Η Ευρώπη σε δίνη, η Ελλάδα στις Συμπληγάδες της ουκρανικής κρίσης και της στρατηγικής αναβάθμισης της Τουρκίας

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Έρμαιο του πολέμου της Ουκρανίας και των τεκτονικών αλλαγών που φέρνει στην υπάρχουσα παγκόσμια τάξη και στην παγκόσμια οικονομία είναι η Ευρώπη, με τις πιο αδύναμες χώρες, όπως η Ελλάδα, να είναι αντιμέτωπες με πρωτόγνωρες απειλές.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανατρέπει όλες τις μέχρι τώρα σταθερές, που είχαν επιβάλει μια έστω και δύσκολη ισορροπία για σχεδόν οκτώ δεκαετίες, με την Ευρώπη να βρίσκεται εγκλωβισμένη και ευάλωτη σε μια σύ­γκρουση η οποία πλέον έχει πάρει δραματικές διαστάσεις, καθώς κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Μια σύγκρου­ση την οποία όλοι απεύχονται, αλλά οι επιθετικές κινήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν και οι ακραίες αντιδράσεις στις οποίες παρακινεί η Ουάσινγκτον και για τις οποίες ικετεύει το Κίεβο φέρνουν πιο κοντά το απρόβλεπτο γεγονός, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη θρυαλλίδα για μια καταστροφική, για όλο τον πλανήτη, θερμή σύγκρουση.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στο CNN ότι χρήση πυρηνικών μπορεί να γίνει μόνο όταν η Ρωσία διαπιστώσει ότι απειλείται η ύπαρ­ξή της. Μια δήλωση που προκαλεί τρόμο, καθώς, βεβαίως, είναι εντελώς υποκειμενικό το να αποφασίσει ο κ. Πούτιν τι σημαίνει «απειλή ύπαρξης» και αν ταυτίζει την απειλή για τη δική του ύπαρξη με την απειλή για την ύπαρξη της Ρωσίας…

Η ΕΕ σπεύδει τώρα να υιοθετήσει το στρατηγικό δόγμα της με την επωνυμία «Στρατηγική Πυξίδα», που θα αποτελέσει το πρόπλασμα για μια κοινή αμυντική και εξωτερική πολιτική, και με δειλό τρόπο ανακοινώνει τη συγκρότηση αυτής της περίφημης δύναμης ταχείας επέμβασης, 5.000 ανδρών, η οποία όμως, όπως όλα δείχνουν, θα καπελωθεί από τη Γερμανία. Το Βερολίνο, με την επιστροφή στην εποχή της στρατιωτικοποίησης, φιλοδοξεί να κυριαρχήσει από κοινού με τη Γαλλία στον αμυντικό βραχίονα της ΕΕ –όταν και αν δημιουργηθεί– και συγχρόνως, με την εξαγγελία του εξοπλιστικού προγράμματος των 100 δισ. ευρώ, επιχειρεί να ενδυναμώσει τη γερμανική πολεμική βιομηχανία, η οποία έτσι θα επιχειρεί να αποσπάσει μερίδιο από τη Γαλλία και τις ΗΠΑ στους εξοπλισμούς των ευρωπαϊκών χωρών…

Όλα αυτά είναι σπασμωδικές αντιδράσεις σε ένα τεράστιο πρόβλημα που έχει η ΕΕ, καθώς ενεργειακά είναι εξαρτημένη από τη Ρωσία, ενώ έχει εναποθέσει στις ΗΠΑ τα θέματα ασφάλειας ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Η Ουάσινγκτον, που όλα τα προηγούμενα χρόνια πυροδότησε την ένταση με τη Μόσχα και δεν επέτρεψε να υπάρξει συνεννόηση για την αρχιτεκτονική α­σφάλειας της Ευρώπης, κινδυνεύει πολύ λιγότερο, καθώς οι ΗΠΑ ενεργειακά είναι πλέον όχι μόνο αυτάρκεις αλλά και εξαγωγική δύναμη σε ό,τι αφορά το LNG. Επίσης υπάρχει σχεδόν αυτάρκεια σε παραγωγή σιτηρών και τροφίμων και, πέραν ορισμένων ορυκτών, δεν έχει την εξάρτηση την οποία έχει η Ευρώπη από τη Ρωσία.

Σε ό,τι αφορά μάλιστα την προσφυγική κρίση, είναι προφανές ότι το βάρος το σηκώνει και πάλι η Ευρώπη, που θα έχει συνέπειες οικονομικές και κοινωνικές, κα­θώς η οικονομική κρίση και ο πληθωρισμός σε όλη την ΕΕ θα μετατρέψει σύντομα τις αγκαλιές υποδοχής των ουκρανών προσφύγων σε ρατσιστικές κραυγές…
Παρά το γεγονός ότι το αρχικό σοκ από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έδειξε ότι μπορεί να φέρει πιο κοντά τους ευρωπαίους εταίρους, τελικά, όπως φαίνεται και από τις εξελίξεις, ήδη έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και οι πρώτες ρωγμές.

Οι χώρες της Βαλτικής ζητούν όλο και πιο ακραίες αντιδράσεις, με κίνδυνο να είναι οι επόμενες που θα βρεθούν στο στόχαστρο της Ρωσίας, οι ΗΠΑ ζητούν από την ΕΕ να διακόψει τις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Μό­σχα, ενώ ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη τη Γερμανία, δηλώνουν ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, καθώς η Ευρώπη χρειάζεται ένα αρκετά μεγάλο διάστημα προκειμένου να μπορέσει να κόψει τις ρωσικές εισαγωγές σε ό,τι αφορά την ενέργεια, χωρίς να κινδυνέψει η Ευρώπη από ένα γενικευμένο και εφιαλτικό μπλακ άουτ.

Η ουκρανική κρίση ακόμη δεν έχει κορυφωθεί και ήδη η Ευρώπη πληρώνει τις οδυνηρές συνέπειες, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει πότε και πώς θα λήξει η παγκόσμια αυτή κρίση.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια διπλή μέγγενη, καθώς η ουκρανική κρίση οδηγεί σε εκτροχιασμό την οικονομία, απειλεί τον κρίσιμο τομέα του τουρισμού και συγχρόνως θέτει νέες προκλήσεις σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά.
Οι προσπάθειες του Κυριάκου Μητσοτάκη, με τις παραινέσεις των ΗΠΑ, να εξασφαλίσει ένα άτυπο μορατόριουμ από τον κ. Ερντογάν έχει αποδειχθεί, από την επόμενη κιόλας μέρα, πόσο είναι στον αέρα, καθώς οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και οι υπερπτήσεις συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό.

Η Αθήνα θα έχει να αντιμετωπίσει πλέον μια αναβαθμισμένη Τουρκία, καθώς ούτε η Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ούτε, πολύ περισσότερο, η Ουάσινγκτον έχουν τη διάθεση να ανοίξουν μέτωπο με την Τουρκία στη συγκεκριμένη συγκυρία, με αφορμή τα «ενοχλητικά» προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήδη ευρωπαίοι ηγέτες και η κυβέρνηση Μπάιντεν σπεύδουν
να χαιρετίσουν τη συμβολή της Τουρκίας για τη μεσολάβηση μεταξύ Μόσχας και Ουκρανίας, παραβλέποντας το γεγονός ότι μία από τις πιο ισχυρές στρατιωτικά χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν συμμετέχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, αλλά αντιθέτως τη διευκολύνει, αφήνοντας ανοικτό τον εναέριο χώρο της για τα ρωσικά αεροσκάφη και αποφεύγοντας να καταδικάσει την κλιμάκωση των επιθέσεων ενα­ντίον πολιτικών στόχων στην Ουκρανία.

Η Αθήνα το επόμενο διάστημα θα βρεθεί σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, καθώς τόσο η Ουάσινγκτον όσο και η Γερμανία και άλλες ι­σχυρές ευρωπαϊκές χώρες θα θελήσουν να ανταμείψουν την Τουρκία για τον μεσολαβητικό ρόλο της. Και τότε θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για την Αθήνα να εξηγήσει και να πείσει για την ανάγκη χαλιναγώγησης της τουρκικής επιθετικότητας. Και φυσικά κάθε συζήτηση που υπήρχε στο πλαίσιο της ΕΕ για επιβολή κυρώσεων, που ήταν ήδη δύσκολη, θα σταματήσει οριστικά, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο στην Τουρκία να προκαλεί την Ελλάδα και την Κύπρο.

Όμως και η ενεργειακή κρίση και η ανάγκη της Ευρώπης να βρει εναλλακτικές πηγές ενέργειας κινδυνεύουν να γυρίσουν μπούμερανγκ για την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς η πίεση πλέον θα είναι για να εμπλακεί και η Τουρκία στα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο. Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο θα πρέπει είτε η Αθήνα και η Λευκωσία να υποχωρήσουν και να αποδεχθούν την de facto εμπλοκή της Τουρκίας με τους δικούς της όρους είτε να προχωρήσουν, υπό την πίεση του διεθνούς παράγοντα, οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού και της επίλυσης των ελληνοτουρκικών προβλημάτων όπως τα αντιλαμβάνεται η Άγκυρα.

Δυστυχώς, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δείχνει να μην αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα της κατάστασης και αυτό περιορίζει ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα χειρισμών, ειδικά όσο η ελληνική εξωτερική πολιτική ταυτίζεται άκριτα με την αμερικανική πολιτική αλλά και τις επιλογές του Βερολίνου, την ώρα που ακόμη και αυτός ο Εμανουέλ Μακρόν στέλνει μηνύματα κατευνασμού προς την Άγκυρα λόγω του Ουκρανικού.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ