Βασίλης Ταλαμάγκας στο “Π”: Έφυγε ο Αλέκος Φασιανός των βιωμάτων

Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ

Τα βιώματα του Αλέκου Φασιανού ήταν συγκεκριμένα από τα παιδικά του χρόνια.

Πάντα μίλαγε για τον παππού του. Έλεγε με καμάρι: «Γεννήθηκα το 1935, δίπλα ακριβώς στην εκκλησία που λειτουργούσε ο παππούς μου. Από πολύ μικρός και εξαιτίας του παππού μου τριγύρναγα στις μισοσκότεινες μεταβυζαντινές εκκλησίες και τον βοηθούσα, άλλοτε φέρνοντάς του το θυμιατό και άλλοτε διαβάζοντας τον Απόστολο».

Πιο πολύ όμως και από το θρησκευτικό μέρος τον συνέπαιρναν οι εικόνες οι βυζαντινές ή οι λαϊκές.

Του έκαναν εντύπωση οι άγιοι με τα φωτοστέφανα, που άλλοτε έβγαζαν φλόγες και σκότωναν θηρία. Τα ξερά βυζαντινά βουνά στο βάθος, τα περίεργα δέντρα και τα φυτά και οι χρυσοί ουρανοί.

Προσπαθούσε πάντα να αντιγράψει τις εικόνες.

Η μητέρα του ήταν φιλόλογος και είχε μανία με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Αυτή τον πήγαινε συγχρόνως στα μουσεία, στην Ακρόπολη και παντού, όπου μπορούσε να συναντήσει αρχαία πράγματα.

Ο πατέρας του ήταν μουσικός και του έμαθε να παίζει βιολί. Πάντως αυτό που ήθελε από παιδί ήταν να ζωγραφίζει.

Το χαρακτηριστικό ύφος του Φασιανού διαμορφώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Τρία βασικά θέματα έμειναν αναλλοίωτα στη διάρκεια της πορείας του: Άνθρωπος, φύση, περιβάλλον. Η σπουδή του ελληνικού πολιτισμού και η ενασχόληση με τις γραφικές τέχνες και τη χαρακτική επηρέασαν και το ζωγραφικό του έργο. Στις πρώτες συνθέσεις του κυριαρχεί η μορφή του αξιωματικού με τα φουσκωτά, κόκκινα μάγουλα, τα φανταχτερά σιρίτια στη στολή και το γελοιογραφικά υποβλητικό ύφος. Σταδιακά οι μορφές κινούνται και αποκτούν δική τους ζωή. Γίνονται ζεύγη που γεμίζουν τον χώρο μόλις αγγίζουν η μία την άλλη, μένοντας ωστόσο ενωμένες σχεδιαστικά σε μία μάζα.

Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και αργότερα εμβάθυνε στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη. Μελέτησε την αρχαία ελληνική αγγειογραφία και τη βυζαντινή εικονογραφία. Παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des beaux-arts του Παρισιού με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Το 1966 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, ενώ από το 1974 ζούσε και εργαζόταν στο Παρίσι και στην Αθήνα.

Άγγιξε η πολιτική τον Φασιανό; Το 1999 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ σε τιμητική (μη εκλόγιμη) θέση, αλλά πάντα εκτός από τον Παπανδρέου θαύμαζε και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Έλεγε, αυτοσαρκαζόμενος, για έναν διάλογό του με τον Καραμανλή: «Επισκέφτηκε μια έκθεσή μου και μου λέει με το δωρικό του στυλ ‘‘ωραία τα φτιάχνεις’’… Ένας κακεντρεχής είπε στον Καραμανλή χαμηλόφωνα ‘‘μα αυτός ζωγραφίζει παντού, ακόμα και πάνω σε ποδήλατα’’… και ο Καραμανλής γυρίζει αυστηρά και του λέει ‘‘αυτό θέλω και γω, να με ζωγραφίσει και μένα στα ποδήλατα’’. Η τέχνη είναι για όλους…».

Ο Φασιανός πέρασε στην Ιστορία ως το συνώνυμο του αυτοδίδακτου που αποτύπωνε τα προσωπικά του βιώματα παντού, δίνοντας ιδιαίτερο ελληνικό χρώμα.

Η ρήση του «η τέχνη είναι παντού και για όλους» πέρασε στην Ιστορία…

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ