Στη γραμμή Σημίτη – Γ. Παπανδρέου και ο Κυρ. Μητσοτάκης στα ελληνοτουρκικά!

-Στρουθοκαμηλισμός απέναντι στην τουρκική απειλή, παγιδεύοντας την Ελλάδα στα τουρκικά τετελεσμένα

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Πριν ήταν τα ζεϊμπέκικα και οι κουμπαριές, τώρα απλά χρειάστηκε μια συνταγή του «Παλατιού» για έναν παραδοσιακό οθωμανικό χαλβά προκειμένου να… καταλαγιάσουν τα ελληνοτουρκικά. Μάλιστα ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε μετά τη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν για τα «θεμέλια» στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, υιοθετώντας την πολιτική Σημίτη – Γιώργου Παπανδρέου, οι οποίοι με τον κατευνασμό και τον στρουθοκαμηλισμό απέφυγαν να α­ντιμετωπίσουν την τουρκική απειλή, επιτρέπο­ντας στην πάροδο του χρόνου την επιβολή αρνητικών τετελεσμένων.

Η δημόσια συζήτηση και τα σχόλια των ΜΜΕ έδειξαν να περιορίζονται στο τι έφαγαν οι δύο ηγέτες στο γεύμα που παρέθεσε ο κ. Ερντογάν και στη συνταγή του χαλβά που έστειλε η κ. Εμινέ Ερντογάν στον δικό μας σεφ Άκη Πετρετζίκη!

Όμως η ελαφρότητα με την οποία επιχειρείται να ξεπερασθεί μια ουσιαστική αποτίμηση της συνάντησης μάλλον είναι παράξενη και ίσως ύποπτη, μιας και λίγες ώρες μετά την πρωθυπουργική διαπίστωση για νέο θεμέλιο στις σχέσεις οι μαζικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου προσγείωσαν τις κυβερνητικές προσδοκίες στην πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών.

Η συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη έπρεπε να γίνει, καθώς δεν νοείται να μην υπάρχουν επαφές σε ανώτατο επίπεδο μεταξύ δύο γειτονικών χωρών, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν έχουν τεταμένες σχέσεις. Όμως όφειλε η Αθήνα να αποφύγει τον ενθουσιασμό, με τη διαρροή διαφόρων φληναφημάτων περί της «γλώσσας του σώματος» και του «χαμηλού τόνου» με τον οποίο ο κ. Ερντογάν επανέλαβε τις γνωστές θέσεις της Τουρκίας (επί των διεκδικήσεων εις βάρος της χώρας μας) κ.ά.

Στη συνάντηση, για μία ακόμη φορά την τελευταία 20ετία, η Α­θήνα επέλεξε να ακολουθήσει τη γραμμή Σημίτη και Γιώργου Παπανδρέου, δηλαδή της προβολής της συνεργασίας σε θέματα χαμηλής πολιτικής και στην οικονομία (τουρισμό, ενέργεια), και να αφήσει στο ράφι τα βαριά θέματα, που είναι η υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, την οποία σπεύδει να συνδέσει η Τουρκία με όλες τις μονομερείς διεκδικήσεις της σε όλο το φάσμα των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, απαιτώντας συγχρόνως τον αυτοπεριορισμό της Ελλάδας από την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της, χωρίς την άδεια της Ά­γκυρας.

Ο κ. Μητσοτάκης, εντελώς λανθασμένα, ομιλεί συχνά για προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών, καθώς υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα, αυτό της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Μάλιστα εί­ναι επίσης λανθασμένη η αναφορά σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς σε αυτές συμπεριλαμβάνεται και το εύρος των χωρικών υδάτων, κάτι όμως που αποτελεί αποκλειστικό κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας μας και δεν μπορεί να τεθεί υπό διαπραγμάτευση με την Τουρκία, παρά το αρνητικό προηγούμενο, αφού μέχρι και το 2004 η κυβέρνηση Σημίτη φέρεται να συζητούσε με τους Τούρκους, στο πλαίσιο των διερευνητικών συνομιλιών, την τμηματική επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.

«Ξέχασαν» το Κυπριακό!
Από τις δημόσιες δηλώσεις αλλά και την ενημέρωση που υπήρξε μετά τη συνάντηση απουσίαζε πα­ντελώς το Κυπριακό και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά σε ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής, ενώ η ελληνική πλευρά α­πλώς ανέφερε ότι οι δύο πλευρές εξέφρασαν τις γνωστές θέσεις τους. Η Τουρκική Προεδρία όμως φρόντισε να δώσει στη δημοσιότητα, έστω και εμμέσως, την α­τζέντα την οποία έθεσε ο κ. Ερ­ντογάν, αναφέροντας ότι ο τούρκος Πρόεδρος εξέφρασε την προσδοκία ότι μέσω ειλικρινούς διαλόγου μπορεί να επιλυθούν «τα προβλήματα του Αιγαίου, των μειονοτήτων, της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και της μετανάστευσης».

Η ατζέντα αυτή είναι πράγματι πολύ βαριά. Στα «προβλήματα του Αιγαίου» η Τουρκία συμπεριλαμβάνει τις «γκρίζες ζώνες», τον εναέριο χώρο, τη μη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων, την αποστρατιωτικοποίηση και φυσικά τη θεωρία ότι τα νησιά δεν έχουν θαλάσσιες ζώνες. Στα θέματα «μειονοτήτων» γνωρίζουμε τις τουρκικές θέσεις περί «καταπίεσης της τουρκικής μειονότητας στη ‘‘Δυτική Θράκη’’». Όταν αναφέρεται σε τρομοκρατία επαναφέρει τις γνωστές κατηγορίες (τις οποίες και δημοσίως είχε αναμασήσει ο κ. Ερντογάν πριν από λίγες ημέρες) περί στήριξης από την Ελλάδα του PKK και της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν, ενώ όσον αφορά το θέμα της μετανάστευσης ο κ. Ερντογάν και όλοι οι υπουργοί του κατηγορούν την Ελλάδα ότι κάνει «επαναπροωθήσεις» μεταναστών και επιφυλάσσει απάνθρωπη μεταχείριση σε όσους επιχειρούν να φτάσουν στην Ελλάδα.

Με αυτήν την ατζέντα είναι προφανές ότι ούτε για «νέο θεμέλιο» στις σχέσεις μπορεί να ομιλεί ο έλληνας πρωθυπουργός ούτε, ελαφρά τη καρδία, να θεωρεί ότι κέρδισε χρόνο ή ένα μορατόριουμ με την Άγκυρα.

Η συνεργασία σε θέματα χαμηλής πολιτικής ή σε αυτό που ονομάζεται «θετική ατζέντα» δυστυχώς κάποια στιγμή φτάνει σε ένα σημείο που σκοντάφτει στον τουρκικό αναθεωρητισμό και στην πολιτική αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Η προσπάθεια της Ελλάδας να συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και η υλοποίηση των δύο μεγάλων σχεδίων για την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με το Ισραήλ και με την Αίγυπτο είναι σχέδια τα οποία έχει στοχοποιήσει η Τουρκία, θεωρώντας ότι πρέπει η ίδια να έχει λόγο γι’ αυτά, καθώς θα διέρχονται από «τουρκική υφαλοκρηπίδα» βάσει της «Γαλάζιας Πατρίδας» και του τουρκολιβυκού μνημονίου, που επιχειρούν να εξαφανίσουν την ελληνική υφαλοκρηπίδα… Αυτό πώς μπορεί να παρακαμφθεί και να μπει κάτω από το χαλί; Πώς είναι δυνατόν να αγνοηθούν οι καθημερινές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, οι καθημερινές απόπειρες να περάσουν παράνομα τα σύνορα μετανάστες οι οποίοι προέρχονται ανενόχλητοι από την Τουρκία ή οι απαιτήσεις για παράδοση πολιτικών φυγάδων από την Τουρκία, οι καταγγελίες για τον εξοπλισμό των νησιών προκειμένου να μη χαλάσει η «θετική ατζέντα»;

Ο μεγάλος κίνδυνος θα είναι η παγίωση των τουρκικών διεκδικήσεων και η αποδυνάμωση της ελληνικής προσπάθειας προκειμένου να απομονωθεί και να αποδοκιμασθεί σε διεθνές επίπεδο αλλά και εντός της ΕΕ η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας. Μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν και το θετικό μήνυμα που θέλησαν να εκπέμψουν και οι δύο πλευρές, πώς θα μπορέσει η Αθήνα να πείσει τους εταίρους για την ανάγκη λήψης μέτρων εναντίον της Τουρκίας, αν αυτή προχωρήσει και πάλι σε μια νέα προκλητική κίνηση ε­ναντίον της χώρας μας; Και ας μην ξεχνάμε ότι ούτε το Κυπριακό έχει λυθεί ούτε το τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει ακυρωθεί…

Η Τουρκία, η οποία προσπαθεί να εμφανισθεί ως χώρα που λύνει προβλήματα και αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή, βρίσκει την ευκαιρία να εντάξει σε αυτήν την επιχείρηση δημοσίων σχέσεων και την Ελλάδα… Και αυτό είναι κάτι που θα το βρούμε σύντομα μπροστά μας. Γιατί ο κ. Ερντογάν έχει ανάγκη αυτήν την εικόνα. Κατ’ αρχάς για να μπορέσει να αποκαταστήσει πλήρως τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον, καθώς ήδη ακούγονται φωνές που ζητούν να δοθεί γη και ύδωρ στον κ. Ερντογάν προκειμένου να μη λοξοκοιτάζει προς τη Μόσχα, αλλά και εσωτερικά, καθώς η οικονομία του δέχεται συνεχή χτυπήματα, και αυτό σε μια κρίσιμη προεκλογική χρονιά.

Πολύ σύντομα μπορεί να βρεθούμε προ οδυνηρών αδιεξόδων, καθώς Αμερικανοί και Ευρωπαίοι θα αναζητήσουν τρόπους… επιβράβευσης της Τουρκίας για τον ρόλο της στο Ουκρανικό και σε άλλες περιφερειακές κρίσεις. Και το εύκολο αντάλλαγμα δεν θα είναι άλλο από το Κυπριακό αλλά και η πίεση προς την Αθήνα, προκειμένου να συναινέσει σε μια λύση-πακέτο για Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ώστε η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση ούτε να υπονομεύει την ενότητα της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ ούτε, επίσης, να εμποδίζει έργα για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας της Ευρώπης, με το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου…

ΥΓ.: Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν είχε δύο ακόμη ιδιομορφίες. Η πρώτη είναι ότι δεν ακολούθησε, όπως παγίως γίνεται εδώ και πολλά χρόνια, ενημέρωση και επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Κύπρου και η δεύτερη ότι δεν υπήρξε, ούτε πριν από τη συνάντηση ούτε μετά από αυτή, κάποια συνάντηση ή κυβερνητική σύσκεψη με τη συμμετοχή, όπως όλοι θα περίμεναν, του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια. Όπως όλα δείχνουν, ο κ. Μητσοτάκης έχει αποφασίσει να χειριστεί τα ελληνοτουρκικά προσωπικά ο ίδιος, σε συνεργασία με τη διπλωματική σύμβουλό του (που σε λίγο βεβαίως αποχωρεί) Ελένη Σουρανή, τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας Θάνο Ντόκο και έναν στενό κύκλο προσωπικών του συμβούλων…

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: (Dimitris Papamitsos / Greek Prime Minister’s Office)