Οι γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες του πολέμου
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η πολεμική προπαγάνδα έχει κατακλύσει την ενημέρωση, έντυπη και ηλεκτρονική, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει ζωντανή την εμπιστοσύνη του κόσμου στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όποιος αμφισβητεί αυτά τα θέσφατα χαρακτηρίζεται «πουτινάκι», δηλαδή οπαδός της πολιτικής του ρώσου Προέδρου Πούτιν. Εγώ επιμένω να αμφισβητώ τόσο το ΝΑΤΟ όσο και την ΕΕ, παρόλο που καταδικάζω απερίφραστα και κατηγορηματικά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τους λόγους θα τους αναλύσω στη συνέχεια.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Είναι ένας πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση, με τρόπαιο αυτήν τη σημαντική χώρα.
Ο πόλεμος δεν ξεκίνησε τώρα. Ξεκίνησε το 2014, όταν η Ρωσία, έχοντας απολέσει τον έλεγχο της πολιτικής κατάστασης στην Ουκρανία, κατέλαβε την Κριμαία. Την ίδια ώρα, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι προσπαθούσαν και προσπαθούν απεγνωσμένα να ολοκληρώσουν στρατιωτικά τη χώρα στη Δύση μέσω του ΝΑΤΟ και οικονομικά μέσω της ΕΕ.
Με δύο λόγια να τη καταστήσουν δικό τους προτεκτοράτο. Στην προσπάθειά τους αυτή έχουν στηριχθεί σε ουκρανικές δυνάμεις της άκρας Δεξιάς και παραστρατιωτικές οργανώσεις.
Είναι οι δυνάμεις που στηρίζουν το καθεστώς Ζελένσκι και αντιμάχονται τον Ρωσικό Στρατό εντός των ουκρανικών πόλεων. Όπως μας πληροφορεί άρθρο γνώμης στο NBC News, από την άνοδό του στην εξουσία το καθεστώς Ζελέσκι είχε γεμίσει τη χώρα με αγάλματα «ουκρανών εθνικιστών που αδιαμφισβήτητα έδρασαν ως ενεργούμενα των Ναζί».
Σε αυτό το περιβάλλον και υπό τις ευλογίες του Ζελένσκι δημιουργήθηκαν παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπως η «ταξιαρχία του Αζόφ», που δρα στην περιοχή της Μαριούπολης και σκοπό έχει «να απαλλάξει τη χώρα από τους Εβραίους και άλλες κατώτερες φυλές» (NBC Think, 5/3/2021).
Βέβαια, όσο ψέμα είναι ότι ο Ζελένσκι είναι ένας τίμιος πατριώτης που προσπαθεί να σώσει τη χώρα του από τη «Ρωσική Αρκούδα» άλλο τόσο ψέμα είναι ότι η ρωσική εισβολή είχε σκοπό την «αποναζιστικοποίηση» της χώρας.
Οι Ρωσία θέλει μια Ουκρανία κάτω από τον απόλυτο έλεγχό της, βάζοντας στο χέρι, μετά την Κριμαία, τις βιομηχανικές περιοχές του Ντονμπάς και του Λουγκάνσκ, το Χάρκοβο και φυσικά την έξοδο της Ουκρανίας στην Αζοφική Θάλασσα (περιοχή Μαριούπολης). Χωρίς αυτές τις περιοχές είναι προφανές ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να σταθεί μόνη στο διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον και θα βρίσκεται μονίμως κάτω από τη σκέπη της Ρωσίας.
Το χειρότερο όμως είναι ότι τα παραπάνω εγκαινιάζουν μια εποχή ζωνών επιρροής, που θυμίζει πολύ τις αυτοκρατορίες των αρχών του 20ού αιώνα και λιγότερο τα μπλοκ της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου. Βλέπετε, στο διάστημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι ζώνες επιρροής είχαν και μια ιδεολογική βάση ή έστω επίφαση. Τώρα οι εξαρτήσεις είναι πολύ πιο απροκάλυπτες και απόλυτες.
Οι συνέπειες για τις χώρες και τους λαούς της Γης είναι –και θα είναι– οδυνηρές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, προχωρά σε τεράστια προγράμματα επανεξοπλισμού, πρωτόγνωρα στη μεταπολεμική περίοδο.
Για υπερχρεωμένες οικονομίες, όπως η ελληνική, αυτό σημαίνει περαιτέρω διόγκωση του δημόσιου χρέους, κάτι που αργά η γρήγορα θα έχει φέρει την οικονομία σε αδιέξοδο.
Η προσπάθεια του κ. Μητσοτάκη να διασκεδάσει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι οι αμυντικές δαπάνες θα εξαιρεθούν από το έλλειμμα δεν πρέπει να ξεγελάσει κανέναν.
Οι πολεμικές δαπάνες είναι πραγματικές και θα επιβαρύνουν το ήδη τεράστιο δημόσιο χρέος. Πρόκειται για την ίδια δημόσια λογιστική που εφαρμόσθηκε επί των κυβερνήσεων Σημίτη και πάνω της στηρίχθηκαν τα Μνημόνια και η επίθεση στα λαϊκά εισοδήματα την τελευταία δεκαετία, με την πρόφαση των «Greek Statistics».
Βέβαια, οι συνέπειες είναι ήδη ορατές. Ο κόσμος έχει γονατίσει από το πρωτοφανές κύμα ακρίβειας. Τα στοιχεία του πληθωρισμού για τον Φεβρουάριο είναι συντριπτικά. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή παρουσιάζει αύξηση 7,2% (ρεκόρ 25ετίας), αλλά το χειρότερο είναι ότι οι δαπάνες στέγασης (ρεύμα, θέρμανση κ.λπ.) παρουσιάζουν αύξηση 25,2%, τα τρόφιμα 7,1% και οι μεταφορές 12,2%. Το τελευταίο σημαίνει ότι ο πληθωρισμός για τη λαϊκή οικογένεια είναι πολύ μεγαλύτερος από 7,2%, αφού οι δαπάνες αυτές απορροφούν το σύνολο του πενιχρού λαϊκού εισοδήματος. Παρόλο που ο πληθωρισμός έχει βαθύτερα αίτια, είναι σίγουρο ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις επιτείνουν το πρόβλημα.
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, είναι άμεση ανάγκη η κυβέρνηση να αφήσει τα περί πρωτοβουλιών και να πάρει άμεσα μέτρα για τον ΦΠΑ, τον ειδικό φόρο κατανάλωσης αλλά και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Επειδή όμως δεν βλέπω να το κάνει, η λαϊκή παρέμβαση είναι αναγκαία. Για τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή μας θα τα πούμε την άλλη εβδομάδα.