Επίδειξη ισχύος του Ερντογάν – Η Δύση δεν είναι έτοιμη να τραβήξει το χαλί – Η προειδοποίηση από τη Μόσχα
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Η επίδειξη δύναμης που έκανε ο Ταγίπ Ερντογάν με την απειλή απέλασης των δέκα ξένων πρεσβευτών, μεταξύ αυτών του Αμερικανού, του Γερμανού και του Γάλλου, καταδεικνύει δυστυχώς ότι και ο ίδιος είναι ανεξέλεγκτος αλλά και ότι η Δύση δεν είναι αποφασισμένη ακόμη να του τραβήξει το χαλί.
Λίγο πριν υλοποιήσει την απόφασή του για την απέλαση των ξένων διπλωματών, που θα οδηγούσε σε μια άνευ προηγουμένου κρίση με τη Δύση, βρέθηκε μια φόρμουλα η οποία μπορεί μεν να διέσωσε τα προσχήματα, αλλά έδωσε την ευκαιρία στον κ. Ερντογάν και στους υποστηρικτές του να δηλώσουν ότι εξανάγκασαν τις δέκα χώρες σε υπαναχώρηση.
Οι ξένοι πρεσβευτές έκαναν ανάρτηση ότι σέβονται το άρθρο 41 της Σύμβασης της Βιέννης, που προβλέπει τα καθήκοντα και τα όρια εντολής που έχουν οι ξένοι διπλωμάτες, μεταξύ των οποίων είναι η αποφυγή εμπλοκής στις εσωτερικές υποθέσεις του κράτους.
Χωρίς να πάρουν πίσω τις αναφορές τους στην επιστολή που είχαν δημοσιεύσει, ζητώντας την αποφυλάκιση του Οσμάν Καβαλά, δόθηκε η διέξοδος που όλοι αναζητούσαν για να αποφευχθεί η κρίση.
Προκύπτει όμως εδώ το εξής ερώτημα: «Μέχρι πόσο μπροστά μπορούν να προχωρήσουν οι ξένες δυνάμεις όταν προκύπτει ένα ζήτημα με την Τουρκία και τον Ταγίπ Ερντογάν και πόσο εύκολα θα υποχωρούν μπροστά στις προκλήσεις και στις προσβολές του;».
Είτε το ζήτημα αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου είτε την εξωτερική πολιτική και τις επεκτατικές βλέψεις της Άγκυρας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε έναν δύσκολο κλοιό, ο οποίος όσο σφίγγει του δημιουργεί πρόβλημα στη διαχείριση της εσωτερικής κατάστασης στην Τουρκία και απειλεί την επιβίωση του καθεστώτος του, καθιστώντας τον ακόμη πιο επικίνδυνο.
Προειδοποίηση Μόσχας προς Άγκυρα
Ήδη την περασμένη Τετάρτη –τη στιγμή που προσπαθεί να παζαρέψει με την Ουάσινγκτον– το Κρεμλίνο, διά του εκπροσώπου του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, προειδοποίησε ότι η ανάπτυξη των τουρκικών επιθετικών drones Bayraktar στην Ανατολική Ουκρανία, στην περιοχή των ρωσόφωνων, στο Ντονέτσκ, απειλεί με αποσταθεροποίηση την ευαίσθητη αυτή περιοχή. Ένα σαφές μήνυμα της Μόσχας προς την Άγκυρα, ότι δεν έχει την «ελευθερία των κινήσεων» και την ανοχή που πιστεύει ότι έχει, ώστε να παίζει με όλα τα στρατόπεδα και να πατά με τα δύο πόδια σε δύο και τρεις βάρκες.
Με τις ΗΠΑ η κατάσταση είναι ακόμη πιο περίπλοκη.
Ο κ. Ερντογάν, έχοντας απέναντί του μια επιφυλακτική, σχεδόν εχθρική κυβέρνηση, προσπαθεί να δείξει και στο εσωτερικό της χώρας του ότι είναι αυτός που επιβάλλει την ατζέντα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.
Η Άγκυρα έσπευσε να διαρρεύσει πριν από μερικές ημέρες ότι αν δεν αλλάξει η απόφαση των Αμερικανών να την αποβάλουν από το πρόγραμμα των F-35, τότε θα βρεθεί τρόπος ώστε το 1,5 δισ. δολάρια, με το οποίο συμμετείχε η Τουρκία στο πρόγραμμα, να αξιοποιηθεί με την πώληση στην Τουρκία σχεδόν 40 F-16.
Οργιώδες παρασκήνιο…
Την περασμένη Τετάρτη υπήρξε οργιώδες παρασκήνιο, με τηλεφωνική επικοινωνία του συμβούλου εθνικής ασφαλείας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, και του στενότερου συνεργάτη του Ερντογάν, Ιμπράημ Καλίν, στην ατζέντα της οποίας βρέθηκαν οι διμερείς σχέσεις αλλά και περιφερειακά θέματα, μεταξύ των οποίων και η Ανατολική Μεσόγειος και η Ελλάδα (όπως είχε αναφέρει η τουρκική ανακοίνωση). Ακολούθησε η επικοινωνία των υπουργών Άμυνας Όστιν – Ακάρ, όπου συζητήθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, φόρμουλα για τα F-16.
Όμως ακόμη και αυτή η φόρμουλα θα αντιμετωπίσει τρομακτικά εμπόδια στην Ουάσινγκτον, καθώς ήδη με επιστολή τους μέλη του Κογκρέσου καλούν το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τον Πρόεδρο Μπάιντεν να μην εγκρίνει την πώληση F-16 στην Τουρκία, ενώ είναι επίσης σαφές ότι θα υπάρξει πολύ μεγάλη αντίδραση και από τη Γερουσία, όπου ήδη υπάρχει ένα σφοδρό αντιτουρκικό κλίμα.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ θα αντιδράσει σε κάθε τέτοια κίνηση η οποία θα ενισχύσει στρατιωτικά την Τουρκία και πρακτικά θα παρακάμψει τις κυρώσεις τις οποίες έχει επιβάλει η αμερικανική κυβέρνηση, με τη στήριξη του Κογκρέσου, στην Τουρκία.
Είναι προφανές ότι η Τουρκία ζήτησε εξηγήσεις και διαβεβαιώσεις ότι η Ελληνοαμερικανική Συμφωνία δεν θα λειτουργήσει εις βάρος της, ούτε θα επιχειρήσει να ανατρέψει το status quo στο Αιγαίο, όπως το αντιλαμβάνεται η Τουρκία.
Η απάντηση των Αμερικανών δεν είναι γνωστή, αν και οι θέσεις που υιοθετούν κάθε φορά, είτε πρόκειται για τον εναέριο χώρο είτε για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και την ανάγκη διαλόγου για την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων, κινούνται πιο κοντά στις τουρκικές θέσεις.
Σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο τα πράγματα είναι πιο καθαρά, καθώς οι Αμερικανοί έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι αποδοκιμάζουν κινήσεις που παραβιάζουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών και δημιουργούν συνθήκες έντασης στην περιοχή.
Τις επόμενες, λίγες, εβδομάδες θα γνωρίζουμε αν και πόσο πειστικά ο κ. Μπάιντεν μετέφερε στον τούρκο Πρόεδρο (Στην συνάντηση που είχαν στην Ρώμη στο πλαίσιο των G20) την επιλογή της Ουάσινγκτον να στηρίξει πλήρως την απόφαση του ενεργειακού κολοσσού ExxonMobil να επαναλάβει τις γεωτρήσεις του στην κυπριακή ΑΟΖ, κίνηση για την οποία οι Τούρκοι έχουν απειλήσει με αντίποινα…