Ποιοι κίνδυνοι παραμονεύουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς για τα μάτια σας

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Εξαιρετικά επικίνδυνη για τα μάτια και την όραση μπορεί να αποδειχθεί η περίοδος των γιορτών, καθώς είναι πολλά τα ατυχήματα και οι αναποδιές που μπορεί να συμβούν. Οι κίνδυνοι κορυφώνονται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όταν το αίσθημα της ανεμελιάς και το άφθονο ποτό μάς κάνουν λίγο πιο ριψοκίνδυνους απ’ όσο συνήθως.

O χειρουργός-οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School), εξηγεί ποιες είναι οι γιορτινές παγίδες για τα μάτια και τι μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε εσάς και τους αγαπημένους σας.

Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Βεβαιωθείτε ότι βρίσκεται σε μία γωνία του σπιτιού, όπου δεν είναι εύκολο να εκτεθεί κάποιος σε αυτό. Να είστε προσεκτικοί με τα κλαδιά και τα βελονοειδή φύλλα του, γιατί είναι αιχμηρά και μπορεί εύκολα να τρυπήσουν το μάτι (αν π.χ. σκύψετε να πάρετε ένα δώρο και δεν προσέξετε). Αν έχετε μικρά παιδιά στο σπίτι, βεβαιωθείτε ότι έχετε δημιουργήσει γύρω από το δέντρο φυσικά εμπόδια, ώστε να μην το πλησιάζουν άθελά τους όταν παίζουν. 

Σαμπάνια. Οι περισσότεροι άνθρωποι ανοίγουν την Πρωτοχρονιά ένα μπουκάλι σαμπάνια ή αφρώδη οίνο «για το καλό». Δεν είναι όμως καθόλου καλή ιδέα να το ανακινήσετε πριν το ανοίξετε, ούτε να προσπαθήσετε να το ανοίξετε δίχως να το παγώσετε πρώτα. Ο φελλός που εκτοξεύεται όταν έχει ανακινηθεί το μπουκάλι, μπορεί να φτάσει την ταχύτητα των 80 χιλιομέτρων την ώρα. Η ταχύτητα αυτή είναι αρκετή για να σπάσει το παρακείμενο τζάμι. Φανταστείτε λοιπόν τι ζημιά μπορεί να κάνει αν κτυπήσει εσάς ή κάποιον παρευρισκόμενο στο μάτι. Οι πιθανοί τραυματισμοί που έχουν αναφερθεί κυμαίνονται από εκδορά στον κερατοειδή (επιφανειακό) χιτώνα του ματιού έως πληγή που φθάνει βαθιά μέσα στο μάτι. Αυτού του είδους οι τραυματισμοί αφενός απαιτούν χειρουργική επέμβαση, αφετέρου μπορεί να οδηγήσουν χρόνια αργότερα στην τύφλωση. Και αυτό διότι μπορεί μακροπρόθεσμα να έχουν συνέπειες, όπως το όψιμης έναρξης γλαύκωμα που μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική απώλεια της όρασης. Μετά από τέτοιου είδους τραυματισμούς, απαιτείται τακτικός προληπτικός έλεγχος των ματιών, ώστε να εντοπιστούν εγκαίρως τυχόν προβλήματα. Επομένως, παγώστε καλά τον αφρώδη οίνο ή την σαμπάνια, μην την ανακινήσετε και ανοίξτε την προσεκτικά, με τον φελλό υπό γωνία 45 μοιρών και στραμμένο προς μία κατεύθυνση όπου δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος (ούτε και επιφάνεια όπου μπορεί να εξοστρακιστεί).

Φώτα LED και λέιζερ. Είναι πολύ κακή ιδέα να κοιτάζετε επίμονα τους λαμπτήρες LED και τα λέιζερ. Και τα δύο μπορεί να προκαλέσουν βλάβη βαθιά μέσα στα μάτια, στις φωτοευαίσθητες δομές τους (στα κύτταρα-υποδοχείς του φωτός στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και στην ωχρά κηλίδα). Για τον ίδιο λόγο δεν πρέπει ποτέ να αφήνετε τα μικρά παιδιά να παίζουν με παιχνίδια λέιζερ.

Πυροτεχνήματα και sparklers. Η αλλαγή του χρόνου με τα πυροτεχνήματα να φωτίζουν τον σκοτεινό ουρανό αποτελεί αγαπημένη παράδοση σε όλο τον κόσμο. Το ίδιο και η χρήση μικρών πυρσών (sparklers) που πολλοί ανάβουν για να τονίσουν την γιορτινή ατμόσφαιρα. Ωστόσο τα πυροτεχνήματα μπορεί να αποδειχθούν πολύ επικίνδυνα στα χέρια των μη ειδικών, όλων των ηλικιών. Αντίστοιχα, οι φλόγες που πετούν τα sparklers  μπορεί εύκολα να τραυματίσουν στο μάτι κάποιον που πλησιάζει το πρόσωπό του πολύ κοντά τους. Στις ΗΠΑ, λ.χ., τραυματίζονται ετησίως στα μάτια σχεδόν 1.200 άτομα από αυτά, καθώς η φλόγα τους φτάνει σε θερμοκρασίες άνω των 1.000 βαθμών Κελσίου, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας. Επομένως, πρέπει να τα χρησιμοποιείτε με την μέγιστη δυνατή προσοχή. Να τα ανάβετε μόνο στη βεράντα ή τον κήπο, διατηρώντας τα μακριά από το πρόσωπό σας και τους άλλους παρευρισκόμενους, και να μην τα επαναχρησιμοποιείτε. Όσον αφορά τα πυροτεχνήματα, αν δεν είναι η δουλειά σας αυτή, μην τα χρησιμοποιήσετε εσείς. Και αν παρευρεθείτε σε κάποιον εορτασμό με πυροτεχνήματα, διατηρήστε απόσταση ασφαλείας. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι στο 65% των ατυχημάτων, τραυματίζονται οι παρευρισκόμενοι και όχι οι χρήστες τους. Επιπλέον, από τους τραυματισμούς με πυροτεχνήματα το 15% συμβαίνει στα μάτια.

Πάρτι poppers. Τα πάρτι poppers θεωρούνται παιδικά πυροτεχνήματα, γιατί περιέχουν πολύχρωμες λωρίδες και κομφετί, σε συμπιεσμένο αέρα. Ωστόσο πρέπει και αυτά να χρησιμοποιούνται με προσοχή, διότι το περιεχόμενό τους εκτοξεύεται με αρκετή δύναμη ώστε να φτάσουν σε απόσταση αρκετών μέτρων. Αν λοιπόν δεν προσέξετε την κατεύθυνση όπου θα κινηθεί το περιεχόμενό τους, μπορεί εύκολα να συμβεί τραυματισμός στο μάτι. Για κάθε ενδεχόμενο, να μην αφήνετε τα μικρά παιδιά να τα χρησιμοποιούν χωρίς επίβλεψη. 

Μην βάζετε τα χέρια σας στα μάτια. Το τελευταίο που χρειάζεστε τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς είναι να μολυνθείτε με τα παθογόνα που συγκεντρώνονται στα χέρια με κάθε αντικείμενο που αγγίζετε. Αν θέλετε να τρίψετε τα μάτια σας, φροντίστε πρώτα να σαπουνίσετε καλά τα χέρια σας ή να τα απολυμάνετε. 

Προσέξτε πού πατάτε. Η νύχτα της Πρωτοχρονιάς είναι η πιο επικίνδυνη απ’ όλες για τους πεζούς, οι οποίοι συχνά έχουν καταναλώσει αλκοόλ με συνέπεια να μην έχουν καλή ισορροπία. Η μεγαλύτερη απειλή για τα μάτια τους είναι οι πτώσεις, οι οποίες αποτελούν την δεύτερη συχνότερη αιτία μεταφοράς στο νοσοκομείο με τραυματισμό στο μάτι (πρώτη είναι οι καυγάδες). Ειδικά τον χειμώνα, αν στον δρόμο έχει πάγο ή/και φοράτε ολισθηρά ή ψηλοτάκουνα παπούτσια, ο κίνδυνος πτώσεως είναι ακόμα μεγαλύτερος. Επομένως, να προσέχετε που πατάτε όταν βαδίζετε στα πεζοδρόμια και τους δρόμους.