Κωνσταντίνος Κόλλιας στο “Π”: Αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τον πληθωρισμό

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Β. ΚΟΛΛΙΑ
Προέδρου του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος

Οι τελευταίοι 20 μήνες χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητες και προκλήσεις, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης. Οι επιπτώσεις της πανδημίας στις οικονομίες ήταν αξιοσημείωτες, οδηγώντας σε ύφεση. Οι κυβερνήσεις, θέλοντας να προστατεύσουν και να στηρίξουν τους πολίτες τους, υποχρεώθηκαν να προβούν σε αλλαγές των πολιτικών τους προτεραιοτήτων.

Οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις, μαζί με τις υγειονομικές εξελίξεις και την επιτάχυνση του εμβολιασμού, έφεραν να πρώτα σημάδια ανάκαμψης των οικονομιών. Μάλιστα, οι προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας κρίνονται άκρως ενθαρρυντικές, με στόχο την κάλυψη του χαμένου εδάφους το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Παρ’ όλα αυτά, η αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη φαίνεται να επισκιάζεται από την αύξηση του πληθωρισμού και των τιμών στο καλάθι του καταναλωτή.

Μάλιστα, η αύξηση του πληθωρισμού έχει αρχίσει και κάνει εμφανή τα πρώτα της σημάδια και στην ελληνική οικονομία (διαμορφώθηκε στο 3,4% τον Οκτώβριο), πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, όπου διαμορφώθηκε σε επίπεδα ρεκόρ 13 ετών (4,1%). Βέβαια, η ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού δεν είναι φαινόμενο μόνο των χωρών της Ευρωζώνης, αλλά παγκόσμιο, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τις ΗΠΑ, όπου ο πληθωρισμός τρέχει με ρυθμούς άνω του 5%.

Η κυριότερη αιτία του πληθωρισμού φαίνεται να είναι η ανισορροπία που έχει προκληθεί στη ζήτηση και στην προσφορά αγαθών. Η άρση των περιορισμών είχε ως αποτέλεσμα την ταχύτατη αύξηση της κατανάλωσης, ειδικότερα μάλιστα από τη στιγμή όπου τα φυσικά και νομικά πρόσωπα αποταμίευσαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Όμως, η παραγωγή δεν έχει καταφέρει να φθάσει στα επιθυμητά επίπεδα, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να καλύψει τη ζήτηση και ο πληθωρισμός αυξάνει. Επιπροσθέτως και οι κλάδοι που είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες κατά τη διάρκεια της πανδημίας (τουρισμός και εστίαση) επανέρχονται σταδιακά στα επίπεδα προ κορονοϊού.

Ένας άλλος λόγος αύξησης του πληθωρισμού είναι η επεκτατική νομισματική πολιτική που ακολουθήθηκε από τις κεντρικές τράπεζες, με στόχο την παροχή ρευστότητας στις αγορές. Τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση και οι συνέπειες της πανδημίας στη συνέχεια, οι κεντρικές τράπεζες τύπωσαν νέο χρήμα, το οποίο διοχέτευσαν στην οικονομία μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων με μηδενικά ή ακόμη και αρνητικά επιτόκια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης και ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου η προσφορά ήταν ιδιαιτέρως μειωμένη.

Τέλος, ειδικής μνείας χρήζει ο ενεργειακός κλάδος, αφού η κυριότερη αιτία των αυξήσεων του πληθωρισμού έρχεται από την πλευρά των ανατιμήσεων στις τιμές της ενέργειας.

Σωστά, λοιπόν, η κυβέρνηση προχώρησε σε δημοσιονομικές παρεμβάσεις για την τόνωση της οικονομίας. Παρεμβάσεις αναγκαίες και επιτακτικές που στήριξαν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Η άρση των περιορισμών συνοδεύθηκε από αύξηση της κατανάλωσης, που δημιούργησε πληθωριστικές πιέσεις. Κατά κύριο λόγο όμως ο πληθωρισμός είναι εισαγόμενος και προκαλείται από τη διεθνή αύξηση των τιμών στις πρώτες ύλες, στις μεταφορές και στην ενέργεια. Ειδικότερα, θα πρέπει να προφυλάξει τους οικονομικά ασθενέστερους, που αναμένεται να πληγούν περισσότερο από τις αυξήσεις στις τιμές, καθώς και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, για τις οποίες η ενέργεια αποτελεί καθοριστικό συντελεστή κόστους. Μάλιστα, σε μια περίοδο παρατεταμένης αβεβαιότητας, αφού οι προκλήσεις από την πανδημία δεν έχουν εξαφανισθεί και είναι άμεσα συνδεδεμένες με το υγειονομικό σκέλος.

Το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος προτείνει 12 άμεσες παρεμβάσεις με στόχο την ανακούφιση των πολιτών και των επιχειρήσεων. Προτάσεις που έχουν ως στόχο την ομαλή λειτουργία της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα:

1.Αύξηση της επιδότησης του ρεύματος ανά μεγαβατώρα στη χονδρεμπορική, με δημοσιονομικό κόστος άνω των 500 εκατ. ευρώ.
2.Αύξηση του επιδόματος θέρμανσης για το επόμενο εξάμηνο και διεύρυνση των δικαιούχων μέσω των εισοδηματικών κριτηρίων. Κόστος 250 εκατ. ευρώ.
3.Κατάθεση προτάσεων και επιδότηση νέων έργων με στόχο την αποθήκευση της ενέργειας και ειδικότερα του φυσικού αερίου. Η αποθήκευση του φυσικού αερίου θα μπορέσει να αποτελέσει ένα πολυεργαλείο για την ελληνική οικονομία.
4.Μείωση κατά 50% για το επόμενο εξάμηνο του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα και τον καφέ και επαναξιολόγησή του στο τέλος του διαστήματος.
5.Άμεση μείωση του ΦΠΑ από το 24% στο 20% και για όσα προϊόντα είναι ήδη στο 13% να φτάσουν στο 6%.
6.Άμεση ενεργοποίηση νέου κύκλου «Εξοικονομώ», με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών αλλά και επέκταση του προγράμματος σε ΜμΕ.
7.Άμεση κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης του εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελματιών.
8.Παράταση των προγραμμάτων «Γέφυρα 1» και «Γέφυρα 2» για το πρώτο εξάμηνο του 2022.
9.Δημιουργία ενός προγράμματος αντίστοιχου με την κάλυψη των παγίων δαπανών, με στόχο την αποπληρωμή των ενεργειακών τιμολογίων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που θα έρθουν αντιμέτωπες με τις ανατιμήσεις.
10.Κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
11.Περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 2%.
12.Περαιτέρω αύξηση του κατώτατου μισθού (πέραν της νομοθετημένης αύξησης του 2% από 1/1/2022), στο πλαίσιο των ευοίωνων προοπτικών της οικονομικής μεγέθυνσης της χώρας, με στόχο τη στήριξη των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας.

Οι αυξήσεις, λοιπόν, στο καλάθι του καταναλωτή φαίνεται πως δεν θα είναι τόσο παροδικές όσο αναμέναμε. Για τον λόγο αυτό απαιτείται κοινή προσέγγιση και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χρειαζόμαστε μια εργαλειοθήκη ευρωπαϊκής πολιτικής για τον συντονισμό των εθνικών αντιδράσεων όσον αφορά την άμεση αντίδραση στις δραματικές αυξήσεις τιμών. Ειδικότερα σήμερα, όπου οι ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν αρχίσει και ανακάμπτουν εντυπωσιακά.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ