Θανάσης Ζούτσος στο “Π”: Τοπική Αυτοδιοίκηση: Μεταρρύθμιση ή «λίφτινγκ»;
-Παρέμβαση, με αφορμή το Συνέδριο της ΚΕΔΕ, για την ανάγκη μιας ιστορικής, ριζικής μεταρρύθμισης, για μια Αυτοδιοίκηση, βασικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας
Του
ΘΑΝΑΣΗ ΖΟΥΤΣΟΥ
Δημάρχου Παλλήνης
Την ίδια στιγμή που στην υπόλοιπη Ευρώπη η διοικητική μεταρρύθμιση έχει ολοκληρωθεί και οι δήμοι διαθέτουν αυτοτέλεια και αυτάρκεια ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες των πολιτών, η τοπική αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα, παρά τις θετικές αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια, παραμένει, δυστυχώς, όμηρος της συγκεντρωτικής και γραφειοκρατικής αντίληψης της κεντρικής διοίκησης.
Οι δήμοι στην Ελλάδα κατάφεραν να κρατήσουν όρθια την κοινωνία τόσο στα χρόνια της οικονομικής κρίσης όσο και στα χρόνια της πανδημίας, χάρη στις φιλότιμες προσπάθειες των αιρετών και των εργαζομένων.
Παρά τα πενιχρά μέσα, τα στενά οικονομικά περιθώρια και το χαώδες θεσμικό πλαίσιο αρμοδιοτήτων, οι δήμοι πήραν πρωτοβουλίες, έδρασαν και καινοτόμησαν, επιτυγχάνοντας να στηρίξουν τις τοπικές κοινωνίες και να διατηρήσουν την κοινωνική συνοχή και σταθερότητα.
Είναι καιρός λοιπόν η κεντρική διοίκηση να απαντήσει αν θέλει να συνεχίσει με τη διαχρονική πρακτική των αποσπασματικών «λίφτινγκ» ή να προχωρήσει επιτέλους σε μια ιστορικών διαστάσεων ριζική μεταρρύθμιση, για μια Αυτοδιοίκηση που θα αποτελέσει βασικό πυλώνα της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
Άλλωστε, ο εκφρασμένος στόχος της Αυτοδιοίκησης για αποκέντρωση και πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, κόντρα στο συγκεντρωτικό κράτος, αποτελεί και δέσμευση της παρούσας κυβέρνησης.
Προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει θετικά βήματα. Όμως δεν είναι αρκετά. Το νέο εκλογικό σύστημα, που διασφαλίζει την κυβερνησιμότητα των δήμων, με την κατάργηση της περίεργης απλής αναλογικής των δύο γύρων, η επιπλέον ενίσχυση του χρηματοδοτικού προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» –παρότι οι εγκρίσεις και εκταμιεύσεις έχουν αργήσει ήδη δύο χρόνια– αλλά και η πρόσφατη δέσμευση του ΥΠΕΣ, στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ, για τη σταδιακή αύξηση των κεντρικών αυτοτελών πόρων κ.λπ., είναι πολύ σημαντικές παρεμβάσεις προς τη θετική κατεύθυνση. Ωστόσο δεν παύουν να αποτελούν αποσπασματικές διορθώσεις, ενώ τα μεγάλα και κρίσιμα ζητήματα παραμένουν ακόμη άλυτα.
Διαχρονικά, όποια μεταρρύθμιση κι αν επιχείρησε η κεντρική εξουσία, αποδείχθηκε φειδωλή στην εκχώρηση αρμοδιοτήτων στους ΟΤΑ.
Η όποια αποκέντρωση επιχειρήθηκε, επί σειρά ετών, πολλές φορές έγινε για να ξεφορτωθεί η κεντρική διοίκηση αρμοδιότητες που την ενοχλούν, και μάλιστα χωρίς την αντίστοιχη μεταφορά πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, όπως το Σύνταγμα ορίζει.
Οι προκλήσεις της νέας εποχής, μετά την πανδημία του κορονοϊού, απαιτούν την ολοκλήρωση της διοικητικής μεταρρύθμισης, ως αναγκαίου εργαλείου για τη συνολική ανάπτυξη της χώρας.
Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις που θα λύσουν τα χέρια της Αυτοδιοίκησης και θα την αυτονομήσουν από την κεντρική διοίκηση και τη γραφειοκρατία της, ώστε να αποφασίζει η ίδια για τα του οίκου της.
Η Αυτοδιοίκηση πρέπει, άμεσα, να αποκτήσει αυτάρκεια σε πόρους και έμψυχο δυναμικό για να είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις ανάγκες της κοινωνίας, ενώ το κράτος, ως κεντρική εξουσία, στο πλαίσιο ενός αποκεντρωμένου μοντέλου, πρέπει να λειτουργεί επιτελικά, σε τομείς όπως, π.χ., η Εξωτερική Πολιτική, η Εθνική Άμυνα, η Παιδεία, η Υγεία κ.λπ.
Πρέπει, επίσης, να ικανοποιηθεί το πάγιο και διαχρονικό αίτημα της Αυτοδιοίκησης για την αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών, ώστε να πάψει η διαχρονική πρακτική όλων των κυβερνήσεων, που κατατάσσουν τους αιρετούς των ΟΤΑ σε δεύτερη κατηγορία, παρότι εκλέγονται από τους πολίτες με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως ακριβώς και οι βουλευτές.
Είναι καιρός να περάσουμε από τη διοίκηση ικανοποίησης κανόνων στη διοίκηση επίτευξης στόχων.
Ένα είναι σίγουρο. Η Αυτοδιοίκηση δοκιμάστηκε διαχρονικά στα δύσκολα και πέτυχε. Είναι καιρός λοιπόν να ληφθούν γενναίες και ιστορικές αποφάσεις για μια ριζική και ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση. Η κυβέρνηση, μέχρι τώρα, έχει εκφράσει τη βούλησή της προς αυτήν την κατεύθυνση. Δείχνει ότι το εννοεί. Πρέπει να το τολμήσει.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ