Νίκος Ζενέτος στο “Π”: Τον βάλαμε στο σπίτι μας, τις πέτρινες εποχές, τον Μίκη του Κόσμου

Tου
ΝΙΚΟΥ ΖΕΝΕΤΟΥ
Δημάρχου Ιλίου

Ήταν το βράδυ της 24ης Ιουνίου 2021, όταν το Δημοτικό Συμβούλιο Ιλίου αποφάσισε ομόφωνα να δώσει το όνομα του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη στο Πολυδύναμο Κέντρο Πολιτιστικών, Αθλητικών και Κοινωνικών Δραστηριοτήτων και να δημιουργήσει, στην πορεία, παράρτημα του ομώνυμου φυσικού και ψηφιακού Μουσείου στη Ζάτουνα Αρκαδίας.

Δεν ήταν μια απλή απόφαση ονοματοδοσίας. Ήταν τύχη αγαθή, αφού η ζωντανή ιστορία του Ιλίου θα φιλοξενούσε τη ζωντανή ιστορία της Ελλάδας. Ήταν η συνειδητή επιλογή μιας πράξης τιμής και ευγνωμοσύνης για τον σπουδαίο Έλληνα και κορυφαίο μουσικοσυνθέτη και ταυτόχρονα μια προσπάθεια να μεταλαμπαδεύσουμε, αναλλοίωτα στον χρόνο, το πνεύμα, το έργο, τις αξίες και τη συνολική προσφορά του.

Ήταν η δική του επιθυμία, καταγεγραμμένη μάλιστα σε χειρόγραφο σημείωμά του, λίγο καιρό πριν διαβεί για πάντα το ποτάμι που θα τον συνδέει με την αιωνιότητα, ώστε το Ίλιον να αποτελέσει την απαρχή για την πολιτιστική ανάπτυξη των λαϊκών δυτικών συνοικιών της Αθήνας. Ο Δήμος Ιλίου έμελλε να εκπληρώσει μία από τις τελευταίες επιθυμίες του μεγάλου Έλληνα.

Το παλαιό εργοστάσιο της ΒΙΟΦΙΑΛ ήταν η ιδανική επιλογή, ένα ιστορικής σημασίας κτίριο, υπόδειγμα εργοστασιακής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του ’50, που συνδέθηκε άρρηκτα με τους αγώνες και τον μόχθο των πολιτών μας και εξαγοράστηκε από τον δήμο, επί δημαρχίας Βασίλη Κουκουβίνου, με σκοπό να μετατραπεί σε κοιτίδα πολιτισμού και κοινωνικής προσφοράς.

Ένα κτίριο-στολίδι, χώρος υψηλής αισθητικής και προδιαγραφών, από τα μεγαλύτερα έργα που έχουν υλοποιηθεί –μέχρι σήμερα– από τον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αθήνας. Ένα έργο που τιμά την ιστορική μνήμη της περιοχής μας και πλέον, με το όνομά του, τιμά την ιστορική και πολιτιστική μνήμη όλων των Ελλήνων.

Μοναδικό αγκάθι έμελλε να αποτελέσει η φυσική απουσία του πρωταγωνιστή του, που έφυγε για το μεγάλο ταξίδι δύο μήνες αργότερα, αλλά θα είναι πάντα εδώ. Από τους ελάχιστους ανθρώπους αυτού του κόσμου, που είχε την τύχη να γνωρίσει την αποθέωση, τη δόξα και την αγάπη του κόσμου εν ζωή.

Περισσότερο τυχεροί από εκείνον όμως είμαστε όλοι εμείς, που είχαμε ανάμεσά μας τον σπουδαίο αυτόν μουσικό, αγωνιστή, δημοκράτη και άνθρωπο. Τον Θεοδωράκη της Ελλάδας, τον Μίκη του Κόσμου.

Τον γνωρίσαμε ως συνθέτη, τον σιγοτραγουδήσαμε στα μελοποιημένα αριστουργήματα των ελλήνων ποιητών. Τον γνωρίσαμε ως ποιητή, τον αγαπήσαμε ως στιχουργό. Τον ανακάλυψε η κλασική μουσική, αλλά ο ίδιος αγκάλιασε τον καημό του απλού κόσμου. Αγάπησε βαθιά τη χώρα που τον γέννησε και ως αντάλλαγμα της χάρισε τον Ζορμπά.

Τον κάναμε δικό μας άνθρωπο, τον βάλαμε στο σπίτι μας σε πέτρινες εποχές, πήραμε κουράγιο και δύναμη από το «Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα», αισθανθήκαμε άτρωτοι όταν από δύο γίναμε τρεις, γίναμε χίλιοι δεκατρείς.

Αλλά ο Μίκης Θεοδωράκης δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και εκείνος που άνοιξε δρόμους στην πολιτική και στην κοινωνία. Άκρως πολιτικοποιημένος, σε εποχές δύσκολες για ελεύθερους ανθρώπους, πνεύμα επαναστατικό, ανήσυχο, αντιδραστικό και αδέσμευτο. Με βαθιά συναίσθηση της ιδεολογίας του, βαθιά άρνηση της καταπίεσης και της ανελευθερίας, βαθιά αποστροφή στη χούντα, που τον συνέλαβε, τον βασάνισε, τον εξόρισε, δείχνοντας πως δεν υπάρχουν υψηλά βουνά χωρίς βαθιά γκρεμνά. Και αυτός της το ανταπέδωσε με δεκάδες αντιστασιακά εμβατήρια και τραγούδια.

Πίστευε ακράδαντα, άλλωστε, ότι η μουσική δεν μπορεί να είναι αποκομμένη από τον ανθρώπινο πόνο, τον πόνο που οι συμπατριώτες του έζησαν σε όλο του το εύρος. «Αν δεν είχα βιώσει αυτά που βίωσα, δεν θα είχα γράψει αυτήν την μουσική. Η μουσική για εμένα ποτέ δεν υπήρξε αυτοσκοπός, είναι κάτι το βιωματικό», έλεγε.

Στη λαϊκή μουσική ο Μίκης έβρισκε όλα εκείνα τα στοιχεία που τον συγκροτούσαν ως ιδιοσυγκρασία. Τι και αν οι στίχοι δεν του ταίριαζαν; Ήταν αποφασισμένος να βάλει την ελληνική ποίηση σε κάθε σπίτι, να την κάνει κτήμα των πολλών, να ανοίξει νέους δρόμους, μελοποιώντας Σεφέρη, Ρίτσο, Ελύτη και Πάμπλο Νερούδα. Το πιο σημαντικό του έργο έγινε πραγματικότητα.

Ο χρόνος πάντα θα είναι λίγος και περιορισμένος για να σκιαγραφήσει κανείς την πολυσχιδή προσωπικότητα του Μίκη Θεοδωράκη. Του Μίκη της Ελλάδας, του Μίκη του Κόσμου, του Μίκη της καρδιάς μας.

Αυτόν τον χρόνο θα προσπαθήσουμε να διαστείλουμε, να επεκτείνουμε και να επιμηκύνουμε εμείς στο Πολυδύναμο Κέντρο Πολιτισμού, Αθλητισμού και Κοινωνικών Δραστηριοτήτων του Δήμου Ιλίου, που φέρει στο εξής, με γράμματα ανεξίτηλα, το όνομά του. Εδώ άλλωστε πρόκειται να μεταφερθεί, ύστερα επίσης από επιθυμία του ίδιου, η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης».

Να κάνουμε το καθήκον μας, όπως το έκανε εκείνος ως πολίτης, ως αγωνιστής, ως πνευματικός άνθρωπος, ως Έλληνας.

Με σεβασμό, υπερηφάνεια, συλλογική δουλειά και παντοτινή θύμηση.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ