Η εμμένουσα πανδημία Covid-19 – Του Θάνου Δημόπουλου
Του
ΘΑΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγητή Θεραπευτικής – Αιματολογίας – Ογκολογίας
Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρύτανη ΕΚΠΑ
Ιστορικά και επιδημιολογικά, καμία πανδημία δεν κράτησε για πάντα. Η ύπαρξη εμβολίων και φαρμάκων έναντι της Covid-19, η καλύτερη γνώση του τρόπου μετάδοσης του SARS-CoV-2 και τα αντίστοιχα μέτρα πρόληψης συνάδουν προς το γεγονός ότι η πανδημία Covid-19 θα έχει ημερομηνία λήξης.
Αν αυτή θα είναι μέχρι το καλοκαίρι ή θα παραταθεί, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Βέβαια, η αποκλιμάκωση των σκληρών δεικτών, που επιτρέπει τη χαλάρωση κάποιων μέτρων προστασίας, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι σηματοδοτεί το τέλος της πανδημίας. Ο SARS-CoV-2 συνεχίζει να κυκλοφορεί στην κοινότητα, κάτι που είναι εμφανές και από τον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων που καταγράφονται.
Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις και κράτη με τη χαλάρωση των μέτρων, τη μη τήρηση των αποστάσεων και την κατάργηση της μάσκας παρατηρείται έξαρση των κρουσμάτων. Στη χώρα μας, προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει μια αύξηση στο επίπεδο του ιικού φορτίου του SARS-CoV-2 στα λύματα στην Αττική, αναλογικά και με τον αριθμό των καταγεγραμμένων κρουσμάτων. Αυτό συνάδει με το ότι είναι πολύ περισσότερα τα άτομα τα οποία βγαίνουν θετικά κάνοντας self test, τα οποία παίρνουν τα μέτρα τους και απομονώνονται, αλλά αυτό δεν δηλώνεται στις πλατφόρμες και δεν καταγράφεται.
Δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος ότι δεν θα εμφανιστεί κάποια μετάλλαξη, σε κάποιο μέρος του κόσμου όπου η εμβολιαστική κάλυψη παραμένει χαμηλή, η οποία πιθανόν να είναι και πιο μεταδοτική αλλά και πιο επικίνδυνη. Το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 λόγω του συνδυασμού του χαμηλού ποσοστού εμβολιασμού και του συνωστισμού των πολιτών για να εξέλθουν από τη χώρα. Όσοι νοσήσουν βαρύτερα σε πόλεις που βρίσκονται σε πολιορκία θα παραπεμφθούν αναγκαστικά σε νοσοκομεία κατάμεστα από τραυματίες και με περιορισμένες προμήθειες. Η κατάσταση αυτή αποτελεί έναν θλιβερό συνδυασμό ασθενών με Covid-19 και τραυματιών πολέμου, που λογικά θα οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων, χωρίς επαρκή καταγραφή των δεδομένων. Ήδη έχουν κυκλοφορήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες με κοσμοσυρροή χωρίς μάσκα σε υπόγειους σιδηροδρόμους και μέσα μεταφοράς σε διάφορες γειτονικές χώρες, όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία.
Επιπρόσθετα, το ποσοστό του εμβολιασμού στην Ουκρανία ήταν στο 35% πριν από την έναρξη του πολέμου, ενώ πλέον οι εμβολιασμοί έχουν διακοπεί λόγω των έκτακτων συνθηκών, και οι γείτονες χώρες παρά τα υψηλά ποσοστά εμβολιασμού τους θα δεχτούν τώρα αρκετούς ανεμβολίαστους πρόσφυγες, που θα πυροδοτήσουν εκρήξεις του ιού. Η συνάθροιση περισσότερου πληθυσμού στον ίδιο χώρο και η αυξημένη κινητικότητα ευνοούν την έξαρση του ιού. Ωστόσο, οι πρόσφυγες κινδυνεύουν να κατηγορηθούν αδίκως για τη διασπορά του ιού, ενώ στην πραγματικότητα αποτελούν μια ομάδα ανθρώπων που φεύγουν από την πατρίδα τους εξαιτίας μιας πολεμικής σύρραξης, με φόβο τόσο για τη δική τους τη ζωή όσο και των οικογενειών τους. Σε κάθε περίπτωση, τόσο η επιδημιολογική πορεία των σκληρών δεικτών της πανδημίας όσο και η ηπιότερη μορφή του στελέχους Όμικρον δεν μας επιτρέπουν να αφήσουμε τον φόβο της πανδημίας να σταθεί εμπόδιο στην ανθρωπιά μας απέναντι στην τραγωδία του πολέμου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχουν αλλάξει τα δεδομένα όσον αφορά την τέταρτη δόση, η οποία έχει ένδειξη στις ομάδες των ατόμων που έχουν μικρή πιθανότητα να αναπτύξουν ανοσιακή απόκριση στο εμβόλιο ή που έχουν μεγάλη πιθανότητα να τη χάσουν γρήγορα επειδή βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή ή λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία. Αν η πανδημία επιμένει ή έχουμε κάποια έξαρση, μπορεί η τέταρτη δόση να χορηγηθεί αργότερα το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο, ως επιπλέον αναμνηστική δόση. Το ζητούμενο είναι η πανδημία να γίνει μια εποχική ιογενής λοίμωξη, όπως είναι η γρίπη, για την οποία κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε μία φορά τον χρόνο.
Στην τρέχουσα χρονική περίοδο είναι σημαντικό να εντείνουμε και να ολοκληρώσουμε τον εμβολιασμό, σύμφωνα με τις οδηγίες του εμβολιαστικού προγράμματος. Διαθέτουμε επίσης πρωτεϊνικά εμβόλια, τα οποία στηρίζονται σε παραδοσιακό τρόπο κατασκευής και ενδεχομένως δημιουργούν λιγότερα ερωτηματικά στους συμπολίτες μας σε σχέση με τα εμβόλια με βάση το mRNA ή τους αδενοϊούς-φορείς. Για τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα που θα μολυνθούν από τον SARS-CoV-2 η πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά και να χρειαστούν νοσηλεία είναι μικρή. Τα μη εμβολιασμένα άτομα έχουν κίνδυνο να νοσήσουν βαριά και να εμφανίσουν επιπλοκές ακόμα και με το στέλεχος Όμικρον. Η λοίμωξη από το Όμικρον είναι ελαφριά σε νεαρά άτομα, χωρίς υποκείμενα νοσήματα και πλήρως εμβολιασμένα. Η σημασία του πλήρους εμβολιασμού αποτυπώνεται και στις πρόσφατα αναθεωρημένες οδηγίες των Κέντρων Ελέγχου Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις οποίες όσοι είναι πλήρως εμβολιασμένοι δεν χρειάζεται να παραμένουν σε καραντίνα μετά από έκθεση στον SARS-CoV-2.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ