Η Άγκυρα τορπίλισε τις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά

Αποκαλυπτήρια του «ενόχου» για το αδιέξοδο στο Κυπριακό

-Απάντηση και στους συνηγόρους της Τουρκίας σε Λευκωσία και Αθήνα
-Όλα τα απόρρητα έγγραφα στο φως

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Τις ευθύνες της Τουρκίας για το συνεχιζόμενο αδιέξοδο στο Κυπριακό και την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μο­ντανά της Ελβετίας τον Ιούλιο του 2017 αποκαλύπτει η δημοσίευση των απόρρητων πρακτικών του ΟΗΕ από τον «Φιλελεύθερο» της Κύπρου και τον δημοσιογράφο Μιχάλη Ιγνατίου, ξεσκεπάζοντας συγχρόνως και όλους εκείνους, σε Αθήνα και Λευκωσία, που έχουν σπεύσει να αποδεχθούν την τουρκική προπαγάνδα και επιρρίπτουν την ευθύνη στη… σκληρή γραμμή των Νίκου Αναστασιάδη και Νίκου Κοτζιά.

Στο Κραν Μοντάνα, το 2017, παίχτηκε η τελευταία ίσως πράξη του δράματος της αναζήτησης λύσης του Κυπριακού εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ. Μάλιστα, όπως αποκαλύπτεται τώρα, όχι μόνο δεν επρόκειτο περί «χαμένης ευκαιρίας», όπως κλαυθμηρίζουν οι γνωστοί κύκλοι σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά, αντιθέτως, η Τουρκία είχε προσέλθει στις συνομιλίες με μοναδικό στόχο την εξασφάλιση συγκεκριμένων, ακραίων παραχωρήσεων από τον Νίκο Αναστασιάδη, με αντάλλαγμα την υπόσχεση για μελλοντική ευελιξία που θα έδειχνε στα μείζονα θέματα των εγγυήσεων και της ασφάλειας και, φυσικά, της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων στο νησί.

Στο Κραν Μοντάνα, για πρώτη φορά –και αυτό με πρωτοβουλία και έπειτα από πίεση του τότε ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά– τέθηκε ως μείζον θέμα στη διαδικασία το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας, με πρώτο βεβαίως την κατάργηση του απαράδεκτου και ασύμβατου με την ιδιότητα ενός ανεξάρτητου κράτους-μέλους της ΕΕ παρεμβατικού δικαιώματος. Μια πρόβλεψη την οποία η Ά­γκυρα έσπευσε να εκμεταλλευθεί το 1974, όχι για να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη στο νησί, μετά το προδοτικό πραξικόπημα του Ι­ωαννίδη εναντίον του Μακάριου, αλλά για να επιβάλει de facto διχοτόμηση του νησιού και να εγκαθιδρύσει την τουρκική κατοχή στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.

Η Τουρκία προσήλθε στη διαπραγμάτευση και, όπως αποδεικνύεται από τα έγγραφα, απαιτούσε να υπάρξουν σημαντικές παραχωρήσεις από τον Νίκο Αναστασιάδη στη λεγόμενη «εσωτερική πτυχή» του Κυπριακού, αφήνοντας να πλανάται η εντύπωση ότι είναι έτοιμη να συζητήσει την κατάργηση του επεμβατικού δικαιώματος και των εγγυήσεων αλλά και χρονοδιάγραμμα αποχώρησης όλου του κατοχικού στρατού.

Στο παιχνίδι αυτό, που στήθηκε με ευθύνη και του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και του απεσταλμένου του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, έγινε προσπάθεια να αποκρυφθούν οι πραγματικές θέσεις και προθέσεις της Τουρκίας, ώστε εκβιαστικά να αποσπασθούν οι παραχωρήσεις από τον Νίκο Αναστασιάδη. Ο κύπριος Πρόεδρος μάλιστα –σε μια απαράδεκτη κίνηση– προχώρησε τότε σε κατάθεση εγγράφου που ικανοποιούσε τις περισσότερες απαιτήσεις των Τούρκων (εκ περιτροπής προεδρί­α, πολιτική ισότητα, περιουσιακό κ.ά.). Αν και ο κ. Αναστασιάδης έθετε όλες αυτές τις παραχωρήσεις υ­πό τον όρο της επίτευξης συμφωνίας και στο κεφάλαιο των εγγυήσεων και της ασφάλειας, αλλά, δυστυχώς, όλα αυτά θεωρήθηκαν τότε κεκτημένο από την τουρκική πλευ­ρά, η οποία έτσι, χτίζοντας πάνω σε αυτά, προχώρησε περισσότερο, για να οδηγηθούμε τώρα στη θέση για λύση «δύο κρατών», με την αναγνώριση «κυριαρχικής ισότητας» και «ισότιμου διεθνούς στάτους» για τους Τουρκοκυπρίους…

Η μυθολογία που αναπτύχθηκε τότε και στην Ελλάδα και στην Κύπρο (από κύκλους που διαρκώς θέλουν να βλέπουν «χαμένες ευκαιρίες» όταν η Ελλάδα και η Κύπρος δεν υποχωρούν στις α­κραίες διεκδικήσεις και απαιτήσεις της Τουρκίας) αποτέλεσε, έκτοτε, δεκανίκι της τουρκικής πολιτικής προπαγάνδας. Η τουρκική ηγεσία, καθημερινά, προκειμένου να δικαιολογήσει τις επιθετικές ενέργειές της στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο, επικαλείται την «ευθύνη» των Ελληνοκυπρί­ων για το αδιέξοδο στο Κραν Μο­ντανά…

Η αποκάλυψη των πρακτικών που κράτησε ο συνεργάτης του κ. Γκουτιέρες στις κρίσιμες διαβουλεύσεις που είχε την τελευταία ημέρα της διαδικασίας και λίγες ώρες πριν από το δείπνο, που τα ξημερώματα της 7ης Ιουλίου 2017 οδήγησε σε κατάρρευση τη διαδικασία, δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν είχε καμιά πρόθεση να δεχθεί κατάργηση των εγγυήσεων και του δικαιώματος παρέμβασης, έστω και με άλλη ονομασία και μορφή. Επιπλέον, ενώ έκλεινε το μάτι για μείωση και πιθανόν –μελλοντικά– αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, τελικά ο κ. Τσαβούσογλου δήλωνε στον ΓΓ του ΟΗΕ ότι όχι μόνο δεν δέχεται μείωση των τουρκικών δυνάμεων στο όριο των 650 ανδρών που προέβλεπε η Συμφωνία Συμμαχίας, αλλά, αντιθέτως, θα έπρεπε να υπάρξει αύξηση του αριθμού τους λόγω των περιφερειακών κρίσεων…

Ο πρακτικογράφος του ΟΗΕ Ματίας Σούστερ καταγράφει μεταξύ άλλων τις θέσεις που παρουσίασε ο κ. Τσαβούσογλου στον κ. Γκουτιέρες για τα θέματα των στρατευμάτων και των εγγυήσεων, τα οποία είναι αποκαλυπτικά:
«Ο Γενικός Γραμματέας ρώτησε ποιες ήταν οι κόκκινες γραμμές της Τουρκίας λαμβάνοντας υπόψη τις συνομιλίες των προηγούμενων ημερών.

Ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε ότι για την Τουρκία η άποψη μηδέν στρατεύματα, μηδέν εγγυήσεις δεν ήταν θέση εκκίνησης (was a non starter). Από την ώρα που είχαν ελπίδες να επιτευχθεί συμφωνία, η Τουρκία έδειξε κάποια ευελιξία. Θα μπορούσε τώρα να δει κάποιες βελτιώσεις στις συνομιλίες, που δεν τις είχε δει πριν, ιδιαίτερα από την πλευρά των Ελλήνων και των Ελληνοκυπρίων…

…Ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε ότι η Συνθήκη Εγγυήσεως είναι θέμα ταμπού ανάμεσα στους Τούρκους και τους Τουρκοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι είχαν ζωτικής σημασίας ανησυχίες για την ασφάλεια. Για αυτό ήταν εξαιρετικά δύσκολο για την Τουρκία να αλλάξει τη θέση της επί του θέματος. Παρ’ όλα αυτά, είχε δείξει ευελιξία. Η Τουρκία είχε επιδείξει θετική συμπεριφορά προς την κατεύθυνση της επίλυσης του κυπριακού προβλήματος για πολύ καιρό.

Αυτό που η Τουρκία θα μπορούσε να αποδεχθεί είναι η μετονομασία της Συνθήκης Εγγυήσεως σε Συνθήκη Εφαρμογής. Με τέσσερα συμβαλλόμενα μέρη. Κατά το αρχικό στάδιο η Συνθήκη θα περιλάμβανε το δικαίωμα της μονομερούς δράσης, αν η από κοινού δράση από όλα τα μέρη (για αντιμετώπιση πράξεων που προκαλούν ανησυχία) δεν θα ήταν δυνατή. Αν οι πολιτικές και οι οικονομικές πτυχές της λύσης αποδεικνύονταν επιτυχείς, θα μπορούσε να υπάρξει αναθεώρηση (review) σε κοινά αποδεκτή ημερομηνία.

Οι Τουρκοκύπριοι υπέδειξαν ότι για αυτούς θα μπορούσε να συμβεί αυτό μετά από τρεις εκλογικούς κύκλους για την προεδρία και το κοινοβούλιο. Ωστόσο, αν η λύση εφαρμοζόταν επιτυχώς, η αναθεώρηση θα μπορούσε να γίνει νωρίτερα.

…Αναφορικά με τη μείωση των στρατευμάτων, θα μπορούσε να γίνει σημαντική μείωση στρατευμάτων με την έναρξη εφαρμογής της λύσης. Θα μπορούσαν ακόμη να υπάρχουν περαιτέρω μειώσεις, να υπάρχει αναθεώρηση (review) αναλόγως της προόδου της εφαρμογής της λύσης. Μια αποτελεσματική εφαρμογή θα επιτάχυνε περαιτέρω την αποχώρηση.

…Η Συνθήκη Συμμαχίας θα μπορούσε να δομηθεί ως νέα Συνθήκη, αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνει πρόνοια για τη μόνιμη παρουσία τουρκικών στρατευμάτων. Μηδενικά στρατεύματα ήταν κόκκινη γραμμή για την Τουρκία…

8. Σημείωσε ότι αυτά που προσφέρει το non paper (σ.σ.: Που θα έδινε υπό όρους εμπιστευτικότητας ο κ. Τσαβούσογλου στον ΓΓ) θα ισχύουν μόνο εάν επιτευχθεί λύση επί όλων των πτυχών, και ειδικότερα προς ικανοποίηση της τουρκοκυπριακής πλευράς στις ακόλουθες πτυχές:

– Πολιτική ισότητα (συμπεριλαμβανομένης της εκ περιτροπής προεδρίας και της αποτελεσματικής συμμετοχής).
– Ισότιμη μεταχείριση ελλήνων και τούρκων υπηκόων στο νησί (εργατών, προσώπων, κεφαλαίων).
– Εκκρεμούντα ζητήματα στο κεφάλαιο του περιουσιακού, να διασφαλιστεί η ξεκάθαρη πλειοψηφική ιδιοκτησιακή κατοχή των Τουρκοκυπρίων στην τουρκοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία. Οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων θα αρκούσε για την Τουρκία. Υπάρχουν όμως και άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένου αυτού για την τελική συμφωνία αναφορικά με τις ομοσπονδιακές αρμοδιότητες και τη νομική διασφάλιση κάτω από το δίκαιο της ΕΕ. Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στο πρωτογενές δίκαιο…

9. Σε σχέση με το μονομερές δικαίωμα επέμβασης, χρειαζόταν πρώτα να δουν ότι έχει επιτευχθεί λύση σε όλες τις πτυχές, συμπεριλαμβανομένης της πτυχής του εδαφικού. Επιτήρηση της εφαρμογής της λύσης είναι επίσης κρίσιμης σημασίας. Εδώ θα έπρεπε να υπάρχει ένας μηχανισμός που να δίνει τις απαραίτητες εξασφαλίσεις στους Τουρκοκύπριους. Επιπροσθέτως, ένας συγκεκριμένος αριθμός τουρκικών στρατευμάτων θα πρέπει να παραμείνει. Σε τέτοιες συνθήκες ίσως μπορούν να σκεφτούν να επιδείξουν περισσότερη ευελιξία σε σχέση με το δικαίωμα επέμβασης.

10. Ο Γενικός Γραμματέας ρώτησε κατά πόσο αυτό σήμαινε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να αποδεχθεί άμεση αντικατάσταση της Συνθήκης Εγγυήσεως με τη Συνθήκη Εφαρμογής και να καταργήσει το μονομερές δικαίωμα επέμβασης.

11. Ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε πως αυτό δεν ισχύει (this was not the case)».
Σε μία ακόμη συνάντηση την ίδια ημέρα, λίγο πριν από το δείπνο, ο κ. Τσαβούσογλου κλείνει και κάθε παράθυρο για μείωση του αριθμού των τουρκικών στρατιωτών που θα έμεναν στο νησί:

«…Ο Γενικός Γραμματέας ρώτησε κατά πόσο η Τουρκία θα αποδεχόταν μείωση των στρατευμάτων στο επίπεδο που προνοεί η Συνθήκη Συμμαχίας. Ο κ. Τσαβούσογλου υπέδειξε πως η Συνθήκη Συμμαχίας προνοεί 650 Τούρκους στρατιώτες.

Αποδεχθήκαμε αυτόν τον αριθμό το 2004. Ωστόσο, οι καιροί αλλάζουν. Με δεδομένες τις συνθήκες εκτός Κύπρου (Συρία, ενέργεια, τρομοκρατία), ο αριθμός των στρατιωτών θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από τον συγκεκριμένο, αν υπάρχει και τουρκική βάση».

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: hellasjournal.com