Δημήτρης Παπαδημούλης στο “Π”: Το πόρισμα Γκολντάμερ και το αποτυχημένο «επιτελικό κράτος» της ΝΔ

Του
ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΔΗΜΟΥΛΗ*

Τις τελευταίες, πολλές μέρες καίγεται το μέλλον μας. Σχεδόν 1.000.000 δασικά στρέμματα χάθηκαν, αναρίθμητα ζώα, οικόσιτα και μη, επιχειρήσεις, σπίτια, δεκάδες χωριά παραδόθηκαν στις φλόγες.

Απέναντι σε αυτήν την καταστροφή, η απουσία του «επιτελικού κράτους» του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι εκκωφαντική. Άνθρωποι, καλλιεργητές και κτηνοτρόφοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους, ευρισκόμενοι στο έλεος της φωτιάς και της κυβερνητικής ανεπάρκειας.

Παράλληλα, η οργή των ανθρώπων ξεσπά αυθόρμητα στις κάμερες των τηλεοπτικών σταθμών και στα social media που δεν πρόσκεινται στην κυβέρνηση. Η επόμενη μέρα μετά την καταστροφή, όποτε έρθει, θα είναι δύσκολη και θα πρέπει να αναμετρηθούμε με τις συνέπειές της. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Αλέξης Τσίπρας, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε, παρουσιάζοντας τα 7 σημεία προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ για τις πυρκαγιές, κατέστησε σαφές ευθύς εξαρχής ότι πρέπει να συμβάλουμε ώστε αυτή η οργή να γίνει δύναμη αλλαγής. Δεν θα κάνουμε αντιπολίτευση τυμβωρυχίας, όπως αυτή που έκανε η ΝΔ στο Μάτι και στη Μάνδρα.

Η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την εγκληματική ανικανότητα των κυβερνητικών χειρισμών. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να την επικαλείται, καθώς αγνόησε τους επιστήμονες και τα σχέδια που του παραδώσαμε και αυτή είναι η πιο σοβαρή, εγκληματικών διαστάσεων, ευθύνη που θα πρέπει να του καταλογιστεί.

Το καλοκαίρι του 2018, αμέσως μετά τη φονική πυρκαγιά με τα εξωπραγματικά φαινόμενα σφοδρότητας ανέμων στο Μάτι, ζητήσαμε τη συνδρομή του καθηγητή Γκολντάμερ, προέδρου του Διεθνούς Παρατηρητηρίου για τις Πυρκαγιές στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ. Μια ανεξάρτητη επιστημονική επιτροπή, με εκείνον επικεφαλής, συνέταξε ένα πόρισμα, εντοπίζοντας τις αδυναμίες, ώστε να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά από δω και στο εξής τις δασικές πυρκαγιές. Ο καθηγητής έθεσε τότε στον Αλέξη Τσίπρα ως προϋπόθεση το να έχει για το πόρισμα αυτό και τη συναίνεση του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Κυριάκου Μητσοτάκη, προκειμένου να είναι βέβαιος ότι δεν θα ετοιμάσει κάτι που θα αμφισβητηθεί ή που δεν θα αξιοποιηθεί σε περίπτωση αλλαγής κυβέρνησης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συμφώνησε.

Έτσι, στις αρχές του 2019 η επιτροπή παρέδωσε το πολυσέλιδο πόρισμά της, το οποίο μάλιστα παρουσιάστηκε από τον καθηγητή Ξανθόπουλο στην κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, όπου υπήρξε διακομματική αποδοχή.

Κατόπιν εντολής του Αλέξη Τσίπρα, προχωρήσαμε τότε αμέσως στα πρώτα βήματα υλοποίησης που προέβλεπε το πόρισμα. Ξεκινήσαμε από την προετοιμασία μιας μεγάλης διοικητικής μεταρρύθμισης για την αναδιοργάνωση του συστήματος διαχείρισης εκτάκτων αναγκών και την αντικατάσταση της περίφημης «πολιτικής προστασίας» από μια σύγχρονη δομή, έναν φορέα διαχείρισης με λειτουργική, επιχειρησιακή και επιστημονική αναβάθμιση σε σχέση με όσα ίσχυαν ως τότε.

Ήταν ένα σχέδιο ριζικής μεταρρύθμισης, για το οποίο αναλύθηκαν σε βάθος μοντέλα χωρών με εμπειρία σε μοντέλα πολιτικής προστασίας, όπως των ΗΠΑ και της Αυστραλίας, που κατέληξε στην πρόταση για την ίδρυση Εθνικής Αρχής Προστασίας και Ανθεκτικότητας. Ως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχαμε δεσμεύσει πόρους και από την ΕΤΕπ και από την ΕΕ, οι εκλογές έφεραν όμως τη ΝΔ στην εξουσία και η νέα κυβέρνηση του Μητσοτάκη, στη μόνιμη προσπάθειά της να απαξιώσει το έργο μας, ματαίωσε τα πάντα.

Ωστόσο επιμείναμε: Τον Νοέμβριο του 2019 καταθέσαμε στη Βουλή το πλήρες σχέδιο με τη μορφή πρότασης νόμου, πρόταση την οποία επίσης η κυβέρνηση της ΝΔ αγνόησε, όπως αγνόησε επιδεικτικά και το ίδιο το πόρισμα Γκολντάμερ, αφήνοντας όλα αυτά τα χρήσιμα εργαλεία ανάλυσης και επεξεργασίας στο συρτάρι. Την ίδια τύχη είχαν και η Εθνική Στρατηγική για τα Δάση, οι προσλήψεις στις δασικές υπηρεσίες, που πάγωσαν, το κοινωφελές πρόγραμμα δασοπροστασίας, η αξιοποίηση των κονδυλίων πρόληψης δασικών πυρκαγιών…

Σήμερα πληρώνουμε τον ρεβανσισμό και την ανεπάρκεια του Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του. Νυχτωμένη σε αναπτυξιακά μοντέλα διαπλοκής του περασμένου αιώνα, η κυβέρνηση της ΝΔ όχι μόνο δεν αξιοποίησε το πόρισμα Γκολντάμερ, το οποίο στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τον ΟΟΣΑ και οικειοποιήθηκε και εφάρμοσε η Πορτογαλία (!), αλλά ψήφισε και ένα παρωχημένο νομοσχέδιο, από το οποίο απουσιάζουν όχι μόνο τα μέτρα πρόληψης, δασικής διαχείρισης ή η αποκατάσταση των καμένων περιοχών, αλλά και η άρση της συναρμοδιότητας των δεκάδων υπουργείων και φορέων που εμπλέκονται στην πρόληψη και την αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς – που όλα περιέχονταν στο πόρισμα Γκολντάμερ.

Με ευθύνη της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, σήμερα εξακολουθούν να εμπλέκονται 45 συναρμόδιοι φορείς για την πρόληψη μιας πυρκαγιάς, 17 φορείς και 6 υπουργεία για την καταστολή της.

Συνέπεια και της κλιματικής κρίσης, ο πρώτος μεγάλος καύσωνας αποκάλυψε τη γύμνια του «επιτελικού κράτους». Προσπερνώντας πλέον τον εξοργιστικό αυτοθαυμασμό στα διαγγέλματα του πρωθυπουργού και των αρμόδιων στελεχών του, οφείλουμε να εστιάσουμε σε αυτό που χρειάζεται επειγόντως η χώρα μας αυτήν τη στιγμή: Μια ριζική αναθεώρηση πολιτικής πρόληψης και αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, όπως είχε προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ και δεν πρόλαβε να υλοποιήσει.

Επιτακτική ανάγκη είναι να τροποποιηθεί το Ελληνικό Σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης, όχι μόνο για τον τομέα πρόληψης της πολιτικής προστασίας. Και για τον τομέα της στήριξης των πληγέντων και της αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών. Οι πυρκαγιές στην Ελλάδα έχουν καταστρέψει ως τώρα πάνω από 950.000 στρέμματα και στο σχέδιο «Ελλάδα 2.0» προβλέπεται, μέχρι το 2026, η αναδάσωση μόλις 165.000 στρεμμάτων – έξι φορές λιγότερα από όσα έχουν καεί από τις αρχές του 2021!

Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως αλλαγή πολιτικής απέναντι στην εντεινόμενη κλιματική κρίση. Αν για κάτι τέτοιο θα χρειαστεί και αλλαγή κυβέρνησης, θα το αποφασίσει ο ελληνικός λαός στις εκλογές, όποτε και αν αυτές γίνουν.

* Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Συντονιστής της Ευρωομάδας της Αριστεράς (Τhe Left) στην Επιτροπή Προϋπολογισμών (BUDG), σκιώδης εισηγητής για το Ταμείο Ανάκαμψης και μέλος της Ομάδας Εργασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον έλεγχο εφαρμογής του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ