Έφη Αχτσιόγλου στο “euractiv.gr”: Καταστροφική η επιστροφή στο παλιό Σύμφωνο Σταθερότητας

Συνέντευξη της Έφης Αχτσιόγλου, βουλευτή Επικρατείας και τομεάρχη Οικονομικών της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, στο “euractiv.gr”

Δημοσιεύτηκε μια δημοσκόπηση που δείχνει ότι τα ποσοστά θετικών και αρνητικών εντυπώσεων, από την παρουσία στη ΔΕΘ τόσο του κ. Μητσοτάκη όσο και του κ. Τσίπρα ήταν περίπου παρόμοια. Τελικά προέκυψε «ισοπαλία»;

Η δική μου εικόνα είναι ότι με την ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στη Θεσσαλονίκη κατατέθηκε μια συνολική αντιπαραθετική στρατηγική απέναντι σε αυτό που εφαρμόζει ο κύριος Μητσοτάκης, στην πραγματικότητα το «καθεστώς Μητσοτάκη» στην Ελλάδα εδώ και δύο χρόνια. Η αίσθησή μου είναι ότι αυτή η στρατηγική ακουμπά πολύ περισσότερο στις πραγματικές ανάγκες του μεγαλύτερου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας.

Αντιθέτως, ο κύριος Μητσοτάκης φάνηκε να μην έχει καταλάβει τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη χώρα, έμεινε προσκολλημένος σε μια πολιτική προσέγγιση ευνόησης ανωτάτων εισοδημάτων και σε μια αφήγηση, η οποία έχει από καιρό διαψευστεί, ότι αν μειώσει τη φορολογία για τις μεγάλες επιχειρήσεις, αυτό θα φέρει επενδύσεις. Θα φέρει πλούτο και θα λύσει τα προβλήματα στη χώρα.

Μια διαρκής υπόσχεση, η οποία ποτέ δεν επιβεβαιώνεται. Μονίμως διαψεύδεται για τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου. Με τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός έδειξε και πάλι την πολύ μεγάλη του απόσταση από την κοινωνική πραγματικότητα. Έχω λοιπόν την εντύπωση ότι ο κόσμος σιγά-σιγά το κατανοεί αυτό. Παρά το μιντιακό περιβάλλον που αποκλείει αυτή την πληροφορία, λόγω των βιωμάτων του, αρχίζει και κατανοεί ότι έχουμε μια κυβέρνηση που κάνει επιλογές για την ελίτ. Όχι απλώς για τους λίγους σε σχέση με τους πολλούς. Για ελαχίστους. Για ολιγαρχικά συμφέροντα. Και το χειρότερο είναι ότι αυτό το έκανε μέσα σε μια μεγάλη κρίση.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. παρουσίασε μια στρατηγική, που ακουμπά στα προβλήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Δηλαδή και στην ακρίβεια και στα προβλήματα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και κυρίως των εργαζομένων στη χώρα. Κατέθεσε ένα πρόγραμμα πολύ ρεαλιστικό και κυρίως κοινωνικά απτό, που εκτιμώ ότι θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για την κοινωνία. Να μπορέσει δηλαδή τη δυσαρέσκεια που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην κοινωνία για το πρόσωπο του κυρίου Μητσοτάκη να την μετουσιώσει σε ένα αίτημα για πολιτική αλλαγή.

Γίνεται αυτές τις μέρες μια συζήτηση με αφορμή και τις δηλώσεις του κυρίου Γεωργιάδη για το τι τελικά θα συμβεί με τους «μικρούς». Υπάρχει μια γενικότερη τάση στην Ευρώπη, όπου οι μεγάλοι κατασπαράζουν τους μικρούς. Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει ένα οικονομικό πρόγραμμα που μπορεί να αναχαιτίσει αυτή την τάση; Όταν μάλιστα με το Ταμείο Ανάκαμψης ακούγεται ότι οι μικροί δεν θα βοηθηθούν τόσο.

Κατ’ αρχάς να δούμε ποιοι είναι οι «μικροί» για την Ελλάδα. Αντιπροσωπεύουν το 90% των επιχειρήσεων της χώρας. Δεν είναι μια μικρή μερίδα για την οποία «θα δούμε τι θα κάνουμε». Το 90% των επιχειρήσεων στην πραγματικότητα με ευρωπαϊκούς όρους είναι μικροί και πολύ μικροί. Δεν είναι καν μεσαίοι. Και απασχολούν το 80% του εργατικού δυναμικού. Το να τοποθετηθούμε τόσο απαξιωτικά «ας κλείσουν», όπως είπε ο κύριος Γεωργιάδης, ουσιαστικά σημαίνει ότι πολιτικά αδιαφορούμε για την πολύ μεγάλη πλειονότητα των μισθωτών στη χώρα. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν βοηθήθηκαν ουσιωδώς στην περίοδο της πανδημίας. Στην ουσία εφαρμόστηκε ένα μόνο μέτρο, αυτό της επιστρεπτέας προκαταβολής, από το οποίο και πάλι αποκλείστηκαν πάρα πολλές επιχειρήσεις, εξαιτίας των κριτηρίων που τέθηκαν κάθε φορά. Άλλωστε όπως λέει και η ίδια η λέξη είναι «επιστρεπτέα», δηλαδή είναι ένα δάνειο. Άρα πρέπει να επιστραφεί, κατά ένα μέρος τουλάχιστον. Το πρόβλημά τους είναι ότι έχουν διογκωμένα χρέη. Εμείς επιμένουμε για ένα πρόγραμμα κουρέματος χρεών, το οποίο και έχουμε καταθέσει. Δεν δίνεται λύση, δεν δίνεται ρευστότητα. Άρα οι επιχειρήσεις έχουν χρέη, δεν έχουν ρευστότητα, έχουν να αντιμετωπίσουν και το κύμα της ακρίβειας. Τουλάχιστον η μία στις τρεις κρούει τον κώδωνα κινδύνου. Όταν δεν αντιμετωπίζεις κανένα από αυτά τα προβλήματα, στην πραγματικότητα τους εξωθείς σε κλείσιμο. Εκ των πραγμάτων. Το χειρότερο είναι ότι τους έχει αποκλείσει και από μελλοντική χρηματοδότηση, αφού για το Ταμείο Ανάκαμψης η χρηματοδότηση θα περνά μέσα από τις συστημικές τράπεζες. Στην Ελλάδα η συντριπτική πλειονότητα των μικρών επιχειρήσεων δεν έχουν πρόσβαση στις συστημικές τράπεζες. Δε μπορούν να περάσουν ούτε απ’ έξω. Έτσι το χρήμα αναμοχλεύεται μεταξύ των ίδιων μεγάλων επιχειρήσεων, οι οποίες στην πραγματικότητα δεν έχουν και πρόβλημα επιβίωσης. Αυτό είναι το σχέδιο και έχει εκφραστεί και στην έκθεση Πισσαρίδη, δηλαδή σταδιακά να οδηγηθούν σε αφανισμό. Εμείς λέμε ότι πρέπει να υπάρξει ένας παραγωγικός ανασχηματισμός, αλλά όχι με τέτοιο βίαιο τρόπο. Αυτό που κάνει η κυβέρνηση έχει έναν πολύ συγκεκριμένο προσανατολισμό: εξαφάνιση των μικρομεσαίων και επιβίωση των ολίγων για να διευρύνουν κι άλλο το μερίδιο τους στην αγορά. Η παραγωγική ανασυγκρότηση πρέπει να γίνει σταδιακά και με στήριξη και υποβοήθηση. Αυτό που συμβαίνει είναι και κοινωνικά και οικονομικά επιζήμιο.

Σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης. Η κριτική σας αφορά τον τρόπο που θα γίνει η διαχείρισή του εδώ στην Ελλάδα ή έχετε ενστάσεις και σχετικά με το πώς έχει αυτό συνολικά οριστεί από τις Βρυξέλλες;

Το Ταμείο Ανάκαμψης κατ’ αρχάς είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για τα κράτη. Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η Ευρώπη έκανε διαφορετικά βήματα σε αυτή την κρίση, από ότι είχε κάνει για παράδειγμα στη χρηματοπιστωτική. Με την αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας, με το πρόγραμμα επαναφοράς ομολόγων της ΕΚΤ που έδωσε ρευστότητα στα κράτη, με την άνοδο των δαπανών σε πολλά κράτη για να υποστηρίξουν τα συστήματα και να στηρίξουν τους εργαζόμενους και με το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι ένα πολύ θετικό βήμα. Από εκεί και πέρα έθεσε κάποιους όρους, με τους οποίους εμείς διαφωνούμε. Αρχικά δεν υπήρξε καλή ισορροπία μεταξύ δανείων και απευθείας επιδοτήσεων. Θα έπρεπε να είναι περισσότερο το κομμάτι των επιδοτήσεων. Δεν όρισε μια δημοκρατική διαδικασία, μέσω της οποίας θα μπορούσαν να συμμετέχουν τουλάχιστον οι παραγωγικοί και κοινωνικοί φορείς, το Ταμείο Ανάκαμψης αφορά έργα που υλοποιούνται σε βάθος χρόνου και ξεπερνούν τη θητεία των σημερινών κυβερνήσεων. Έχει ακόμα ένα σημείο βάσει του οποίου ένα κράτος μπορεί να μπλοκάρει τη διαδικασία των εκταμιεύσεων. Αυτό είναι πολύ βαρύ και δεν ξέρω πώς θα λειτουργήσει. Τέλος δεν είμαι απολύτως σύμφωνη και με την κατανομή των πόρων ανά κατηγορία. Θα έπρεπε να είχε δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην κοινωνική ενίσχυση.

Για να το πω αλλιώς. Εμάς η στρατηγική μας είναι πιο κοντά σε αυτό που κάνει ο Πρόεδρος Μπάιντεν στην Αμερική. Δηλαδή ένα πακέτο που είναι πολύ περισσότερο ενέσεις ρευστότητας με υποστήριξη εργαζομένων και νοικοκυριών. Παράλληλα προχωράς με μέτρα παραγωγικής ανασυγκρότησης. Το κύριο αυτή τη στιγμή είναι να στηρίξεις τα νοικοκυριά και τους εργαζόμενους και θεωρούμε μάλιστα ότι κάτι τέτοιο μπορεί να ενεργοποιήσει περισσότερο και τους αναπτυξιακούς ρυθμούς. Αν ακολουθούσαμε αυτή τη λογική θα είχαμε πολύ περισσότερες πιθανότητες να έχουμε μια πιο σταθερή, βιώσιμη και συμπεριληπτική ανάπτυξη.

Άκουσα τον κύριο Τσίπρα να εύχεται στη ΔΕΘ να κερδίσει ο Όλαφ Σολτς στις γερμανικές εκλογές. Προσδοκάτε από μια κοκκινοπράσινη κυβέρνηση ότι θα μπορούσε πραγματικά να αλλάξει κάτι; Να μην είναι δηλαδή τόσο επίμονη για την επιστροφή στη σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία;

Αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη έχουν δημιουργηθεί «ρωγμές». Δεν έχει κανείς αυταπάτες ότι ξαφνικά τελείωσε η νεοφιλελεύθερη φυσιογνωμία της Ευρώπης, ότι τελειώσαμε οριστικά με τη λιτότητα. Όμως υπήρξαν ρωγμές. Τα σημεία δηλαδή που ανέφερα πριν για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ο λόγος μπορεί να είναι ότι φοβήθηκαν την κατάρρευση των μεγάλων οικονομιών, όπως για παράδειγμα της Ιταλίας. Το γιατί το έκαναν είναι άλλη συζήτηση, αλλά πάντως το έκαναν, κινήθηκαν διαφορετικά. Είχαν εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση από ότι στη χρηματοπιστωτική κρίση. Φαίνεται ότι κάτι έχουν δει. Την ανάγκη δηλαδή να έχεις ένα σύστημα, που δεν θα επικεντρώνεται αποκλειστικά στον όγκο χρέους των κρατών και να απαιτεί διαρκώς πλεονάσματα, προσαρμογές, μέτρα λιτότητας και τα λοιπά.

Η επιστροφή σε μια αυστηρή εφαρμογή του παλιού Συμφώνου Σταθερότητας θα ήταν καταστροφική. Για να το πω απλά. Δεν είναι δυνατόν αυτή τη στιγμή να συζητάμε πώς θα περικόψουμε δαπάνες, που προορίζονται να στηρίξουν τα δημόσια συστήματα Υγείας. Είναι παραλογισμός, που δείχνει ότι δεν έχεις καταλάβει τίποτα. Αν πάλι μπούμε σε αυτή τη λογική, τότε πια θα πω ότι η ανθρωπότητα τα θέλει και τα παθαίνει.

Άρα αυτή τη στιγμή για τις προοδευτικές δυνάμεις είναι πολύ σημαντικό να έχουνε τέτοιες νίκες, όπως του Σολτς ή αυτό που συμβαίνει τώρα με την ισπανική κυβέρνηση, η οποία παρά τις πιέσεις λαμβάνει μέτρα υπέρ των εργαζομένων. Είναι σημαντικό να ενισχυθούν οι προοδευτικές δυνάμεις στην Ευρώπη. Η Γερμανία είναι το κλειδί για να μπορέσουμε να πιέσουμε να μην έχουμε επιστροφή στο Σύμφωνο Σταθερότητας όπως το ξέραμε. Αν δεν υπάρξουν τέτοιες αλλαγές και η γερμανική οικονομία αρχίσει να αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, φοβάμαι ότι θα έχουμε πολύ γρήγορη επιστροφή στα ίδια δεδομένα. Θα αναιρέσουμε όλα όσα υποτίθεται έγιναν κατανοητά την περίοδο της πανδημίας. Όχι από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αλλά από σειρά πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη .

Κλείνοντας θα αναφερθώ στα εργασιακά ένα θέμα που το γνωρίζετε καλά. Το θέμα, που κυριαρχεί αυτές τις ημέρες με τους freelances στα delivery κι όλα όσα συνέβησαν, δε νομίζω ότι αφορά μόνο αυτούς. Ούτε αποκλειστικά την Ελλάδα. Είναι μέθοδοι που υπάρχουν σε πολλές χώρες της ΕΕ. Συνολικά δηλαδή μιλάμε για έναν εξευτελισμό της εργασίας. Πώς μπορεί να σταματήσει αυτό;

Οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες και τα δικαιώματά τους είναι αν όχι το πρώτο, ένα από τα πιο κεντρικά θέματα για τα εργασιακά στην Ευρώπη. Η εργοδοτική αυθαιρεσία πάντα θα βρίσκει δρόμους να παρακάμψει εργασιακά δικαιώματα. Το ερώτημα είναι αν από τη μεριά του κράτους και των δημόσιων πολιτικών φτιάχνεις ένα πλέγμα, που θα προσαρμόζεται κάθε φορά στα νέα δεδομένα με στόχο να διατηρήσεις βασικά εργασιακά δικαιώματα ή κάνεις το ακριβώς ανάποδο; Το κάνεις και χειρότερο. Η ΝΔ όχι απλώς δεν παρεμβαίνει για να προστατεύσει, αλλά παρεμβαίνει για να κάνει τα πράγματα χειρότερα για τους εργαζόμενους. Τι είπε στο σχετικό νόμο; Ότι όσοι εργάζονται σε εργασίες διανομής κατ’ αρχήν θεωρούνται ότι δεν είναι μισθωτοί. Βασικά, δηλαδή, άνοιξε την πόρτα για να έρθει μετά η εταιρία και να πει «εγώ θέλω να τους κάνω αυτοαπασχολούμενους». Δημιούργησε, δηλαδή, ένα τεκμήριο υπέρ της αυτοαπασχόλησης για τους εργαζόμενους στα delivery με όσα γνωστά αυτό συνεπάγεται. Η Ισπανία λίγους μήνες πριν είχε κάνει το ακριβώς αντίθετο. Είχε πει ότι οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες θεωρούνται κατ’ αρχήν «μισθωτής εργασίας». Να λοιπόν πώς μια δημόσια πολιτική μπορεί να προσεγγίσει το θέμα και να προστατεύσει αν θέλει να προστατεύσει. Δε μπορείς να λύσεις όλα τα προβλήματα, αλλά μπορείς να προστατεύσεις. Το ερώτημα είναι λοιπόν αν θέλεις να έχεις κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα. Πρέπει να δεις πώς μπορείς να το κάνεις, προσαρμοζόμενος στις σύγχρονες συνθήκες. Το πρόβλημα με την κυβέρνηση της χώρας μου είναι ότι δεν θέλουν να το κάνουν. Θέλουν το ακριβώς αντίθετο. Γιατί θεωρούν τα εργασιακά δικαιώματα εμπόδια. Το είχε πει πολύ χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης πριν ακόμα εκλεγεί: «Θα σαρώσω ως οδοστρωτήρας τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα». Ήταν σαφές το πλαίσιο, μιλούσε για τα εργασιακά. Μετά προσπάθησαν λίγο να το καμουφλάρουν, γιατί ήταν πολύ σκληρό όπως το είπε, αλλά αυτή είναι η αντίληψή τους.

Ωστόσο, η κινητοποίηση των εργαζομένων της efood, η στήριξη και η συμπαράσταση σε αυτούς από πολίτες και καταναλωτές της πλατφόρμας, έφεραν μία πρώτη νίκη με την εταιρεία να ανακοινώνει μετατροπή των συμβάσεων σε αορίστου χρόνου. Ο δρόμος είναι μακρύς, αλλά η εξέλιξη αυτή είναι μία απόδειξη ότι οι αγώνες μπορούν να είναι νικηφόροι.