Αναταραχή στο Καζακστάν – Του Π. Αδαμίδη
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Δείχνει να είναι μακρινό το Καζακστάν. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυτά που διαδραματίζονται τα τελευταία 24ωρα στη σημαντική αυτή χώρα της Κεντρικής Ασίας δεν οδηγούν στη συναγωγή συμπερασμάτων και δεν επηρεάζουν τις διεθνείς εξελίξεις και ισορροπίες. Οι συνέπειες σε μέσο και απώτερο χρόνο δύνανται να έχουν αντίκτυπο και στη χώρα μας.
Αφορμή, όπως λέγεται, των συγκρούσεων, με εκατοντάδες τραυματίες και δεκάδες νεκρούς –ο αριθμός τους διαρκώς αυξάνεται–, ήταν ο διπλασιασμός της τιμής του φυσικού αερίου. Απόφαση που πέρα από τις αδιαμφισβήτητες αρνητικές επιπτώσεις της στις συνθήκες ζωής των πληττόμενων πολιτών μοιάζει και παράδοξη και αντιφατική, δεδομένου του ενεργειακού πλούτου της χώρας. Είναι όμως και μια υπενθύμιση για το πού μπορεί να οδηγήσει τους πολίτες η αύξηση της τιμής των βασικών αγαθών. Ένας πραγματικός πυροκροτητής, σε μια υποβόσκουσα δυσαρέσκεια, απέναντι στον νεποτισμό, τη διαφθορά και την αναξιοκρατία. Τέτοιες μέρες περίπου, συγκεκριμένα ήταν Δεκέμβριος του 2010, οι αυξήσεις των τιμών στα είδη διατροφής και οι δρακόντειες κατασταλτικές δράσεις, προκάλεσαν την κοινωνική έκρηξη και την ανατροπή του καθεστώτος Μπεν Αλί στην Τυνησία. Ακολούθησε, σε συνέχειά της, το ντόμινο της λεγόμενης «Αραβικής Άνοιξης». Αλλά και στο Ιράν μόλις πριν από δύο χρόνια οι αυξήσεις των τιμών στα βασικά αγαθά προκάλεσαν κοινωνικές αναταραχές.
Το Καζακστάν, ωστόσο, έχει παράδοση σε ανατροπές και επαναστατική δράση. Ήταν επίκεντρο της εξέγερσης του 1916, κατά της Τσαρικής Ρωσίας, με αφορμή την απόφαση στρατολόγησης μουσουλμάνων. Η αυτοκρατορία αναζητούσε δεξαμενές έμψυχου δυναμικού για να στηρίξει το τεράστιο εγχείρημα της επίθεσης Μπρουσίλοφ κατά των Αυστροούγγρων και των Γερμανών. Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται κατά τούτο και το γεγονός ότι πολλοί από τους σημερινά εξεγερμένους φέρονται να προσεύχονται, εν μέσω ταραχών, ανοιχτά και δημόσια. Και όλα αυτά στον απόηχο της επικράτησης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Στο Καζακστάν καταγράφηκαν και οι σοβαρές αντιδράσεις, επί ημερών μάλιστα Σοβιετικής Ένωσης, κατά της επιλογής ενός εθνοτικού Ρώσου, του Γκενάντι Κολμπίν, στη θέση του γενικού γραμματέα του Καζάκικου ΚΚ. Κατά πολλούς, οι ταραχές αυτές οδήγησαν και στην Περεστρόικα του Γκορμπατσόφ, ενώ, ως αποτέλεσμά τους, αναρριχήθηκε στη θέση του γενικού γραμματέα ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ και ξεκίνησε η, επί τρεις και πλέον δεκαετίες, απόλυτη επικράτησή του στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Στο ίδιο δυτικό τμήμα του Καζακστάν, από το οποίο ξεκίνησαν οι ταραχές προ ολίγων ημερών, είχε εκδηλωθεί εξέγερση και το 2011, με δεκάδες θύματα μεταξύ των διαδηλωτών, κατόπιν της επέμβασης και της βίαιης καταστολής της από τις δυνάμεις ασφαλείας.
Δεν μπορεί επίσης να παραβλεφθεί το γεγονός ότι ο Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (Collective Security Treaty Organization), στον οποίο ανήκει το Καζακστάν, μαζί με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, το Τατζικιστάν, την Κυργιζία, την Αρμενία και τη Λευκορωσία, έχει κληθεί και έχει αποφασιστεί να επέμβει για να εγγυηθεί, όπως λέγεται, την αποκατάσταση της ηρεμίας και της ομαλότητας στη χώρα. Η εμπλοκή του οργανισμού αφενός καταδεικνύει την επιθυμία της Ρωσίας να αποφύγει –για τη δημιουργία αρνητικών συνειρμών και εντυπώσεων– μια μεμονωμένη επέμβασή της, αφετέρου υποδηλώνει τη δυσπιστία των Αρχών στην αφοσίωση του στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας. Η παράμετρος αυτή δύναται να σηματοδοτήσει διαρκή αστάθεια στη χώρα και ευρύτερα στην περιοχή. Ούτε λόγος βέβαια για το ότι ο Οργανισμός αυτός ουδέν έπραξε για να αποτρέψει την επικράτηση των Αζέρων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Προφανώς, κάτι τέτοιο δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της μητέρας Ρωσίας.
Η αναταραχή όμως στο Καζακστάν μπορεί να επιτείνει ακόμα περισσότερο την κρίση και στη διεθνή αγορά ενέργειας. Δεν είναι μόνο ότι η χώρα διαθέτει πλούσια κοιτάσματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο και εξάγει αντίστοιχα μεγάλες ποσότητες. Είναι και το γεγονός ότι μέσω αυτής διέρχονται και άλλοι αγωγοί μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το Καζακστάν μόνο του καλύπτει το 5% των εισαγωγών της Κίνας σε φυσικό αέριο. Κάθε διακοπή ή περιορισμός στην ενεργειακή ροή από τη χώρα θα έχει πολλαπλά αρνητικές συνέπειες στους όρους ενεργειακού εφοδιασμού διεθνώς αλλά και στη χώρα μας. Στο βόρειο μάλιστα τμήμα του Καζακστάν, που βρίσκονται και τα περισσότερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, διαβιοί και η πολυπληθής ρωσική μειονότητα. Ώρα είναι να ζήσουμε μια επανάληψη των πολύχρωμων επαναστάσεων του 2014 και στην ανατολική ρωσική μεθόριο.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: news247.gr