Οι δώδεκα ημέρες που αλλάζουν τον κόσμο μας – Στα άκρα η σύγκρουση του Πούτιν με τη Δύση
– Παγκόσμια ανησυχία για την επόμενη ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Την πλήρη ανατροπή της παγκόσμιας ισορροπίας, όπως τη ζήσαμε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και κυρίως μετά το τέλος του, με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, βιώνει ο κόσμος μας, καθώς μετά το σοκ της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία δεν διαφαίνεται φως στο βάθος του τούνελ για αποκλιμάκωση και εκεχειρία, που θα έδινε τη θέση της στη διπλωματία.
Όσο περνούν οι ημέρες, όλο και περισσότερο πείθεται η διεθνής κοινότητα ότι η εισβολή στην Ουκρανία δεν ήταν έργο ενός «τρελού», αυταρχικού ηγέτη, αλλά ένα καλά καταστρωμένο εδώ και καιρό σχέδιο για την ανατροπή της δύσκολης ισορροπίας με την οποία πορεύθηκε ο κόσμος μας τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια. Ο Πρόεδρος κ. Πούτιν δείχνει αποφασισμένος να δημιουργήσει τετελεσμένα τα οποία θα διαμορφώσουν μια νέα παγκόσμια τάξη, αδιαφορώντας για το κόστος που ήδη πληρώνει η χώρα του αλλά και για την παγκόσμια αποσταθεροποίηση που προκάλεσε η απόφασή του.
Τίποτε πια δεν θα είναι ίδιο με την κατάσταση πριν από την 24η Φεβρουαρίου, όπου πλέον οι βεβαιότητες και οι σταθερές που υπήρχαν στο παγκόσμιο σύστημα ανατράπηκαν μόλις οι ρωσικές δυνάμεις πέρασαν στο έδαφος της Ουκρανίας.
Πλέον οι έννοιες του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας, του απαραβίαστου των συνόρων, της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών τίθενται εν αμφιβόλω και σχετικοποιούνται. Και αυτό γίνεται όχι από μια μικρή περιφερειακή δύναμη, αλλά από τη Ρωσία, χώρα-μέλος του ΣΑ του ΟΗΕ, πυρηνική δύναμη, που ο ρόλος της ήταν, υποτίθεται, η διαφύλαξη της παγκόσμιας τάξης που εγκαθιδρύθηκε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Τίποτα πια δεν θα είναι ίδιο στις διεθνείς σχέσεις, ενώ, πέραν του στρατιωτικού μετώπου, είμαστε ενώπιον μιας στρατηγικής κατά μέτωπο σύγκρουσης της Ρωσίας με τη Δύση και τη συντριπτική πλειοψηφία της διεθνούς κοινότητας.
Καθώς η ρωσική εισβολή είναι σε πλήρη εξέλιξη και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα σταματήσει ο Ρωσικός Στρατός, αυτήν την ώρα οι πιθανότητες είναι περισσότερες υπέρ της συνέχισης της στρατιωτικής επέμβασης, παρά της εκτόνωσής της.
Οι όροι του Πούτιν
Οι όροι που έχουν θέσει οι Ρώσοι είναι ουσιαστικά η πλήρης συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, η αποστρατιωτικοποίησή της και η ανατροπή της κυβέρνησης Ζελένσκι, χωρίς όμως να δεσμεύεται η Ρωσία ότι ακόμη κι αν γίνονταν δεκτοί αυτοί οι όροι θα απέσυρε τα στρατεύματά της και θα ανακαλούσε την απόφαση για αναγνώριση της ανεξαρτητοποίησης των δύο επαρχιών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ.
Οι όροι αυτοί δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτοί ούτε από τη Δύση ούτε από το Κίεβο, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν ο Ζελένσκι έχει ισχυροποιηθεί, με τη στήριξη που λαμβάνει από όλη τη διεθνή κοινότητα, και δεν τίθεται θέμα απομάκρυνσής του ειδικά αυτήν τη στιγμή.
Η στρατιωτική τακτική της Ρωσίας έχει δημιουργήσει προβληματισμό και ερωτηματικά.
Όσοι, αρχικά, προέβλεπαν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα έδινε εντολή για μια γρήγορη επέλαση των δυνάμεών του προς το Κίεβο έχουν διαψευσθεί. Άλλοι το αποδίδουν στις δυσκολίες που βρίσκει ο Ρωσικός Στρατός είτε από την αντίσταση των Ουκρανών είτε από την προβληματική τροφοδοσία των ρωσικών δυνάμεων. Επίσης υπάρχει η εκτίμηση ότι η Ρωσία ήθελε να αποφευχθούν μαζικές και σαρωτικές επιθέσεις, που θα εξαφάνιζαν το επιχείρημα του ρώσου Προέδρου, ο οποίος ισχυριζόταν ότι έρχεται για να απελευθερώσει τους Ουκρανούς από τη «ναζιστική» κυβέρνηση.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα όμως φαίνεται ότι έχει δοθεί εντολή για εντατικοποίηση των επιθέσεων σε υποδομές και γύρω από μεγάλα αστικά κέντρα, κινήσεις που παραπέμπουν σε προσπάθεια άσκησης πίεσης και επιβολής καθεστώτος ασφυξίας στις ουκρανικές μεγαλουπόλεις, ώστε να διαμορφωθεί το κατάλληλο έδαφος, εάν δοθεί η εντολή για είσοδο των ρωσικών δυνάμεων στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Η πίεση με διακοπές στην τροφοδοσία, στην ηλεκτροδότηση, στο πόσιμο νερό, στις επικοινωνίες αλλά και η καταστροφή γεφυρών και οδικών αξόνων θα συνεχισθεί με στόχο να οδηγηθεί σε συνθηκολόγηση ο Ζελένσκι.
Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι ο Πρόεδρος Πούτιν δεν θα δεχθεί έναν συμβιβασμό που θα τον εμφανίσει ως ηττημένο και θα τον αναγκάσει να αποσύρει την τεράστια μηχανή την οποία έχει κινητοποιήσει, χωρίς να αποσπάσει χειροπιαστά κέρδη.
Με δεδομένο ότι η Δύση και η διεθνής κοινότητα κινούνται με οικονομικές και διπλωματικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, αφήνουν προς το παρόν ελεύθερο το πεδίο για τη στρατιωτική λύση που επιδιώκει ο ρώσος ηγέτης.
Και εφόσον το σχέδιό του προχωρήσει, θα είναι πολύ μεγάλος ο πειρασμός να συναινέσει σε εκεχειρία αν δεν εξασφαλίσει σαφή εδαφικά κέρδη για τη Ρωσία ή μέσω των ρωσόφωνων αυτονομιστών, κάτι όμως που θα οδηγούσε ουσιαστικά σε διχοτόμηση της Ουκρανίας.
Όλη η Δύση απέναντι…
Η Δύση αντέδρασε με πρωτοφανή ενότητα και σφοδρότητα και οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο και θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη ρωσική οικονομία, που βραχυπροθέσμα ίσως επηρεάσουν και την αποτελεσματικότητα της ρωσικής πολεμικής μηχανής.
Όμως έχουν ήδη φτάσει στο όριό τους οι κυρώσεις και είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς ποιο θα είναι το επόμενο βήμα από τη Δύση, εφόσον η Ρωσία συνεχίσει τη στρατιωτική κλιμάκωση.
Μέσα σε αυτό το σκοτεινό σκηνικό, η αγωνία των δυτικών κυβερνήσεων και κοινωνιών είναι οι οικονομικές συνέπειες από αυτήν την κρίση, καθώς ήδη η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας φέρνει εφιαλτικά σενάρια στο τραπέζι.
Και μάλιστα σε μια στιγμή που κυρίως οι ευρωπαϊκές οικονομίες ήλπιζαν να βγουν από το σκοτεινό τούνελ στο οποίο τις έριξε η πανδημία.
Αναγκαίος ο στρατιωτικός βραχίονας
Η ρωσική εισβολή προκάλεσε και παράπλευρες εξελίξεις. Το σοκ των Ευρωπαίων ακολουθήσε η κινητοποίηση, για πρώτη φορά, της ΕΕ για παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία και στη συνειδητοποίηση ότι όσο η ΕΕ παραμένει μια πολιτική – εμπορική ένωση, χωρίς τον απαραίτητο στρατιωτικό βραχίονα, δεν θα μπορεί να επιτελεί τον ρόλο της ως παγκόσμια δύναμη. Η άμυνα και η ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί πλέον να επαφίεται αποκλειστικά στις διαθέσεις της εκάστοτε αμερικανικής ηγεσίας.
Οι εξελίξεις της Ουκρανίας διευκολύνουν την προώθηση της πρότασης του Προέδρου Μακρόν για στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, ενώ η διστακτική μέχρι και πριν από λίγες ημέρες Γερμανία συντονίζεται σε θέματα στρατιωτικά με τους εταίρους και ανήγγειλε για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εξοπλισμών αξίας 100 δισ. ευρώ.
Για την Ελλάδα, η οποία από την πρώτη στιγμή έκανε την επιλογή να σταθεί από τις πρώτες χώρες στη γραμμή καταδίκης και αντιμετώπισης της τουρκικής επιθετικότητας –παρά την αμφιλεγόμενη απόφαση αποστολής Καλάσνικοφ και άλλου εξοπλισμού στην Ουκρανία–, δεν υπήρχε άλλη επιλογή.
Η ομόθυμη καταδίκη του αναθεωρητισμού του Βλαντιμίρ Πούτιν από την ΕΕ και τις ΗΠΑ δεν θα μπορεί να ξεχασθεί όταν η συζήτηση θα έρχεται στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας και του Προέδρου Ερντογάν εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου. Και πάντως δεν θα υπάρχουν πια επιχειρήματα και προσχήματα από εκείνες τις δυνάμεις που συνήθως εμφανίζονται υποστηρικτικές προς την Τουρκία και μπλοκάρουν κάθε πρόταση για κυρώσεις εναντίον της, όταν παραβιάζει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: Ουκρανοί άμαχοι παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς / AP Photo/Markus Schreiber