Βασίλης Ταλαμάγκας στο “Π”: Το πρόβλημα της μοναξιάς και η ψυχική υγεία

Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ

Σημαντική ήταν η παρέμβαση από λόγιο άνθρωπο αυτού του τόπου για τη μοναξιά. Μετά την υπόμνησή του τα σοβαρά κράτη διαμορφώνουν ολόκληρο πλαίσιο πολιτικής.

Πριν από τρία χρόνια, στη Μεγάλη Βρετανία ιδρύθηκε υπουργείο Μοναξιάς. Δημιουργήθηκε για να συνεχίσει τη δουλειά της βουλευτού των Εργατικών Jo Cox, η οποία προσπαθούσε να βοηθήσει μειονότητες και πρόσφυγες που βίωναν κοινωνική απομόνωση και αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα. Η Cox δολοφονήθηκε από ένα πρόσωπο ακροδεξιών τάσεων, που χαρακτηρίστηκε από τα ΜΜΕ ως «μοναχικό» και είχε ιστορικό ψυχολογικών προβλημάτων και απομόνωσης. Στην Ιαπωνία, ιδρύεται ειδικό κυβερνητικό τμήμα για την αντιμετώπιση της μοναξιάς, καθώς, λόγω Covid-19, υπάρχει έντονο το αίσθημα αυτό στον πληθυσμό. Μάλιστα, για πρώτη φορά εδώ και 11 χρόνια, διαπιστώθηκε αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών.

Η μοναξιά είναι πανδημία. Αν και δεν μπορεί αυστηρά να χαρακτηριστεί ως τέτοια, μιας και δεν έχει λοιμώδη χαρακτήρα, έχει όμως το άλλο βασικό στοιχείο της πανδημίας. Πλήττει ολόκληρο τον πληθυσμό, όχι μόνο μιας χώρας, αλλά της παγκόσμιας κοινότητας, τουλάχιστον τον λεγόμενο Δυτικό Πολιτισμό. Η μοναξιά τείνει να αποτελέσει «αρρώστια του πολιτισμού» μας, όπως η παχυσαρκία, δηλαδή μια ασθένεια χρόνια και παθολογική και συνδεδεμένη με τον τρόπο που ζούμε στον σύγχρονο κόσμος μας. Και γιατί είναι τόσο σημαντική; Διότι προσβάλλει τόσο τη νοητική όσο και τη φυσική αλλά και την πνευματική διάσταση του προσώπου.

Η μοναξιά είναι η αίσθηση της αποξένωσης από τον κοινωνικό περίγυρο. Εδώ βοήθησε και η πανδημία. Έχουμε συνηθίσει να κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στον μοναχικό και τον μόνο, δηλώνοντας με τον πρώτο όρο εκείνον που θέλει να είναι μόνος, ενώ με τον δεύτερο εκείνον που δεν το έχει επιλέξει.

Μακάρι τα πράγματα να ήταν τόσο ξεκαθαρισμένα. Και αυτό διότι η επιλογή μπορεί να είναι ψευδο-επιλογή, δηλαδή να πιστεύει κάποιος ότι θέλει να ζει μόνος, αλλά στην ουσία να έχει μετατρέψει τη μη ηθελημένη απουσία του άλλου σε ηθελημένη αποφυγή του. Με άλλα λόγια, μπορεί να έχει μετατρέψει κανείς τη μοναξιά του σε μοναχικότητα, ώστε να αντέξει το βάρος της. Όλα αυτά όμως επιβαρύνουν την ψυχική υγεία –βοηθούσης και της πανδημίας– και θα τα βρούμε μπροστά μας.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ