Ελευθέριος Οικονόμου στο “Π”: Το έγκλημα ψηφιοποιείται, η Αστυνομία ενώπιον νέων προκλήσεων ασφαλείας

Του
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη

Από τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα γίνεται φανερό ότι ο κόσμος αλλάζει δραματικά. Επί της ουσίας χάνει τη μέχρι σήμερα ορισμένη μορφή του, τα δεδομένα του όγκου του πολλαπλασιάζονται ψηφιακά, αποκτώντας μια εντελώς διαφορετική δομική λειτουργία.

Στη χώρα μας και ειδικά στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης οι αναφορές και οι εμμονές σχετίζονται με έναν κόσμο πολύ παλιό πλέον. Την προσδιορίζουν τα εμφυλιακά σύνδρομα, η προσέγγιση της Αστυνομίας ως «ατσάλινου βραχίονα ενός αυταρχικού κράτους», η υπεράσπιση των ανθρωπίνων και ατομικών δικαιωμάτων όπως περιγραφόταν τον «Μάη του ’68» στη Γαλλία ή στις πανεπιστημιουπόλεις στις απαρχές της δεκαετίας του 1970 (κίνημα των χίπις, Γούντστοκ), σχετικά με τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Επίσης, η ελευθεριότητα της ροκ εποχής που ακολούθησε και κάποιοι κύκλοι «αλληλέγγυων», που δραστηριοποιήθηκαν ενάντια στα επονομαζόμενα «λευκά κελιά» των πρωταγωνιστικών πυρήνων τρομοκρατίας, που δέσποζε στα δρώμενα στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα για δεκαετίες, είναι ίχνη από μια άλλη εποχή, που δεν μπορεί πλέον να συσχετίζεται με το σήμερα ή την αυριανή ημέρα.

Στην παρούσα φάση της ανθρώπινης ιστορίας ο κόσμος εξελίσσεται ψηφιοποιούμενος. Λειτουργεί πλέον μέσω διαδικτύου, ενώ στο κατώφλι της 5G εποχής αποκτά κίνηση και διάσταση που ξεπερνά την ίδια τη φαντασία.

Είναι ένας κόσμος που δομείται κοινωνικά, ηθικά, πολιτιστικά μέσα από τα social media (την ψηφιακή κοινωνική δικτύωση). Αυτή είναι πλέον η γειτονιά, το κόμμα, το καφενείο, η οικογένεια για πολλούς νέους ανθρώπους.

Από την άλλη πλευρά, το ίδιο το κράτος, οργανωτικά, γραφειοκρατικά, κανονιστικά, κινείται στην ίδια πλατφόρμα. Εξυπηρετεί και εξυπηρετείται από τους πολίτες διαδικτυακά. Οι ιδιωτικές εταιρείες, οι αγορές, το διεθνές εμπόριο, οι συναλλαγές κινούνται στους ίδιους ρυθμούς.

Στην Ελλάδα χάνουμε πολύτιμο χρόνο γιατί πολλοί, αγκυλωμένοι στο παρελθόν, «πετροβολούν» την Αστυνομία και το σύστημα ασφαλείας της χώρας με ρεβανσισμούς που ανήκουν στην Ιστορία.

Η πρόκληση της ψηφιακής εποχής είναι ο εκσυγχρονισμός της Αστυνομίας και των δυνάμεων του νόμου, ώστε να υπερβούν την επιθετικότητα και τον δυναμισμό του εγκλήματος, που επίσης κινείται ψηφιακά.

Οι οικονομικές συναλλαγές, το μαύρο χρήμα, το bullying, η θεώρηση περί ηθικής και σεξουαλικών σχέσεων, η πολιτική, η κοσμοθεωρία, το εμπόριο, οι κανόνες της κοινωνικής συγκρότησης, οι ατομικές ελευθερίες επηρεάζονται άμεσα από την ψηφιακή διάσταση της πραγματικότητας.

Το ηλεκτρονικό έγκλημα, με την ευρεία έννοια και όχι αποκλειστικά με αυτή της οικονομικής του διάστασης, τα «black boxes» του διαδικτύου, στα οποία μεταξύ άλλων ευδοκιμούν η τρομοκρατία και ο ρατσισμός, απειλούν άμεσα όλο και περισσότερο την καθημερινότητα του πολίτη και τη διάρθρωση της κοινωνικής και προσωπικής πραγματικότητας των νεότερων γενιών.

Η Αστυνομία και το σύστημα ασφαλείας της χώρας μέσα στη δεκαετία αυτή (2021 – 2031) καλείται να εκσυγχρονισθεί, να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί ούτως ώστε όχι μόνον να ανασχέσει τις εκκρεμότητες και τις καθυστερήσεις της προηγούμενης εικοσαετίας, αλλά να είναι σε θέση να εγγυηθεί την τάξη δικαίου και τη βιοηθική της ψηφιακής εποχής.

Ο εκσυγχρονισμός της Αστυνομίας και η εκπαίδευση των αστυνομικών θα πρέπει να είναι ανάλογες με την εποχή. Επίσης, δεν είναι επαρκής η προμήθεια περιπολικών, μηχανών ή συστημάτων συγκέντρωσης και διαχείρισης πληροφοριών. Το ζητούμενο είναι και θα παραμείνει το κατά πόσον ο νόμος θα είναι πιο ισχυρός στην ψηφιακή εποχή από το έγκλημα. Η πρόκληση είναι αν η Αστυνομία ως δομή και οι Αστυνομικοί ως Σώμα θα κάνουν το άλμα προς το μέλλον, προβλέποντας το έγκλημα, περιορίζοντας τις δυνατότητές του και τελικά αντιμετωπίζοντάς το με αποτελεσματικό τρόπο.

Στο πολιτικό επίπεδο, στην Ελλάδα του 2021 θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το χρέος της κρατικής αλλά και κοινωνικής οντότητας των Ελλήνων είναι να επικεντρωθεί η προσοχή στο μέλλον, που είναι φανερό ότι θα είναι πολύ διαφορετικό και από το παρόν και να εγκαταλείψει την εμμονή με το παρελθόν. Όπου παρελθόν στη βάση της εξέλιξης των τεχνολογιών και του τεχνικού πολιτισμού μπορεί να ορισθεί ακόμη και η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα.

Σ’ έναν κόσμο που εξελίσσεται ραγδαία, σχεδόν ασυντόνιστα, ως προς τα ψηφιακά και ηλεκτρονικά άλματα, που ενσωματώνονται στην καθημερινή ζωή, όπου ακόμη και η μισθωτή εργασία, η συγκρότηση και η λειτουργία του κράτους, οι υποχρεώσεις του συστήματος ασφαλείας των πολιτών, ο παγκόσμιος συσχετισμός μεταξύ των δυνάμεων της αγοράς αλλάζουν δραματικά, ένα αξίωμα θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και από κοινού ομολογημένο, πολιτικά.

Αν η τεχνητή νοημοσύνη επικρατήσει ή καλύτερα ισοσκελίσει την έλλογη νοημοσύνη, τότε αυτή θα πρέπει να λειτουργήσει υπέρ των συγκροτημένων κοινωνιών και όχι προς όφελος των χαοτικών εγκληματικών συμμοριών και οντοτήτων. Με άλλα λόγια, σήμερα θα προβληματισθούμε και θα σχεδιάσουμε την Αστυνομία του 21ου αιώνα, για να διασφαλίσουμε την ευταξία στη χώρα μας στο ορατό μέλλον. Έχουμε, όπως δείχνουν οι συνθήκες, χρονικό περιθώριο περίπου μία δεκαετία.

Στην κατεύθυνση αυτή είναι απαραίτητη η ραγδαία υιοθέτηση τεχνογνωσίας από χώρες που πρωταγωνιστούν στις διεθνείς εξελίξεις, για παράδειγμα περαιτέρω αξιοποίηση της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ, επιστημονική συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα διεθνώς, εταιρικές σχέσεις με τους διεθνείς κολοσσούς της τεχνολογίας και, φυσικά, ευρωπαϊκή και διεθνή αστυνομική συνεργασία για την ανταλλαγή εμπειριών και μεθόδων ανάσχεσης της «new age» εγκληματικότητας.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ