Λαβωμένος ο Σουλτάνος από την οικονομική κρίση – Τα ανοίγματα της Τουρκίας στους «εχθρούς» της

-Συναγερμός στην Αθήνα για Εμιράτα, Αίγυπτο, Ισραήλ

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Τα αρνητικά μηνύματα των τελευταίων εβδομάδων, με το άνοιγμα της Τουρκίας σε πρώην εχθρούς της, αποδεικνύουν ότι η χώρα μας, πέραν των συμμαχιών και των συνεργασιών, θα πρέπει να στηρίζεται πρωτίστως στις δικές της αποκλειστικά δυνάμεις για να αντιμετωπίσει την τουρκική απειλή.

Συγχρόνως, όμως, οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα τη στιγμή που η προβολή –με λανθασμένο τρόπο– της κρίσης στην τουρκική οικονομία δημιουργεί μια ψευδή, πλασματική εικόνα περί «αδύναμου» Ερντογάν ή ακόμη περί επικείμενης κατάρρευσης του καθεστώτος Ερντογάν και διαδοχής του από μια «διαφορετική» αντιπολίτευση.

Η βαθιά οικονομική κρίση που πλήττει τη γειτονική χώρα είναι προφανές ότι φέρνει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση τα χαμηλά στρώματα, που αποτελούν στη μεγάλη πλειοψηφία τους την εκλογική βάση που του δίνει τη νίκη τα τελευταία σχεδόν 20 χρόνια και αυτό αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον ίδιο, εν όψει των εκλογών του 2023. Βεβαίως, το καθεστώς Ερντογάν και ο τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται ο ίδιος, ειδικά μετά το 2016, δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών και προσδοκιών ότι θα αφήσει την εξουσία έτσι εύκολα και χωρίς να δώσει με κάθε τρόπο και κάθε μέσο τη μάχη για να παραμείνει σε αυτή.

Επίσης, είναι εντελώς παραπλανητική η εντύπωση που δημιουργείται από τους καλοθελητές, που προβάλλουν αμάσητη την τουρκική επικαιρότητα καθημερινά μέσα από ορισμένες τηλεοπτικές συχνότητες, λέγοντας ότι «ο Ερντογάν πέφτει» και «έρχεται η ‘‘καλή’’ αντιπολίτευση». Δυστυχώς, είμαστε στην πολύ δυσάρεστη θέση όπου έναν κακό και επικίνδυνο τούρκο ηγέτη δεν μπορεί να τον διαδεχθεί παρά μια ακόμη χειρότερη αντιπολίτευση, σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο. Συνεπώς θα πρέπει, παρακολουθώντας στενά και με σοβαρότητα την κατάσταση στην Τουρκία, να μη χάνουμε τη γενική εικόνα και τη συνειδητοποίηση ότι ακόμη κι αν πέσει ο κ. Ερντογάν, ακόμη κι αν τον διαδεχθεί κάποιος από το κεμαλικό κατεστημένο, η τουρκική απειλή θα είναι διαρκώς εδώ, παρούσα και επικίνδυνη.

Η Ελλάδα επένδυσε τα τελευταία χρόνια, από κοινού με την Κύπρο –και, πολύ σωστά, αυτή ήταν επιλογή και των προηγούμενων κυβερνήσεων–, στις τριμερείς συνεργασίες με Ισραήλ – Αίγυπτο – ΗΑΕ, σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός πλαισίου ασφάλειας και συνεργασίας, το οποίο, χωρίς να έχει θεσμικά, αντιτουρκικά χαρακτηριστικά, είχε σαφή αντιτουρκικό προσανατολισμό, καθώς όλες οι χώρες, για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά, ήταν σε αντιπαράθεση με την Άγκυρα και τη νεο-οθωμανική πολιτική του κ. Ερντογάν.

Ήταν σαφές από την πρώτη στιγμή ότι δεν θα είναι αιώνιο αυτό το κλίμα και ότι κάποια στιγμή είτε θα αρθούν οι λόγοι που δημιουργούν την ένταση της Άγκυρας με τις χώρες αυτές είτε θα αμβλυνθούν οι διαφορές και θα επιβληθεί, λόγω και εξωτερικών πιέσεων, κλίμα αναζήτησης συμβιβασμών.

Η εντυπωσιακή κίνηση της επίσκεψης του ισχυρού άνδρα των ΗΑΕ, πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Ζιγιάντ, στην Άγκυρα τάραξε τα νερά, δίνοντας το σύνθημα της αναθέρμανσης των σχέσεων, οι οποίες παραμένουν παγωμένες εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία. Πολύ περισσότερο όταν ο εμιρατιανός ηγέτης υποσχέθηκε επενδύσεις 10 δισ. δολαρίων στην Τουρκία, σε μια στιγμή που ο Ερ­ντογάν έχει ανάγκη και το κάθε… δολάριο που κυκλοφορεί στην αγορά, ενώ ο ίδιος ο τούρκος Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι τον Φεβρουάριο θα επισκεφθεί τα Εμιράτα. Την Πέμπτη ανακοινώθηκε ότι ο τούρκος Πρόεδρος και ο εμιρατιανός πρίγκιπας είχαν τηλεφωνική επικοινωνία με την ευκαιρία της εθνικής εορτής των Εμιράτων. Κινήσεις που δείχνουν ότι μπορεί η οικονομική συνεργασία να αποτελέσει τη βάση και την αφορμή για την επαναπροσέγγιση, αλλά η βελτίωση των σχέσεων παίρνει καταιγιστική μορφή.

Τα ΗΑΕ φέρεται να έχουν ενημερώσει την Αθήνα ότι τίποτα δεν αλλάζει στη στρατηγική σχέση που έχει διαμορφωθεί όλα αυτά τα χρόνια με την Ελλάδα και ίδιες διαβεβαιώσεις έχουν δοθεί και στην Κύπρο. Είναι προφανές όμως ότι η σχέση με την Τουρκία αποκτά άλλη δυναμική, καθώς υπάρχει σοβαρό οικονομικό όφελος για τις δύο χώρες, με την αύξηση των ε­μπορικών ανταλλαγών και με τις επενδύσεις (σημειωτέον ότι οι δύο τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν ούτε μία σοβαρή επένδυση από τα ΗΑΕ). Επίσης, θα πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η συνεννόηση μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες αποτελούσαν τους δύο πόλους που συγκρούονταν σε διάφορες περιοχές (στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική).

Εάν υπάρξει συνεννόηση και αυτή επεκταθεί και σε στρατιωτικό επίπεδο, τότε πραγματικά θα είναι πολύ δυσάρεστα τα πράγματα για την ελληνική εξωτερική πολιτική, καθώς το βασικό που έχει να προσφέρει στους Εμιρατιανούς είναι η εξασφάλιση της παρουσίας τους στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της συνεργασίας με την Ελλάδα, κάτι που έβλεπαν στο Άμπου Ντάμπι ως δυνατότητα να εμφανίζονται ως αντίπαλο δέος της Τουρκίας.

Όμως ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι και τα μηνύματα που στέλνει η Άγκυρα και ο ίδιος ο Ερντογάν, με την πρόθεσή του να κλείσει μέτωπα που ο ίδιος έχει ανοίξει με Ισραήλ και Αίγυπτο. Όσον αφορά την Αίγυπτο, όσο στην ηγεσία της χώρας παραμένει ο Αλ Σίσι θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο και απίθανο να βρεθεί γλώσσα ουσιαστικής συνεννόησης με τον Ερντογάν, καθώς υπάρχει βαθύ προσωπικό μίσος μεταξύ των δύο ανδρών, που προστίθεται στις διαφορετικές στρατηγικές βλέψεις Καΐρου – Άγκυρας, παρά το γεγονός ότι σε εμπορικό, οικονομικό επίπεδο μπορεί να γίνουν αμοιβαία επωφελείς κινήσεις.
Και με το Ισραήλ τα πράγματα δεν είναι ευοίωνα, αν και τόσο ο Πρόεδρος της χώρας κ. Χέρτζοκ όσο και ο νέος ΥΠΕΞ αλλά και ισχυροί οικονομικοί παράγοντες της χώρας θέλουν να υπάρξει αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία, και αυτό δεν αφορά μόνο την ανταλλαγή πρεσβευτών.

Είναι δεδομένο ότι οι Ισραηλινές Μυστικές Υπηρεσίες δεν ευνοούν την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία του κ. Ερντογάν, θεωρώντας ότι υπάρχει βαθύ στρατηγικό χάσμα που χωρίζει τις δύο χώρες και ότι ο επεκτατισμός του Ταγίπ Ερντογάν απλώνει το χέρι του μέχρι και τη Μέση Ανατολή. Ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία ενισχύει τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ και υποστηρίζει τη δράση τους, καθώς και η επιστράτευση των πιο ακραίων αντι-ισραηλινών και αντισημιτικών συνθημάτων, προκειμένου να αναδείξει το προφίλ του κ. Ερντογάν ως προστάτη των μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο, φέρνουν σε σταθερή και βαθιά αντιπαράθεση το Ισραήλ με την Τουρκία…

Η Τουρκία θα συνεχίσει να αποτελεί πρόβλημα στην περιοχή και για τις άλλες περιφερειακές δυνάμεις και όχι μόνο για την Ελλάδα και την Κύπρο. Όμως απαιτείται συστηματική δουλειά από την Ελλάδα και συνεχείς τολμηρές κινήσεις που θα κρατήσουν ζωντανές τις συμμαχίες και τις στρατηγικές συνεργασίες που έχουν χτισθεί με μεγάλο κόπο. Γιατί μόνο έτσι θα υπάρξει προστιθέμενο όφελος για τη χώρα, ακόμη κι αν προχωρήσει, έστω και τυπικά, η αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ…

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: michigansthumb.com