Η ΔΕΗ ιδιωτικοποιείται έναντι πινακίου φακής – Του Ν. Στραβελάκη
-Η κοινωνία τι κάνει;
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Την ώρα που υπάρχουν ελλείψεις βενζίνης ακόμη και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου αυξάνει αλματωδώς και οικονομολόγοι όπως ο Νουριέλ Ρουμπινί μιλούν ανοιχτά για τον κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού, η κυβέρνηση προχωρά αμέριμνη στο ξεπούλημα της ΔΕΗ.
Όλα ξεκίνησαν με την πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ στο αυστραλιανό fund Macquarie και συνεχίσθηκαν με την ανακοίνωση αύξησης μετοχικού κεφαλαίου στη ΔΕΗ, χωρίς τη συμμετοχή του Δημοσίου, που φέρνει την πλειοψηφία σε χέρια ιδιωτών έναντι πινακίου φακής. Είχαν προηγηθεί βέβαια οι επιθετικές πωλήσεις της μετοχής της εταιρείας στο χρηματιστήριο, που οδήγησαν στην παρέμβαση του οικονομικού εισαγγελέα. Oπώς μας πληροφορεί η ιστοσελίδα Euro2day, ο κ. Μπαρδάκης ζητά από τους οικονομικούς εισαγγελείς «να αξιολογήσουν όσα καταγγέλλονται αναφορικά με την εξαγγελθείσα άντληση κεφαλαίων ύψους 750 εκατομμυρίων ευρώ της ΔΕH και να εντοπίσουν εάν στην υπόθεση προκύπτει η διάπραξη αξιόποινων πράξεων, όπως αυτά της χειραγώγησης εισηγμένων στο Χρηματιστήριο μετοχών και κατάχρησης εσωτερικής πληροφόρησης».
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Η κυβέρνηση είχε ψηλά στη λίστα των επιλογών της την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ από την έναρξη της θητείας της το 2019. Αξιοποιώντας την καθυστέρηση των ενεργειών απολιγνιτοποίησης της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και τη συνακόλουθη αύξηση του κόστους λόγω των ειδικών φόρων εκπομπής αερίων, η κυβέρνηση της ΝΔ καλλιέργησε την ιδέα ότι η ΔΕΗ είναι χρεοκοπημένη και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να περάσει στα χέρια ιδιωτών. Βέβαια, πώς είναι δυνατόν να είναι χρεοκοπημένη μια εταιρεία που στις 31/3/2021 είχε δείκτη καθαρού δανεισμού προς κέρδη προ φόρων τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) 3,5, μόνο ο κ. Χατζηδάκης μπορεί να το απαντήσει.
Όμως, στη λογική της χρεοκοπίας στηρίχθηκε η πώληση του 49% του δικτύου διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, δηλαδή του ΔΕΔΔΗΕ. Η ΔΕΗ αναγκάσθηκε, υποτίθεται, να πουλήσει για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει το επενδυτικό της πρόγραμμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), ύψους 5,3 δισ. ευρώ, τα επόμενα τρία χρόνια. Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι μονοπώλιο, αφού κατέχει το μοναδικό και αποκλειστικό δίκτυο διανομής ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας. Η θέση αυτή του αποφέρει EBITDA της τάξης των 470 εκατ. ευρώ ετησίως. Μια εταιρεία που προσφέρει αυτές τις ροές και έχει μονοπωλιακή θέση στην αγορά αποτιμάται τουλάχιστον δέκα φορές το EBITDA, δηλαδή 4,7 δισ. ευρώ. Επιπλέον, για την απόκτηση στρατηγικών ποσοστών, όπως το 49%, πληρώνεται και υπεραξία τουλάχιστον 10% του τιμήματος. Μια πρόχειρη και συντηρητική αποτίμηση του 49% λοιπόν οδηγεί σε ποσά της τάξης των 2,6 δισ. ευρώ. Η Macquarie πλήρωσε στη ΔΕΗ ακριβώς τα μισά (1,3 δισ. ευρώ), ενώ δεσμεύθηκε ότι θα καταβάλει επιπλέον 800 εκατ. και τις υποχρεώσεις του ΔΕΔΔΗΕ, που με ημερομηνία 31/12/2020 ανέρχονται σε 803 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 200 εκατ. αφορούν μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Πότε δεν διευκρινίσθηκε πώς, πότε και πού θα πληρωθούν αυτά τα χρήματα. Πολύ φοβάμαι ότι θα αποτελέσουν κάποιο μετατρέψιμο (σε μετοχές) ομόλογο, που θα αποτελέσει τη βάση για την πλήρη ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ.
Αυτά βέβαια στο μέλλον. Προς το παρόν, η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ μοιάζει να πυροδότησε τις διαδικασίες για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της ίδιας της ΔΕΗ. Λίγα 24ωρα μετά τη συμφωνία με τη Macquarie η διοίκηση της ΔΕΗ ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, χωρίς τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου, ποσού μέχρι τα 735 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, η αύξηση δεν θα γίνει αποκλειστικά με δημόσια προσφορά αλλά και με ιδιωτική τοποθέτηση εκτός Ελλάδας ευρισκόμενων ειδικών θεσμικών και άλλων επιλέξιμων επενδυτών, μέσω book building. Αυτή η πτυχή της αύξησης προφανώς σχετίζεται με τα παιχνίδια με τη μετοχή τις τελευταίες μέρες, που οδήγησαν στην παρέμβαση του οικονομικού εισαγγελέα. Κάποιο επιτήδειοι προσπάθησαν να ξεκινήσουν το book building από πολύ χαμηλή τιμή.
Μπρος στο προαλειφόμενο σκάνδαλο η διοίκηση της εταιρείας έσπευσε να διευκρινίσει ότι η τιμή διάθεσης δεν μπορεί να πέσει κάτω από τη σημερινή ονομαστική αξία των 2,48 ευρώ και η αύξηση κεφαλαίου δεν θα υπερβεί το σημερινό ύψος των 575,36 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, αν η τιμή διάθεσης υπερβεί την ονομαστική αξία η διαφορά θα πληρωθεί ως υπέρ το άρτιο (share premium). Έτσι υποτίθεται ότι περιορίζεται η πιθανότητα κάποιος ιδιώτης μέτοχος να καταστεί πλειοψηφία.
Σε κάθε περίπτωση όμως το Ελληνικό Δημόσιο θα απωλέσει τον έλεγχο, αφού σήμερα κατέχει το μόλις το 51,12% των δικαιωμάτων ψήφου της ΔΕΗ και δεν θα συμμετάσχει στην αύξηση. Μάλιστα θα απωλέσει αυτό το ποσοστό για 500 – 700 εκατ. ευρώ, ενώ έχει πληρώσει πολλαπλάσια ποσά στις τράπεζες, που και ιδιωτικές είναι και μόνο ζημίες του έχουν αποφέρει. Τέλος, δηλώνω ότι θα εκπλαγώ αν η Macquarie δεν είναι μεταξύ των επιλέξιμων επενδυτών που θα συμμετάσχουν στην αύξηση.
Τούτων λεχθέντων, δεν μπορώ παρά να είμαι εξοργισμένος με τη σιωπή του Τύπου και τις χαλαρές αντιδράσεις των συνδικάτων μπροστά σε τέτοιες εξελίξεις.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ