Κώστας Αρβανίτης στο “Π”: Έκθεση Κομισιόν για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα: Ανησυχία, αμφιβολίες και ηχηρές προειδοποιήσεις

Του
ΚΩΣΤΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ
Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία / The Left,
Μέλους της Επιτροπής LIBE (Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων)
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Από τις 9 Απριλίου, ημέρα της άγριας δολοφονίας του Γιώργου Καραϊβάζ, ζούμε δύο παράλληλες πραγματικότητες: Βαθιά ανησυχία στον κόσμο της Ενημέρωσης, ανησυχία, που βρήκε από την πρώτη στιγμή αντανάκλαση ακόμη και σ’ αυτά τα υψηλά κλιμάκια της (δεξιάς) ευρωπαϊκής ηγεσίας, από τη μία και τη συνήθη κυβερνητική «ανεμελιά», επιχείρηση υποβάθμισης του θέματος στην πραγματικότητα, από την άλλη.

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύτηκε η δεύτερη ετήσια έκθεση για την κατάσταση του κράτους δικαίου στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, η οποία δικαιώνει συντριπτικά όσους δεν έχουμε σταματήσει να μιλάμε δημόσια για το αποτρόπαιο έγκλημα, να ζητούμε επιτακτικά να γίνουν περισσότερα για τη διαλεύκανσή του αλλά –κυρίως– να απαιτούμε μεγαλύτερη προστασία για τους επαγγελματίες της Ενημέρωσης.

Οι δύσπιστοι ας διαβάσουν με προσοχή τη δήλωση της επιτρόπου, αντιπροέδρου της Κομισιόν για θέματα αξιών και διαφάνειας, κ. Γιούροβα. «Τους περασμένους μήνες δολοφονήθηκαν δύο δημοσιογράφοι, γεγονός απαράδεκτο. Η έκθεση ζητεί να ληφθούν αποφασιστικά μέτρα για τη βελτίωση της ελευθερίας και της πολυφωνίας των ΜΜΕ», αναφέρει παρουσιάζοντας την έκθεση συνολικά και –όχι τυχαία– επιλέγει να εστιάσει στις δύο δολοφονίες δημοσιογράφων στην ΕΕ, η μία από τις οποίες συνέβη στη χώρα μας.

Διαβάζοντας όμως κανείς προσεκτικά την έκθεση καταλαβαίνει πως η υπόθεση Καραϊβάζ δεν είναι για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρά η κορυφή του παγόβουνου στο θέμα της προστασίας και της ασφάλειας των δημοσιογράφων στην Ελλάδα, όπως επίσης και στο θέμα της ελευθερίας και της ποιότητας της Ενημέρωσης.

H επίθεση κατά δημοσιογράφου σε διαδήλωση, δηλαδή εν ώρα εργασίας, το ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε κατά δημοσιογράφου και εκδότη εφημερίδας για εικαζόμενη παραβίαση των δικαιωμάτων προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (για το οποίο σημειώνεται ότι δεν έχει μεν εκτελεστεί, αλλά η μήνυση παραμένει), οι επιθέσεις και απειλές κατά της σωματικής ακεραιότητας δημοσιογράφων, που αναφέρονται από το Παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας 2021, είναι μερικά από τα όσα σχετικά περιλαμβάνει η έκθεση.

Εξίσου ενοχλητικά όμως για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι και δύο σημεία που αφορούν πιο θεσμικές πλευρές της πολιτικής της. Από τη μία η «ανεπαρκής» οικονομική ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής για τα ΜΜΕ, από την άλλη η απόρριψη των κυβερνητικών ισχυρισμών περί δήθεν στήριξης στην Ενημέρωση μέσω της διαβόητης «λίστας Πέτσα», καθώς στην έκθεση αναφέρεται ρητά πως στη χώρα μας «δεν έχουν θεσπιστεί σημαντικά μέτρα για την άμεση στήριξη του τομέα των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας». Οι «άριστοι» δεν κατάφεραν να πείσουν ούτε τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών πως η σκανδαλώδης λίστα αδιαφανούς χρηματοδότησης ΜΜΕ ήταν σοβαρό μέτρο στήριξης της Ενημέρωσης.

Σημαντική θέση όμως στο ελληνικό κεφάλαιο της έκθεσης καταλαμβάνουν και μείζονα ζητήματα διαφάνειας. Η επισήμανση της καθυστέρησης στην κάλυψη νομοθετικών κενών στη ρύθμιση της άσκησης πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (το διαβόητο lobbying δηλαδή) αλλά και στην ολοκλήρωση σημαντικών ερευνών (υπόθεση Novartis).

Από την έκθεση δεν λείπει ούτε το κεντρικό ζήτημα του κράτους δικαίου, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Και εδώ η Κομισιόν δεν μπορεί να αποφύγει να διατυπώσει ανοιχτά «ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία διορισμού στις ανώτερες θέσεις δικαστών και εισαγγελέων», ανησυχίες που δεν είναι άσχετες και με την υπόθεση του αποκλεισμού των δικαστικών ενώσεων από τη Νομοπαρασκευαστική Διαδικασία του νέου Κώδικα Λειτουργίας των Δικαστηρίων και Κατάστασης των Δικαστικών Λειτουργών, αποκλεισμός που είχε προκαλέσει την ηχηρή διαμαρτυρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών.

Αξίζει τον κόπο όμως να σταθούμε και σε ένα ακόμη κορυφαίο ζήτημα, αυτό της νομικής προστασίας των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος. Σύμφωνα με την έκθεση «βρίσκεται υπό κατάρτιση νομοθεσία» σχετική, θα έχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε αν αυτή τελικά θα σηματοδοτεί προστασία πραγματική ή όπως την εννοούν τα κορυφαία στελέχη της παράταξης του κ. Μητσοτάκη (Αντ. Σαμαράς, Δ. Αβραμόπουλος), ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γ. Στουρνάρας αλλά και ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδ. Γεωργιάδης, οι οποίοι μαζί με τους Ευ. Βενιζέλο και Ανδρ. Λοβέρδο ζήτησαν με κοινό υπόμνημα να αποκαλυφθούν τα ονόματα προστατευόμενων μαρτύρων για την υπόθεση Novartis, φυσικά!

Έστω κι αν ανεξήγητα παραλείπεται οποιαδήποτε αναφορά σε κορυφαίες πράξεις προσβολής του κράτους δικαίου, όπως οι μηνύσεις κατά εισαγγελέων ενώ χειρίζονταν υποθέσεις διαφθοράς, αλλά και πρωθυπουργικές δηλώσεις που επιχειρούν να προκαταλάβουν έκβαση δίκης, διαβάζοντας προσεκτικά τις κομψές διατυπώσεις μιας έκθεσης που συνέταξαν στελέχη ενός μηχανισμού που δεν θα έλεγε κανείς ότι είναι και εχθρικός απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, δεν μπορεί παρά να επισημάνει τις ρωγμές ανησυχίας, τις σοβαρές αμφιβολίες και τις ηχηρές προειδοποιήσεις που αυτή περιλαμβάνει. Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως η Ελλάδα είναι χώρα του Visegrad, κανείς όμως δεν μπορεί να κάνει πως δεν βλέπει τον θεσμικό κατήφορο της Δεξιάς του Μητσοτάκη, που κάθε μέρα που περνά μας φέρνει πιο κοντά στην Ουγγαρία του Όρμπαν.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ