Θάνος Δημόπουλος στο “Π”: Self – rapid tests: Συνοδοιπόρος για την επιστροφή στην κανονικότητα

Του
ΘΑΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγητή Ιατρικής, Πρύτανη ΕΚΠΑ

Παρόλο που ο εμβολιασμός έναντι του SARS-CoV-2 αποτελεί προς το παρόν τη μόνη λύση για την εξάλειψη της πανδημίας, ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού παραμένει ανεμβολίαστο. Υπό αυτές τις συνθήκες και με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού και την επάνοδο στην κανονικότητα, βρίσκονται πλέον σε ευρεία χρήση τα self – rapid tests, τα οποία ανιχνεύουν πρωτεΐνες (αντιγόνα) του ίδιου του ιού και σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος πιστοποιούν τη μόλυνση από τον SARS-CoV-2.

Τα self – rapid tests αγοράζονται χωρίς ιατρική συνταγή, πραγματοποιούνται στο σπίτι, δίνουν το αποτέλεσμα εντός μερικών λεπτών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο από ασυμπτωματικούς όσο και από συμπτωματικούς φορείς του κορονοϊού SARS-CoV-2.

Τα self – rapid tests αποτελούν μια εύκολη, γρήγορη και οικονομικά προσιτή λύση για την άμεση ανίχνευση των φορέων του SARS-CoV-2. Παρ’ όλα αυτά, δεν παρουσιάζουν την αναμενόμενη ευαισθησία, γεγονός που συνήθως δεν οφείλεται στον τύπο του test, αλλά στον λανθασμένο τρόπο χρήσης του ή/και στο γεγονός ότι πολλά από τα συγκεκριμένα tests πραγματοποιούνται σε λανθασμένη χρονική στιγμή όσον αφορά την εξέλιξη της νόσου.

Αντίθετα, η διαγνωστική μέθοδος ανίχνευσης του γενετικού υλικού του ιού (μοριακός έλεγχος με PCR) έχει ιδιαίτερα υψηλή ευαισθησία, αλλά πραγματοποιείται μόνο από εξειδικευμένο προσωπικό, έχει αυξημένο κόστος και, επιπλέον, απαιτεί ημέρες για την έκδοση του αποτελέσματος, έτσι ώστε συχνά το θετικό αποτέλεσμα να ανακοινώνεται αφού ο φορέας έχει αναρρώσει και δεν μεταδίδει πλέον τον ιό. Σε αυτό το σημείο πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι συμπτωματικοί φορείς παρουσιάζουν υψηλή μολυσματικότητα δύο ημέρες πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων και έως πέντε ημέρες αφού τα συμπτώματα υποχωρήσουν. Το αντίστοιχο χρονικό εύρος στους ασυμπτωματικούς φορείς είναι ιδιαίτερα περιορισμένο.

Μελέτες έχουν δείξει ότι στην περίπτωση που το ιικό φορτίο του φορέα είναι υψηλό, το self-rapid test και ο μοριακός έλεγχος με PCR συνήθως συμφωνούν. Η συμβατότητα των αποτελεσμάτων του αντιγονικού και του μοριακού test φαίνεται να επηρεάζεται και από τη χρονική στιγμή διεξαγωγής του test (χρόνος από την εμφάνιση των συμπτωμάτων ή την επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα), αλλά και τον τρόπο δειγματοληψίας (ποσότητα δείγματος), ενώ δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις μεταλλάξεις του ιού που αφορούν την πρωτεΐνη spike, ανάμεσα στις οποίες και η μετάλλαξη Δέλτα. Βέβαια, στην περίπτωση αρνητικού self – rapid test, και συγκεκριμένα όπου υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις μόλυνσης από SARS-CoV-2 ή επαφής με επιβεβαιωμένο κρούσμα, προτείνεται περαιτέρω μοριακός έλεγχος.

Παρά τη χαμηλή τους ευαισθησία τα αυτοδιαγνωστικά test ανίχνευσης αντιγόνου αποτελούν μια ταχύτατη και οικονομική λύση για τους απαραίτητους εκτενείς ελέγχους στην εργασία, στο σχολείο και σε άλλους κλειστούς χώρους συναθροίσεων. Με την αύξηση δε του ιικού φορτίου η πιθανότητα ανίχνευσης του ιού αυξάνεται ανάλογα με τη συχνότητα διεξαγωγής των ελέγχων. Συγκεκριμένα, μια μελέτη που αφορά την αποδοτικότητα της χρήσης self – rapid tests στον χώρο εργασίας αναφέρει ότι ο συχνός έλεγχος του προσωπικού παρουσιάζει 78,9% ακρίβεια όταν τα τεστ πραγματοποιούνται τις ημέρες 0-12 από την έναρξη των συμπτωμάτων, αποτρέποντας έτσι τη μετάδοση του ιού στο συγκεκριμένο περιβάλλον.

Επιπλέον, σημαντική μελέτη με δεδομένα από 201 σχολεία που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «The Lancet» έδειξε ότι ο καθημερινός έλεγχος με τεστ όσων έχουν έρθει σε επαφή με κρούσμα Covid-19 δεν είναι υποδεέστερος από την απομόνωση κατ’ οίκον για τον έλεγχο της μετάδοσης της λοίμωξης Covid-19. Και με τις δύο προσεγγίσεις παρατηρήθηκαν παρόμοια ποσοστά συμπτωματικών λοιμώξεων Covid-19. Συνεπώς, ο καθημερινός έλεγχος προτείνεται ως μια ασφαλής εναλλακτική για τις επαφές με θετικό κρούσμα για την πιο εύρυθμη λειτουργία των σχολικών μονάδων. Αντίστοιχα, μια άλλη ενδιαφέρουσα μελέτη στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «JAMA» έδειξε ότι με βάση ένα μοντέλο προσομοίωσης της δυναμικής των νέων λοιμώξεων Covid-19 σε ένα πανεπιστημιακό περιβάλλον όπου το 100% των φοιτητών είναι εμβολιασμένο, ακόμα και σε μειωμένη αποτελεσματικότητα του εμβολίου ο εβδομαδιαίος έλεγχος μείωσε τις λοιμώξεις, ενώ η δεκαήμερη καραντίνα δεν υπερτερούσε των συχνών tests.

Συμπερασματικά, καθώς τα αυτοδιαγνωστικά self – rapid tests ταχείας ανίχνευσης των αντιγόνων του νέου κορονοϊού μπορούν να ανιχνεύουν και τα μεταλλαγμένα ιικά στελέχη, αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια περιορισμού της πανδημίας και επιστροφής στην κανονικότητα.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ