Το Ρωσοουκρανικό και οι επιπτώσεις του στην Ελλάδα και στην Τουρκία

Του
Δρος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΟΥΝΑΡΗ
Εμπειρογνώμονος, Πρεσβευτού ε.τ.,
Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (FU Berlin)

Το Ρωσοουκρανικό αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα για τη διεθνή πολιτική και μπορεί να οδηγήσει σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ρωσία από τη μία πλευρά δεν θέλει την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και τη δημιουργία νατοϊκών και ιδίως αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της, καθώς θεωρεί ότι αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για αυτήν.

Προσφάτως, ζήτησε επιπλέον την απομάκρυνση των αμερικανικών και νατοϊκών βάσεων από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, μιας και οι χώρες αυτές είναι σχετικά γειτονικές με τη Ρωσία.

Από την άλλη πλευρά, η Αμερική και το ΝΑΤΟ υποστηρίζουν την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Αυτό υποστηρίζεται και από πολλά κράτη της Συμμαχίας, τα οποία δύσκολα μπορούν να εναντιωθούν στις αμερικανικές παραινέσεις. Ο δε αμερικανός Πρόεδρος Μπάιντεν με δήλωσή του τελευταίως είπε ότι η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία μετά από ένα μικρό ή μεγάλο ρωσοουκρανικό επεισόδιο. Στην περίπτωση αυτή η Αμερική και οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ θα επέμβουν. Οι πρόσφατες αμερικανορωσικές διαπραγματεύσεις δεν οδήγησαν σε συμφωνία επί του θέματος.

Η Ρωσία υποστηρίζει ότι δεν είναι προτεραιότητά της να εισβάλει στα ουκρανικά εδάφη, στέλνει όμως πλησίον των ρωσοουκρανικών συνόρων περί τους 130.000 ρώσους στρατιώτες και χιλιάδες τανκς, αεροπορία και οπλικά συστήματα διά παν ενδεχόμενο.

Το πρόβλημα όμως που γεννιέται είναι τι στάση θα κρατήσουν ένα προς ένα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ σε ενδεχόμενη είσοδο των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Υπάρχουν κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Ελλάδα και η Τουρκία αλλά και μερικά πρώην κράτη του Ανατολικού Συνασπισμού (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Εσθονία, Λιθουανία), που δεν φαίνεται να επιθυμούν τη συμμετοχή τους σε ένα τέτοιο εγχείρημα εναντίον της Ρωσίας.

Ειδικά η Τουρκία, η οποία έχει τώρα καλές σχέσεις με τη Ρωσία –οι οποίες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως λυκοφιλία–, σε περίπτωση συμμετοχής της στο νατοϊκό εγχείρημα με στρατό της ή αν χρησιμοποιηθούν αμερικανικές βάσεις στο έδαφός της, εκ των πραγμάτων θα δεχθεί την επίθεση της Ρωσίας. Αν υποστηρίξει τη Ρωσία, τότε θα βρεθεί σε δύσκολη θέση και απέναντι στα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που θα συμμετέχουν στο νατοϊκό εγχείρημα.

Το αυτό ισχύει και για τη χώρα μας. Σε περίπτωση συμμετοχής μας με ελληνικά στρατεύματα στο νατοϊκό εγχείρημα ή χρήσης των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στη Σούδα και στην Αλεξανδρούπολη, η Ρωσία θα αναγκασθεί να αντιδράσει σε βάρος της χώρας μας.

Έτσι, σε κάθε περίπτωση, ενώ οι αμερικανικές βάσεις –με την ελληνοαμερικανική στρατιωτική συμφωνία του 2021– αποτελούν μια εγγύηση για την Ελλάδα σε κάθε τουρκική εισβολή, θα είναι δύσκολο να υλοποιηθούν οι εγγυήσεις αυτές από την Αμερική όταν εισέλθει στο νατοϊκό εγχείρημα η Τουρκία. Είναι λοιπόν αρκετά δύσκολο τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Τουρκία να αποφασίσουν επί του πρακτέου.

Ειδικά για την Ελλάδα το πρόβλημα είναι αρκετά δύσκολο λόγω της ύπαρξης στην Ουκρανία χιλιάδων ελληνικών πληθυσμών, π.χ., στη Μαριούπολη, όπως και στην Κριμαία. Επίσης, η ύπαρξη χιλιάδων Ρώσων και ρωσόφωνων στην Ανατολική Ουκρανία είναι κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο.

Εκ των πραγμάτων, μία λύση θα ήταν η Ουκρανία να λάβει ουδέτερο καθεστώς όπως η Αυστρία και η Ελβετία, χωρίς ξένες στρατιωτικές βάσεις. Ή τουλάχιστον να εισέλθει μόνο στο πολιτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, προκειμένου να έχει ορισμένα οικονομικά οφέλη, αλλά όχι και στο στρατιωτικό. Κάτι τέτοιο όμως δεν θα το ήθελε η Ουκρανία γιατί νομίζει ότι αν εισέλθει στο ΝΑΤΟ θα τη βοηθήσει να επαναφέρει την Κριμαία στην κυριαρχία της, κάτι βέβαια που δεν πρόκειται ποτέ να το δεχθεί η Ρωσία.

Όλες δε οι απειλές της Αμερικής και μερικών συμμάχων για οικονομικές κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας δεν πρόκειται να οδηγήσουν πουθενά, διότι η Ρωσία μπορεί, εν είδει αντιποίνων, να πάψει να τροφοδοτεί την Ευρώπη με αέριο.

Έτσι φτάνουμε σε πλήρες αδιέξοδο και σε μια αρκετά επικίνδυνη κατάσταση.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: insider.gr