Θάνος Δημόπουλος στο “Π”: Η πορεία και το μέλλον του στελέχους Όμικρον του SARS-CoV-2

Του
ΘΑΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγητή Θεραπευτικής – Αιματολογίας – Ογκολογίας
Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρύτανη ΕΚΠΑ

Οι νέες μεταλλάξεις στο γονιδίωμα του SARS-CoV-2 είναι αναμενόμενες και αποτελούν μέρος του κύκλου ζωής του ιού, όπως συμβαίνει και με όλους τους ιούς. Η συσσώρευση μεταλλάξεων, οι οποίες προσδίδουν στον ιό χαρακτηριστικά που του προσφέρουν πλεονέκτημα επιβίωσης, όπως το αυξημένο δυναμικό μετάδοσης, μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου επικρατούντος στελέχους.

Η πιθανότητα εμφάνισης νέων μεταλλάξεων είναι αυξημένη με την παρατεταμένη ιαιμία, δηλαδή την κυκλοφορία του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό, η οποία παρατηρείται κυρίως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, με εξασθενημένο ανοσοποιητικό. Η συστηματική παρακολούθηση των κυκλοφορούντων στελεχών του SARS-CoV-2 είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου να υπάρχει στενή επιδημιολογική επιτήρηση.

Στις ειδήσεις της πανδημίας Covid-19 προστέθηκε πρόσφατα και ένας νέος όρος: η υποπαραλλαγή Όμικρον 2. Η παραλλαγή ή στέλεχος Όμικρον του κορονοϊού, που αναφέρεται επίσημα ως παραλλαγή B.1.1.529, έχει 3 κύριες υποπαραλλαγές: τη BA.1, τη BA.2 και τη BA.3. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από το 99% των περιπτώσεων που προσδιορίστηκαν έως και τον Δεκέμβριο αφορούσαν τη BA.1, αυτή που έως τώρα αναφέραμε γενικά ως Όμικρον. Ωστόσο, τελευταία έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος η υποπαραλλαγή BA.2, που αποτελεί ακριβώς την Όμικρον 2.

Σε μοριακό επίπεδο, η υποπαραλλαγή Όμικρον 2 ή BA.2 παρουσιάζει κάποιες κοινές αλλά και πολλές διαφορετικές μεταλλάξεις συγκριτικά με τη BA.1. Στην πραγματικότητα, οι διαφορές μεταξύ BA.1 και BA.2 είναι περισσότερες από εκείνες μεταξύ της αρχικής υποπαραλλαγής Όμικρον και της παραλλαγής Άλφα. Αυτό δημιούργησε ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα, καθώς τέτοιες μοριακές διαφορές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαφορετικές ιδιότητες, όσον αφορά την ανίχνευση, τη μολυσματικότητα, τη σοβαρότητα της νόσησης ή την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Δεδομένα από χώρες όπου πραγματοποιείται αναλυτική γονιδιωματική ανάλυση (Δανία, Νορβηγία, Μεγάλη Βρετανία, Σουηδία) συνηγορούν στο ότι η Όμικρον 2 είναι πιο μεταδοτική από τη BA.1. Και στην Ελλάδα εντοπίστηκαν πρόσφατα τα πρώτα κρούσματα της μετάλλαξης Όμικρον 2, συγκεκριμένα σε ταξιδιώτες από το εξωτερικό που έχουν ιχνηλατηθεί. Θετικό στοιχείο είναι το ότι δεν φαίνεται να αποδίδονται στην Όμικρον 2 άλλα χαρακτηριστικά πιο επικίνδυνης συμπεριφοράς. Σχετικά με τα εμβόλια, επικρατεί αισιοδοξία ότι θα συνεχίσουν να προστατεύουν από σοβαρή νόσηση και θάνατο λόγω Covid-19 και μετά από μόλυνση με την Όμικρον 2.

Η ανάλυση της επιδημιολογικής πορείας του στελέχους Όμικρον σε άλλες χώρες του κόσμου και κυρίως στη Νότια Αφρική, που ήταν η πρώτη χώρα στην οποία επικράτησε το νέο στέλεχος, δείχνει ότι η απότομη αύξηση των νέων κρουσμάτων και η επικράτηση της Όμικρον ακολουθείται από εξίσου απότομη πτώση των νέων κρουσμάτων και αποκλιμάκωση του πανδημικού κύματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΠΑ, από την ανάλυση των λυμάτων της Αθήνας φαίνεται μια αργή, προς το παρόν, ύφεση του ιικού φορτίου του SARS-CoV-2. Η πρόσφατη κακοκαιρία μπορεί να μείωσε την πρόσβαση των ασθενών στις μονάδες υγείας. Ας ελπίσουμε ότι αυτό δεν θα οδηγήσει σε καθυστερημένη προσέλευση ασθενών με Covid-19 που χρήζουν νοσηλείας και σε συνακόλουθη αύξηση των βαρέως πασχόντων ασθενών, που θα χρειαστούν διασωλήνωση και τελικά θα καταλήξουν.

Λαμβάνοντας όλα τα στοιχεία υπόψη, ουσιαστική αποκλιμάκωση αναμένεται τις πρώτες δύο εβδομάδες του Φεβρουαρίου, για να καταγραφεί και αποκλιμάκωση στην επιβάρυνση του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ