Τα παιχνίδια της Άγκυρας στην Κυπριακή ΑΟΖ
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Η Κύπρος διέθεσε, με συνοπτικές διαδικασίες, το Οικόπεδο 5 της Αποκλειστικής της Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στην κοινοπραξία ExxonMobil και Qatar Petroleum, η οποία διαθέτει ήδη το Οικόπεδο 10. Η διάθεση του Οικοπέδου 5, χωρίς διεθνή διαγωνισμό, έγινε δεκτή χωρίς διαμαρτυρίες και από τις Ευρωπαϊκές αρχές, λόγω του γεγονότος ότι, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ενδείξεις, το κοίτασμα του Οικοπέδου 5 είναι προέκταση εκείνου του Οικοπέδου 10, που ανήκει ήδη στην κοινοπραξία.
Η Άγκυρα, με βάση τη γνωστή θεωρία της ότι τα νησιά δεν έχουν δήθεν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, προβάλλει αξιώσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ και ισχυρίζεται ότι το ένα τρίτο περίπου του Οικοπέδου 5 ανήκει στην Τουρκική «Γαλάζια Πατρίδα» και απειλεί ότι εάν η κοινοπραξία ExxonMobil και Qatar Petroleum προχωρήσει σε διατρήσεις στο κομμάτι αυτό του Οικοπέδου 5, θα επέμβουν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις για να υπερασπίσουν τα «Τουρκικά δικαιώματα».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου άλλαξε στη συνέχεια το τροπάριο και ισχυρίστηκε ότι η Άγκυρα έχει έρθει ήδη σε συμφωνία με την Κοινοπραξία προκειμένου να μην παρέμβει στο βόρειο κομμάτι του Οικοπέδου 5, που είναι Τουρκικής, δήθεν, δικαιοδοσίας. Είναι πάγια πρακτική της Τουρκικής πλευράς να επιδίδεται σε ψευδή προπαγάνδα, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα. Θα πρέπει όμως η Ελληνική πλευρά να παρακολουθήσει από κοντά αυτό το θέμα και να μην επιτρέψει οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να δώσει ερείσματα στην Τουρκική προπαγάνδα. Είναι φανερό ότι η Άγκυρα επιδιώκει να δημιουργήσει προβλήματα μεταξύ της Κυπριακής κυβερνήσεως και της κοινοπραξίας και, μέσα από την υποτιθέμενη αναγνώριση των Τουρκικών δικαιωμάτων σε τμήμα του Οικοπέδου 5, να παρουσιάσει τις ΗΠΑ και το Κατάρ ότι αναγνωρίζουν την Τουρκική «Γαλάζια Πατρίδα», στην οποία ανήκει και το διεκδικούμενο τμήμα του Οικοπέδου 5.
Η Άγκυρα ανησυχεί από την επανέναρξη των γεωτρήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ με πρώτη την κοινοπραξία ExxonMobil και Qatar Petroleum και αναμενόμενη, κατά τους πρώτους μήνες του 2022, τη Γαλλική Total και την Ιταλική ENI. Πολλά από τα Οικόπεδα, για τα οποία έχουν αδειοδοτηθεί οι δύο αυτές εταιρείες, διεκδικούνται από την Άγκυρα είτε ως μέρος δήθεν της δικής της ΑΟΖ είτε ως μέρος της ΑΟΖ των Τουρκοκυπρίων, για την οποία έχει αδειοδοτηθεί η Τουρκική εταιρεία πετρελαίων TPAO. Είναι χαρακτηριστική η χάραξη της υποτιθέμενης ΑΟΖ των Τουρκοκυπρίων από την Άγκυρα. Η τελευταία δεν επεκτείνεται μόνο ευθέως στα ανοικτά των κατεχομένων περιοχών. Προεκτείνεται ταυτοχρόνως προς Νότο, υπό μορφή πετάλου, και καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της ΑΟΖ της ελεύθερης Κύπρου μέχρι νότια της Λεμεσού. Αφήνεται για την ελεύθερη Κύπρο μια διέξοδος μεταξύ Λεμεσού και Πάφου.
Η Άγκυρα επιδιώκει, με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο να αρπάξει τα ζωτικά Οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ, αλλά να κατοχυρώσει και τον έλεγχο των θαλασσίων προσβάσεων της Κύπρου προς την πλευρά της Συρίας, του Λιβάνου και του Ισραήλ. Η απόφαση της Γαλλικής Total να επαναλάβει, από την αρχή του χρόνου, τις έρευνες και τις γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, μετά ιδίως την υπογραφή αμυντικής συμφωνίας με την Ελλάδα αλλά και την ενίσχυση των διμερών αμυντικών σχέσεων με την Κύπρο, είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Πολύ περισσότερο όταν η Total και η Ιταλική ΕΝΙ έχουν κάνει κοινοπραξία για τα Κυπριακά Οικόπεδα και όταν Γαλλία και Ιταλία έχουν συσφίγξει προσφάτως τις σχέσεις τους, με στόχο μια πιο δυναμική και συντονισμένη Ευρωπαϊκή πολιτική στη Μεσόγειο. Ο χώρος της Κυπριακής ΑΟΖ θα είναι ένα πεδίο δοκιμής των νέων, αναδυομένων συμμαχιών και συσχετισμών στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και της αποφασιστικότητας της Ελληνικής πλευράς, Ελλάδος και Κύπρου.
Η Τριμερής Συνάντηση Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ, που έλαβε χώρα προσφάτως, η έγκριση από το Κογκρέσο της τροπολογίας που είχαν εισηγηθεί οι γερουσιαστές Μενέντεζ και Ρούμπιο και είχε περιληφθεί στον Αμυντικό Προϋπολογισμό και αφορά την αμυντική σχέση ΗΠΑ, Ελλάδος, Κύπρου, η ενίσχυση των αμυντικών σχέσεων με την Αίγυπτο είναι εξελίξεις που ενισχύουν την Ελληνική πλευρά και αναδεικνύουν μια σημαντική αλλαγή και στην πολιτική των ΗΠΑ απέναντί τους, όσο και αν πρέπει να είμαστε πάντα προσεκτικοί και να επαγρυπνούμε για ενδεχόμενες εκπλήξεις. Το γεγονός ειδικότερα ότι το Κογκρέσο αναγνωρίζει ως πυλώνες σταθερότητας στην περιοχή την Ελλάδα και την Κύπρο και τις συνδέει με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, μέσα από τη σχέση 3 συν 1, έχει, προφανώς, τη σημασία του.
Το καθεστώς Ερντογάν αντιμετωπίζει σήμερα μεγάλες εσωτερικές δυσκολίες, ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα. Έχει επείγουσα ανάγκη επιτυχιών στο εξωτερικό, που θα ενίσχυαν το κλονιζόμενο γόητρο του Ερντογάν, πέρα από το γεγονός ότι οι επιδιωκόμενες επιτυχίες δεν αποτελούν αντιπερισπασμό, αλλά μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους της Άγκυρας. Η Κυπριακή ΑΟΖ προσφέρεται από την άποψη αυτή, θεωρούμενη ως εύκολος στόχος, που υποστηρίζεται από προηγούμενες παραβιάσεις, που έμειναν χωρίς απάντηση. Λαμβάνεται επίσης υπ’ όψιν το γεγονός ότι η ακολουθούμενη από τη Λευκωσία κατευναστική – ενδοτική πολιτική, με ευθύνη του Προέδρου Αναστασιάδη και των ηγεσιών των δύο κομμάτων, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, έχει ήδη οδηγήσει σε μεγάλες παραχωρήσεις στο θέμα του φυσικού αερίου της Κύπρου και των υποτιθέμενων «δικαιωμάτων» των Τουρκοκυπρίων.
Σημειώνεται σχετικά ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας, ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είχε κάνει λόγο από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών για «δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων στο φυσικό αέριο. Είχε υπογραμμίσει μάλιστα ότι έχουν δικαιώματα «και πριν από τη λύση του Κυπριακού». Ο διάδοχός του στην Προεδρία Νίκος Αναστασιάδης συνέχισε, δυστυχώς, την ίδια πολιτική, καθιστώντας ατύπως το φυσικό αέριο της Κύπρου μέρος των διακοινοτικών συνομιλιών για τη «λύση» του Κυπριακού και υπό το πρόσχημα ότι οι φυσικοί πόροι σε μια συζητούμενη, μελλοντική διζωνική ομοσπονδία θα είναι αρμοδιότητα της κεντρικής κυβερνήσεως, στην οποία η Τουρκική πλευρά διεκδικεί «ίση» συμμετοχή, ανεξαρτήτως αναλογίας πληθυσμού.
Η Τουρκική πλευρά εγκατέλειψε επισήμως τη διζωνική ομοσπονδία, με «πολιτική ισότητα», που ήταν δικό της εφεύρημα. Διεκδικεί τώρα απροκάλυπτα δύο ίσα κράτη. Οι ηγεσίες όμως των δύο ατύπως συνεργαζομένων στο Κυπριακό κομμάτων ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ εμμένουν ακόμη στην ίδια χρεοκοπημένη πολιτική και ζητούν επανάληψη και συνέχιση των συνομιλιών.
Πάνω στη βάση αυτή, η Ελληνική πλευρά παραμένει επίσης δεσμευμένη για τον «διαμοιρασμό» των εσόδων από το φυσικό αέριο, με βάση μια φόρμουλα που είχε προτείνει ο Δημήτρης Χριστόφιας και η οποία παραμένει ακόμη σε ισχύ. Έχει προταθεί και έχει συμφωνηθεί επίσης η δημιουργία ενός Ταμείου Φυσικού Αερίου, στο οποίο θα κατατίθενται όλα τα έσοδα από το φυσικό αέριο, με εγγυημένο το μερίδιο των Τουρκοκυπρίων. Για το ποιο θα είναι ακριβώς αυτό το μερίδιο επικρατεί «εποικοδομητική ασάφεια».
Η Τουρκική πλευρά ακολουθεί, επομένως, στο θέμα μια διπλή πολιτική, με δύο αντίστοιχους άξονες. Ο ένας αναφέρεται στην Τουρκική θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ο άλλος στα «δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων, που, κατά την Άγκυρα, δεν περιορίζονται μόνο στην ΑΟΖ της κατεχόμενης Κύπρου, αλλά προεκτείνονται και στον Νότο, για να συναντήσουν τα Οικόπεδα που έχουν φυσικό αέριο. Προεκτείνονται επίσης συνταγματικά, στο πλαίσιο της συζητούμενης «λύσεως», για να εξισωθούν με τα δικαιώματα της Ελληνικής πλειοψηφίας, στο πλαίσιο της περιβόητης «πολιτικής ισότητας» μεταξύ του 80% και του 18%.
Είναι τραγικό και επαίσχυντο να συγκατατίθεται η Ελληνική πλευρά σε μια τέτοια «συζήτηση» που τρέφει την Τουρκική απληστία και προάγει την νομιμοποίηση της αρπαγής και της κατοχής. Η αλλαγή των εξωτερικών συνθηκών και οι νέοι συσχετισμοί που διαμορφώνονται στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι ευνοϊκοί για την Ελληνική πλευρά, Ελλάδα και Κύπρο, παρέχουν μια ευκαιρία για μια νέα πολιτική και στρατηγική στο Κυπριακό. Η διάσταση και η αντίφαση που υπάρχει σήμερα μεταξύ εσωτερικού μετώπου στην Κύπρο και ευνοϊκών συσχετισμών στην περιοχή πρέπει να τερματισθεί και να επιτευχθεί εναρμόνιση των εσωτερικών πολιτικών πραγμάτων και της ακολουθούμενης πολιτικής με τους διαμορφούμενους ευνοϊκούς συσχετισμούς και τις στρατηγικές συμμαχίες της Ελλάδος και της Κύπρου.
Ευτυχώς, στο επίπεδο της κοινής γνώμης, αντίθετα με τις θέσεις και τις πολιτικές ορισμένων κομματικών ηγεσιών, υπερισχύει, με μεγάλη πλειοψηφία, σύμφωνα με επανειλημμένες δημοσκοπήσεις, η θέση για επανατοποθέτηση του Κυπριακού και εγκατάλειψη των ολεθρίων σχεδίων για δήθεν «λύση», με βάση τη διζωνική ομοσπονδία, με «πολιτική ισότητα», ή «λύση» δύο κρατών, συγκεκαλυμμένη ως δήθεν «ομοσπονδία».
Ευθύνες για το πού πάει η Κύπρος δεν έχει μόνο η Λευκωσία και οι Κυπριακές κομματικές ηγεσίες. Έχει και η Αθήνα, που δεν μπορεί να αποστασιοποιείται με το γνωστό πρόσχημα «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται». Συμπαρίσταται σε τι;
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ