Ουκρανική κρίση: Εύκολη η διάγνωση, δύσκολη η θεραπεία

Η Ελλάδα υπέρ του διαλόγου

-Επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια στη Μόσχα

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ

Τα τύμπανα του πολέμου στην πολύπαθη Ουκρανία, αντί να σιγήσουν, ηχούν, κάθε μέρα που περνάει, όλο και εντονότερα. Η διπλωματική οδός φαίνεται να είναι δύσκολη και το τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι ακόμα άστρωτο. Πρωταγωνιστές του ουκρανικού δράματος, από τη μια μεριά η Ρωσία του Πούτιν και από την άλλη ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, η Προεδρία του οποίου μάλλον έχει απογοητεύσει όσους πίστευαν και περίμεναν ότι θα αποκαθιστούσε το κύρος και το γόητρο της μεγαλύτερης δύναμης στο πλανήτη και ηγέτιδας του Δυτικού Κόσμου.

Παρά το ισχνό χαμόγελο και τον αδύναμο τόνο της φωνής του, δείχνει, σε ό,τι αφορά το Ουκρανικό, αποφασιστικότητα και πυγμή για να αποτρέψει την επιρροή της Ρωσίας στα σύνορα με τον Δυτικό Κόσμο. Προφανώς, με τη σθεναρή του στάση έναντι της Ρωσίας επιδιώκει να αποκαταστήσει και το γόητρο των ΗΠΑ διεθνώς, μετά τις γνωστές υποχωρήσεις και αποχωρήσεις πρώτα από το Ιράκ και τη Συρία και επί των ημερών της Προεδρίας του από το Αφγανιστάν.

Όσο για τον υπόλοιπο κόσμο, η Κίνα μάλλον επιχαίρει και βλέπει να ενισχύονται οι σχέσεις και η συνεργασία με τη Ρωσία σε ένα κοινό αντι-ΗΠΑ μέτωπο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τα 27 κράτη-μέλη, επιβεβαιώνει τη σχεδόν ασημαντότητά της στη διεθνή πολιτική σκηνή, ενώ κάθε χώρα-μέλος ακολουθεί τη δική της πολιτική γραμμή. Η Γερμανία, η ισχυρότερη οικονομικά χώρα της Ένωσης, με τη νέα κυβέρνηση συνασπισμού, δεν είναι ακόμη έτοιμη και σε θέση να διατυπώσει μια συγκεκριμένη και σαφή πολιτική στη διαμάχη των δύο μεγάλων πρωταγωνιστών στην ουκρανική κρίση. Η Γαλλία, πιστή στην παράδοσή της, καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες, σε έναν ρόλο γεφυροποιού. Παράλληλα, ο Πρόεδρος Μακρόν, η χώρα του οποίου ασκεί για το τρέχον εξάμηνο την Προεδρία της ΕΕ, επικοινωνεί με τις δύο πλευρές και προ ημερών είχε προσωπική συνάντηση με τον ρώσο Πρόεδρο στη Μό­σχα. Όμως η ένταση παραμένει. Κάπως έτσι μπορεί να σκιαγραφηθεί η κατάστα­ση που επικρατεί, μέχρι στιγμής, στο Ουκρανικό. Ρευστότητα και αβεβαιότητα.

Τι προσάπτει η κάθε πλευρά στην άλλη και τι ε­πιχειρήματα προβάλλονται εκατέρωθεν; Κάπως σχηματικά, η ουκρανική κυβέρνη­ση και οι υποστηρικτές της αποδίδουν την κρίση στη συγκέντρωση μεγάλων ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στα ανατολικά της σύνορα, στις βλέψεις και στους σχεδιασμούς της Ρωσίας να εισβάλει, όπως ισχυρίζονται, στην Ανατολική Ουκρανία, όπου κυριαρχεί το ρωσόφωνο στοιχείο, και να την προσαρτήσει, κατά το προηγούμενο της Κριμαίας. Προ της συντριπτικής ανωτερότητας των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, κρίνουν ότι το πλέον αποτρεπτικό όπλο κατά των ρωσικών σχεδιασμών είναι η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, κατά το προηγούμενο των Βαλτικών Χωρών, όπως και των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, πρώην χωρών-μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

@ Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ρωσίας

Η ρωσική πλευρά υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο. Ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποσκοπεί στην περικύκλωση της Ρωσίας, στη γεωπολιτική απομόνωσή της και στον οικονομικό στραγγαλισμό της, ενώ αναφέρονται και σχεδιασμοί για επανάκτηση της Κριμαίας και επαναφορά της στην ουκρανική επικράτεια. Θεωρητικά και οι δύο απόψεις –επίσημες ή ανεπίσημες– θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές. Πολλοί είναι εκείνοι που συγκρίνουν το θέμα της Ανατολικής Ουκρανίας με το Κυπριακό. Η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο το 1974 για να προστατεύσει, δήθεν, την τουρκοκυπριακή μειονότητα. Στη συνέχεια, ό­πως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις, επιδιώκει τη δημιουργία δύο χωριστών κρατών, με απώτερο σκοπό την προσάρτησή της στην Τουρκία.

Στην ουκρανική κρίση, όπως τη βιώνει σήμερα ο ουκρανικός λαός και ο υπόλοιπος κόσμος, δύσκολα αποκρύπτονται οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων, που θυμίζουν εποχές Ψυχρού Πολέμου. Προφανώς η κρίση εξυπηρετεί την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, που θέλει να αποτρέψει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ήδη προβάλλεται εντόνως ότι τυχόν ρωσική επέμβαση στην Ανατολική Ουκρανία θα σημάνει το τέλος του αγωγού Nord Stream 2. Εξάλλου, η αντιπαράθεση με τη Ρωσία εξαιτίας του Ουκρανικού λειτουργεί ενωτικά για τον Δυτικό Κόσμο, ενώ αναβάλλει επ’ αόριστον κάθε συζήτηση για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που εκτός από την κοινή εξωτερική πολιτική αφορά και την άμυνα, χωρίς εξάρτηση από το ΝΑΤΟ.

Sweet 16 and just 17 – if you know what I mean: Two planeloads of immediately deployable US assistance arrived this morning in Kyiv to boost Ukraine’s defenses. Part of the $200 mln recently authorized, this included ammunition and shoulder-fired grenades. We #StandwithUkraine. pic.twitter.com/E5JoyydcwF

— U.S. Embassy Kyiv (@USEmbassyKyiv) February 13, 2022

Τη σκληρή γραμμή και την έντονη αντιπαράθεση με τη Ρωσία δεν τη συμμερίζονται όλες οι νατοϊκές και κοινοτικές χώρες –σε αυτές εντάσσεται και η Ελλάδα–, οι οποίες συνιστούν τη διπλωματική οδό και τον διάλογο, αναλογιζόμενες τις δυσμενείς επιπτώσεις που θα είχε μια παρατεινόμενη κρίση με άγνωστη κατάληξη. Οι χώρες του Ευρωμεσογειακού Νότου πλήρωσαν βαρύ τίμημα, μετά τα αντίποινα της Μόσχας στα κυρωτικά μέτρα της ΕΕ, με την απαγόρευση εισαγωγών γεωργικών προϊόντων, από την οποία ευνοήθηκε η τουρκική οικονομία, που μονοπώλησε τη ρωσική αγορά. Μια όξυνση της ουκρανικής κρίσης, με χειρότερη εξέλιξη μια πολεμική σύρραξη, θα επέφερε και μεγάλη έξοδο προσφύγων με προορισμό τις κοινοτικές χώρες. Ο έλληνας υπουργός των Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας, όχι τυχαία, επισκέφθηκε προ ημερών τη Μαριούπολη, που αποτελεί το μεγαλύτερο κέντρο του ελληνισμού της Ουκρανίας, ενώ είχε και εκτενή συνομιλία με τον ουκρανό ομόλογό του.

@ Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ΡωσίαςΉδη αναγγέλθηκε ότι το διήμερο 17 – 18 Φεβρουαρίου θα επισκεφθεί τη Μόσχα, όπου θα έχει συνομιλίες με τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών κ. Σεργκέι Λαβρόφ. Η διπλωματική οδός και ο διάλογος είναι ο μόνος σωστός δρόμος προκειμένου να υπάρξει αποκλιμάκωση της κρίσης σε μια ευαίσθητη περιοχή της Ευρώπης. Μια επιστροφή στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου δεν ωφελεί κανέναν, και περισσότερο τους λαούς της Ευρώπης, που έχουν πικρές εμπειρίες και δυσάρεστες αναμνήσεις από το πρόσφατο παρελθόν. Αφού έχουμε τη διάγνωση της ασθένειας, εκείνο που απομένει είναι να βρεθεί και η κατάλληλη θεραπεία. Πρώτο βήμα, η ουσιαστική αποκλιμάκωση.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Κεντρική φωτο από στρατιωτική άσκηση, Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας