ και έτσι αποφεύγει τα δύσκολα ερωτήματα, μιας και η γαλλική οικονομία επωφελήθηκε ιδιαίτερα από το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ.

Όμως, αν δεν υπάρξει ριζική αλλαγή του Συμφώνου Σταθερότητας, είναι προφανές ότι ο κ. Μακρόν δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις κρίσιμες προκλήσεις της γαλλικής οικονομίας και να καλύψει σε έναν βαθμό τις ανησυχίες των γάλλων ψηφοφόρων. Και σε αυτό το κεφάλαιο βρίσκει απέναντί του τη Γερμανία, που ακόμη και με τον σοσιαλδημοκράτη Όλ. Σολτς πλέον στην καγκελαρία ακολουθεί τη σκληρή γραμμή στο θέμα της οικονομίας, βαδίζοντας στα χνάρια του δίδυμου Μέρκελ – Σόιμπλε.

Ο Εμ. Μακρόν, πρώην τραπεζίτης επενδύσεων και απόφοιτος ενός από τα πιο διάσημα πανεπιστήμια της γαλλικής ελίτ, μπήκε στην πολιτική ως υπουργός του Ολάντ και τώρα διεκδικεί δεύτερη προεδρική θητεία εκφράζοντας ουσιαστικά ένα νέο Κέντρο. Παρά το γεγονός ότι δεν απέφυγε δυσάρεστες αποφάσεις, όπως τα όρια συνταξιοδότησης, την καταστολή των «κίτρινων γιλέκων» ή την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, έριξε ιδιαίτερα το βάρος του στην εξωτερική – ευρωπαϊκή πολιτική, θέλοντας να δείξει ότι η Γαλλία, ειδικά μετά την αποχώρηση Μέρκελ, μπορεί να έχει κεντρικό ρόλο στην ηγεσία της ΕΕ αλλά και στα παγκόσμια πράγματα.
Βεβαίως, η προώθηση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ έχει ακόμη πολύ δρόμο και δοκιμάζεται με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, όπου και πάλι η Ευρώπη βρέθηκε να λειτουργεί εντός του ΝΑΤΟ, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, ενώ η ακύρωση της παραγγελίας πυρηνικών υποβρυχίων από την Αυστραλία και η ένταξή της στην AUKUS ήταν σοβαρότατο πλήγμα για τον γάλλο Πρόεδρο.

Ο Εμ. Μακρόν έχει επίσης μια πολύ μεγάλη ατζέντα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ η Λεπέν είναι αντίθετη με το επιχείρημα, τονίζοντας, εκτός των άλλων, ότι πλήττεται η παραδοσιακή εικόνα της γαλλικής υπαίθρου… Και φυσικά δεν είναι λίγοι αυτοί που την κατηγορούν ότι η «αδυναμία» της στη συνέχιση της εξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες δεν είναι άσχετη με τη στενή σχέση που διατηρεί η ίδια και το κόμμα της με τη Ρωσία και τον Βλ. Πούτιν… Η κ. Λεπέν δεν έχει αποβάλει βεβαίως από το πρόγραμμά της τις ακραίες θέσεις, ενώ παραμένει στα συνθήματά της η απαγόρευση της ισλαμικής μαντίλας στους δημόσιους χώρους, η ανάσχεση της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης και η εξάλειψη των ισλαμιστικών ιδεολογιών.
Το μόνο που δεν χρειάζεται η ΕΕ τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή είναι μια πολιτική αλλαγή στη Γαλλία, και μάλιστα με μια ακροδεξιά, αντισυστημική, αντιευρωπαϊκή, λαϊκιστική Προεδρία, φιλική μάλιστα προς τη Ρωσία και τον Βλ. Πούτιν.

Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι στον δεύτερο γύρο των εκλογών, την Κυριακή, ο Εμ. Μακρόν, έστω και με μικρότερο ποσοστό από εκείνο του 2017, θα κερδίσει τη Μ. Λεπέν και θα είναι ο πρώτος γάλλος Πρόεδρος που επανεκλέγεται ύστερα από 20 χρόνια.

Τα μηνύματα όμως της Γαλλίας δεν θα πρέπει να κρυφτούν κάτω από το χαλί. Οι ψηφοφόροι της Μ. Λεπέν δεν είναι όλοι ακροδεξιοί, ρατσιστές και ξενοφοβικοί, όπως ούτε όλοι οι ψηφοφόροι του κ. Μελανσόν είναι ακροαριστεροί και αντισυστημικοί. Όμως η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία και τώρα η ενεργειακή κρίση, αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, έχει πλήξει σοβαρά τα χαμηλά και μεσαία στρώματα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και πλέον απειλείται σοβαρά όχι μόνο η ευημερία των δυτικών κοινωνιών αλλά και η επιβίωση των ασθενέστερων, τα δικαιώματα και τα όποια προνόμια της μεσαίας τάξης και το παραδοσιακό ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος.

Και είναι σαφές ότι δεν αρκεί μια ήττα της Μ. Λεπέν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές για να θεωρήσουν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες ότι ξεμπέρδεψαν με την αντισυστημική, λαϊκιστική απειλή, καθώς η κοινωνική οργή θα αναζητήσει πολιτική έκφραση, με κάποιον τρόπο, σε όλες τις χώρες… Και αν η ίδια η ΕΕ δεν στραφεί στους πολίτες της, τότε το παιχνίδι θα έχει χαθεί για όλους.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ