Γιώργος Κατρούγκαλος στο “Π”: Ασφάλεια και δημοκρατία

Του
ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ
Καθηγητή Δημοσίου Δικαίου,
Τομεάρχη Εξωτερικών ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Η ασφάλεια είναι λαϊκό δικαίωμα και αλληλοσυμπληρώνεται με την ελευθερία. Δεν νοείται ασφάλεια χωρίς ελευθερία. Δεν υπάρχει ασφάλεια αν η Αστυνομία δεν εφαρμόζει τους κανόνες που η δημοκρατία έχει θεσπίσει. Τα θλιβερά γεγονότα στο Πέραμα, ένας μικρός, μονόπλευρος πόλεμος στη μέση μιας πόλης, με δεκάδες σφαίρες, έθεσε εκ νέου επί τάπητος τα μεγάλα αυτά ζητήματα.

Προφανώς πρέπει να καταδιώκεται ένα κλεμμένο όχημα, γιατί η Αστυνομία έχει καθήκον να ελέγχει κάθε παρανομία, πρέπει όμως παράλληλα να έχει συνείδηση ο αστυνομικός πώς αντιδρά στην περίπτωση που δεν έχει απέναντί του οπλισμένους και επικίνδυνους κακοποιούς, αλλά ανήλικα παιδιά.

Όσοι θεωρούν ότι η κριτική αυτή στρέφεται συλλήβδην κατά της Αστυνομίας οφείλουν να απαντήσουν σε δύο ερωτήματα: 1. Δικαιολογείται η αντίδραση των αστυνομικών από τους κανόνες και τα πρωτόκολλα της ίδιας της Αστυνομίας; 2. Η «επίσημη» Αστυνομία παρουσίασε ορθά τα γεγονότα ή υπήρξε προσπάθεια αλλοίωσής τους; Η εικόνα που δόθηκε από την αρχική ανακοίνωση της Αστυνομίας δεν ανταποκρίνεται σε αυτά που μάθαμε αργότερα από το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Δεν ήταν επικίνδυνος και σεσημασμένος ο νεκρός, το μόνο αδίκημα που είχε κάνει ήταν ότι στα 14 χρόνια του είχε κλέψει ένα μοτοσακό, αδίκημα που δύσκολα μπορεί κανείς να πει ότι τιμωρείται με θάνατο. Δεν ήταν ακριβές ότι οι αστυνομικοί δεν γνώριζαν ότι ήταν Ρομά οι επιβάτες του μοιραίου αυτοκινήτου, καθώς το κέντρο είχε ενημερώσει ότι επρόκειτο για αθίγγανους. Αποσιωπήθηκε το γεγονός ότι το κέντρο της Άμεσης Δράσης είχε δώσει εντολή να μη συνεχιστεί η καταδίωξη. Και θα μπορούσα να συνεχίσω.

Άλλο όμως είναι το μείζον θέμα: Το πώς αντιδρά η Αστυνομία στο έγκλημα αλλά και ποια είναι η διάδρασή της σε σχέση με την κοινωνία είναι βαθύτατα πολιτικό διακύβευμα. Δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά όλο τον κόσμο, όπως αναδείχθηκε ιδιαίτερα δραματικά από την υπόθεση Φλόιντ στις ΗΠΑ. Η προφανής διάσταση είναι ότι το να αντιμετωπίζει ένα τμήμα της Αστυνομίας «αντιπαθείς» μειονότητες, όπως οι μαύροι ή οι Ρομά, συλλήβδην ως επικίνδυνους κακούργους αποτελεί απόλυτη διαστρέβλωση των καθηκόντων της. Αλλά μια παρόμοια στάση δεν αφορά μόνο τις μειονότητες αυτές καθ’ αυτές. Όταν η Αστυνομία, ή έστω ένα τμήμα της, αντιλαμβάνεται ένα κομμάτι της κοινωνίας ως εσωτερικό εχθρό, η στάση αυτή θα μεταφερθεί σταδιακά σε ευρύτερα στρώματα. Είδαμε στην πλατεία της Νέας Σμύρνης οικογενειάρχες με μικρά παιδιά να γίνονται στόχος αυτής της διαστροφής της αστυνομικής δράσης.

Συνεπώς, η γραμμή Τραμπ και Σαλβίνι (αλλά και Άδωνη Γεωργιάδη) ότι «νόμος και τάξη» σημαίνει να δοθεί λευκή κάρτα στην αστυνομική αυθαιρεσία δεν αποτελεί μόνο θέμα ασφάλειας αλλά και δημοκρατίας. Στη χώρα μας το γενικότερο αυτό θέμα περιπλέκεται από τον διαφορετικό τρόπο εισαγωγής αλλά και εκπαίδευσης των ειδικών φρουρών. Δεν μπορεί κανείς να θεωρείται αστυνομικός με έναν μήνα εκπαίδευση. Η διαφορετική επίσης προέλευση, άλλοι από πανελλαδικές εξετάσεις και άλλοι όχι, στο παρελθόν είχε δημιουργήσει στεγανά και διαφοροποιήσεις στην Ελληνική Αστυνομία. Στα εκλογικά κέντρα που ψήφιζαν οι ειδικοί φρουροί προέκυπτε μια υπερεκπροσώπηση της Χρυσής Αυγής, που έδειχνε σαφώς την ύπαρξη μιας διαφορετικής και επικίνδυνης για τη δημοκρατία τάσης, σαν να είχαμε δύο διαφορετικές Αστυνομίες.

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ τα στοιχεία αυτά είχαν λουφάξει, γιατί ήταν σαφές ότι δεν υπήρχε ανοχή απέναντί τους. Γεγονότα όπως αυτά του Περάματος ή της δολοφονίας του Ζακ δείχνουν ξεκάθαρα ότι έχουν αναθαρρήσει. Αποτελεί δημοκρατική υποχρέωση όλων μας, όχι μόνο των κομμάτων, να αντιληφθούμε ως μείζον ζήτημα δημοκρατίας την κάθαρση της Αστυνομίας από παρόμοια ακραία στοιχεία, αλλά κυρίως από παρόμοιες ακραίες αντιλήψεις.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ