Συμφωνία με τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό ExxonMobil έκανε η Λευκωσία
Η Τουρκία διεκδικεί το 1/3 του οικοπέδου 5
-Πλωτό γεωτρύπανο στο κοίτασμα «Γλαύκος»
-Η Αθήνα δεν μπορεί να παραμένει απαθής
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Την αντίστροφη μέτρηση για την επιστροφή στον κύκλο έντασης που προκαλεί η Τουρκία, θέλοντας να επιβάλει διά της ισχύος τετελεσμένα για τη «Γαλάζια Πατρίδα» στη Μεσόγειο, σηματοδοτεί η έντονη αντίδραση της Άγκυρας στη νέα, σημαντική, διπλωματικά και επιχειρησιακά, κίνηση της Λευκωσίας να συνάψει συμφωνία με τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό ExxonMobil, παραχωρώντας και δεύτερο οικόπεδο της κυπριακής ΑΟΖ.
Η συμφωνία της κυπριακής κυβέρνησης με την αμερικανική εταιρεία έγινε χωρίς τυμπανοκρουσίες, συνιστά όμως μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη, καθώς αφενός διαψεύδει όσους πίστευαν και ήθελαν να επιβάλουν την άποψη ότι οι υδρογονάνθρακες «πέθαναν» και συνεπώς δεν υπάρχει λόγος να αντιδρούν Αθήνα και Λευκωσία στην τουρκική επιθετικότητα, αφετέρου αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης και της Ουάσινγκτον στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ήδη από τον Σεπτέμβριο, όταν ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης συναντήθηκε στη Νέα Υόρκη με τον επικεφαλής της ExxonMobil, ασκήθηκε πίεση από την αμερικανική εταιρεία προκειμένου να δοθεί η άδεια ερευνών και εκμετάλλευσης και στο οικόπεδο 5 της κυπριακής ΑΟΖ, το οποίο γειτνιάζει με το οικόπεδο 10, όπου ήδη έχει εντοπισθεί από την εταιρεία το κοίτασμα «Γλαύκος». Τότε οι επικεφαλής της ExxonMobil διαβεβαίωσαν ότι έχουν το πράσινο φως και της αμερικανικής κυβέρνησης προκειμένου να προχωρήσουν τα σχέδιά τους στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η απόφαση για διεκδίκηση του οικοπέδου 5 από τον αμερικανικό κολοσσό έχει ξεχωριστή σημασία, καθώς η Τουρκία, βάσει του χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας», τον οποίο μάλιστα έχει καταθέσει μονομερώς στον ΟΗΕ, διεκδικεί το 1/3 του οικοπέδου 5 (στο βόρειο τμήμα του), το οποίο μάλιστα εμφανίζει ως «τουρκική υφαλοκρηπίδα». Βεβαίως, οι Αμερικανοί δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το συγκεκριμένο σημείο, αλλά είναι προφανές ότι με την επιλογή τους να πάρουν την άδεια για το οικόπεδο 5, όπως έχει χαραχθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία, απορρίπτουν την τουρκική επιχειρηματολογία και την τουρκική διεκδίκηση, καθώς η Άγκυρα υποστηρίζει ότι η χάραξη των οικοπέδων είναι «παράνομη».
Η ExxonMobil, εντός των προσεχών εβδομάδων και το πιθανότερο πριν από το τέλος του χρόνου, θα αποστείλει στην περιοχή και πλωτό γεωτρύπανο για την επιβεβαιωτική γεώτρηση στο οικόπεδο 10, στο κοίτασμα «Γλαύκος», ώστε να υπάρχει πιο σαφής εικόνα του μεγέθους του κοιτάσματος και της δυνατότητας εκμετάλλευσής του.
Το ξεπάγωμα των δραστηριοτήτων στην κυπριακή ΑΟΖ είναι προφανές ότι φέρνει σε δύσκολη θέση την Τουρκία, η οποία, πέραν των δηλώσεων, πιθανότατα θα επιχειρήσει να απαντήσει επί του πεδίου.
«…Μέρος του εν λόγω αδειοδοτημένου τεμαχίου παραβιάζει την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Από την άλλη πλευρά, αυτό το μονομερές βήμα παραβλέπει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, που είναι συνιδιοκτήτες στο νησί. Με τα δεδομένα αυτά, η Τουρκία δεν πρόκειται να επιτρέψει σε καμιά ξένη χώρα, εταιρεία ή πλοίο να εμπλακεί σε μη εξουσιοδοτημένες ερευνητικές δραστηριότητες στις περιοχές που βρίσκονται υπό τη θαλάσσια δικαιοδοσία της και θα συνεχίσει με αποφασιστικότητα να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της και αυτά της ‘‘ΤΔΒΚ’’», ανέφερε η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, που προσέφυγε πάλι στη γλώσσα των απειλών.
Το κυπριακό ΥΠΕΞ απάντησε ότι η δήλωση αυτή «καταδεικνύει για άλλη μια φορά ότι η Τουρκία περιφρονεί το Διεθνές Δίκαιο, συμβατικό και εθιμικό, όπως αυτό αντικατοπτρίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, και δεν σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της» και επισημαίνει ότι το οικόπεδο 5 βρίσκεται απολύτως εντός της κυπριακής ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας και έχει οριοθετηθεί σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο βάσει της Συμφωνίας Κύπρου – Αιγύπτου το 2003.
Μάλιστα, η Λευκωσία κάλεσε την Τουρκία να σταματήσει να «αρνείται να συμμορφωθεί με το Διεθνές Δίκαιο, προβάλλοντας αβάσιμες αξιώσεις, αντίθετες με την κατ’ επανάληψη εκφρασθείσα θέση της διεθνούς κοινότητας» και δηλώνει ότι «θα συνεχίσει με αποφασιστικότητα την πολιτική της στον τομέα των υδρογονανθράκων, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο».
Το ερώτημα που προκύπτει βεβαίως είναι μέχρι ποιο σημείο θα επιχειρήσει να φτάσει η Άγκυρα, θέλοντας, αν όχι να ακυρώσει, τουλάχιστον να παρεμποδίσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Λευκωσίας.
Τόσο ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν όσο και κορυφαίοι τούρκοι υπουργοί έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι υπάρχει σχεδιασμός για επανάληψη των ερευνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρά τους υψηλούς τόνους και το απειλητικό ύφος, είναι εντελώς απίθανο η Τουρκία να επιχειρήσει να παρενοχλήσει ερευνητικά σκάφη και γεωτρύπανα που θα στείλει στην περιοχή η αμερικάνικη ExxomMobil, όπως είχε πράξει στο παρελθόν με το γεωτρύπανο της ιταλικής ΕΝΙ στο οικόπεδο 3 της κυπριακής ΑΟΖ. Όμως έχει διαφορετικές επιλογές δράσης, αποφεύγοντας να προκαλέσει ευθέως τους Αμερικανούς ή τους Γάλλους, που επίσης έχουν εντοπίσει κοίτασμα στο νότιο τμήμα του οικοπέδου 6, το οποίο και αυτό αμφισβητείται (στο βόρειο τμήμα του) από την Τουρκία.
Η Άγκυρα όλα τα προηγούμενα χρόνια και για περισσότερο από μια δεκαετία έχει πραγματοποιήσει παράνομες έρευνες σε σχεδόν όλη την κυπριακή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ακόμη και νοτίως του νησιού. Έτσι, εφόσον θελήσει να προκαλέσει και να απαντήσει σε Αμερικανούς και Γάλλους, έχει επιλογές, καθώς έχει συγκεντρώσει τα σεισμογραφικά δεδομένα εκτεταμένων περιοχών, ώστε πλέον να μπορεί απλώς να επιλέξει πού θα πραγματοποιήσει γεώτρηση. Μια γεώτρηση η οποία δεν θα έχει απλώς και μόνο ενεργειακό ενδιαφέρον, αλλά κυρίως πολιτικό – διπλωματικό στόχο.
Έτσι, είτε η Τουρκία θα επιλέξει να «τρυπήσει» στο οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ είτε στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα νοτίως της Καρπασίας, κοντά ή και εντός του οικοπέδου 3 της Κυπριακής ΑΟΖ.
Στις περιοχές αυτές η Τουρκία γνωρίζει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει δυναμική αντίδραση, πέραν ίσως διπλωματικών διαβημάτων και δηλώσεων καταδίκης από την ΕΕ, και έτσι η Κύπρος θα βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη θέση, όπου θα πρέπει να ανέχεται την κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της και να αντιδρά με τα διπλωματικά μέσα που διαθέτει, ενώ η Τουρκία θα επιχειρεί την επιβολή τετελεσμένων.
Μια τέτοια κατάσταση είναι προφανές ότι θα φέρει και την ΕΕ ενώπιον των ευθυνών της για υλοποίηση των αποφάσεων των Συνόδων Κορυφής, που προβλέπουν την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση υποτροπής στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια διαδικασία την οποία ο κ. Μπορέλ επιχειρεί είτε να αμβλύνει είτε να καθυστερήσει, επειδή ο ίδιος δεν επιθυμεί να επιβληθούν κυρώσεις που θα οδηγήσουν σε κρίση της ευρωτουρκικές σχέσεις, και συγχρόνως θέλει να περιμένει και το στίγμα που θα δώσει η νέα γερμανική κυβέρνηση, καθώς τουλάχιστον μέχρι τώρα η κ. Μέρκελ εμφανίζονταν ως ο «προστάτης» του Ταγίπ Ερντογάν, μπλοκάροντας κάθε προσπάθεια επιβολής μέτρων.
Η Αθήνα παρακολουθεί από κοντά την κατάσταση, ωστόσο, ακόμη κι αν προκαλεί ανακούφιση το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν πιθανότατα θα κινηθεί μόνο στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα και δεν θα επιχειρήσει επανάληψη του 2020 και της εισβολής στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, γνωρίζει ότι δεν μπορεί να μείνει απαθής και προφανώς θα στηρίξει όλες τις διπλωματικές κινήσεις της Κύπρου και στο εσωτερικό της ΕΕ… Κάτι που εκ των πραγμάτων θα οδηγήσει και σε εντάσεις με την Άγκυρα.
Πάντως το γεγονός ότι η ExxonMobil δείχνει ότι δεν αποσύρεται από την έρευνα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για το πάγωμα των ερευνών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, και μάλιστα σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή, όπως αυτή των οικοπέδων νοτιοδυτικά της Κρήτης, για το οποίο δεν έχει δοθεί καμιά επίσημη εξήγηση από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: en.mercopress.com