Η συνάντηση Μπάιντεν – Μέρκελ, ο αγωγός Nord Stream και στο βάθος Αιγαίο και Κύπρος;
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ολοκληρώνεται η τελευταία επίσκεψη της κ. Μέρκελ στις ΗΠΑ ως καγκελάριος της Γερμανίας. Η αποχαιρετιστήρια επίσκεψη της καγκελαρίου, που δεν είναι υποψήφια στις επικείμενες εκλογές του Σεπτεμβρίου, σίγουρα επισκιάσθηκε από τις καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν τη Γερμανία Ιούλιο μήνα.
Τα καιρικά φαινόμενα πιθανόν θα κοστίσουν στο κόμμα της κ. Μέρκελ, του Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες, την πρώτη θέση στις επικείμενες γερμανικές εκλογές. Το Κόμμα των Πρασίνων, της κ. Αναλένα Μπέρμποκ, δεν θα μπορούσε να ζητήσει καλύτερη επιβεβαίωση της πολιτικής του απέναντι στην κλιματική αλλαγή και ελπίζει βάσιμα ότι το προβάδισμά του στις δημοσκοπήσεις θα επιβεβαιωθεί και στις κάλπες.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι γενικόλογες αναφορές του κ. Μπάιντεν και της κ. Μέρκελ στη λεγόμενη «Συμφωνία της Ουάσινγκτον» για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της πανδημίας έμοιαζαν περισσότερο με διακηρύξεις «πολιτικής ορθότητας» παρά με θέματα άμεσης πολιτικής. Άλλωστε οι δύο ηγέτες δεν κατέληξαν σε συμφωνία ούτε καν για την αναστολή των δικαιωμάτων των φαρμακευτικών εταιρειών στην παραγωγή εμβολίων και αυτό παρά την πλημμυρίδα επιστολών και αιτημάτων που δέχθηκε ο αμερικάνος Πρόεδρος από προσωπικότητες και μαζικούς φορείς. Για να μην πολυλογούμε, το θέμα της επίσκεψης ήταν άλλο και περιγράφεται με δύο λέξεις: Nord Stream.
Η κ. Μέρκελ πήγε στη Ουάσινγκτον διότι ο ρωσικός αγωγός φυσικού αερίου, που έχει συναντήσει τη λυσσαλέα αντίθεση των Αμερικανών, τίθεται σε λειτουργία τον Αύγουστο του 2021. Ο αγωγός συνδέει τη Γερμανία με το ρωσικό αέριο μέσω Βαλτικής. Δηλαδή, το ρωσικό αέριο θα μπορεί να φτάνει στη Δυτική Ευρώπη χωρίς να περνάει από την Ουκρανία και την Πολωνία. Αυτό αναβαθμίζει τον ρόλο της Ρωσίας, αφού οι Ρωσοι δεν θα έχουν πλέον ανάγκη κανέναν για να πουλάνε φυσικό αέριο, ενώ θα αυξηθεί και η εξάρτηση της Ουκρανίας και της Πολωνίας από τη Ρωσία. Η Ρωσία θα μπορεί πλέον να τους στερήσει από ένα σημαντικό έσοδο, ως χώρες ενεργειακής διέλευσης, χωρίς να περιοριστούν οι δικές της πωλήσεις. Για αυτόν τον λόγο οι Αμερικανοί επί Τραμπ είχαν επιβάλει αντίμετρα στη Ρωσία, με τη μορφή δασμών, όμως ο Μπάιντεν, παρά την αντίθεσή του στο έργο, τα απέσυρε. Προφανώς δεν είχαν κανένα νόημα αφού η κατασκευή συνεχίσθηκε και ο αγωγός θα τεθεί σε λειτουργία. Η κ. Μέρκελ, ως συνήθως, πέταξε την μπάλα στην εξέδρα και απλώς «έδωσε τον λόγο της» στην Ουκρανία ότι θα παραμείνει χώρα διέλευσης του αερίου. Τώρα, ποια αξία έχει ο λόγος μιας απερχόμενης καγκελαρίου, είναι άλλο θέμα.
Έτσι, παρά τις διακηρύξεις των Μέρκελ – Μπάιντεν στη συνέντευξη Τύπου, όπου τόνισαν ότι θα προστατέψουν την Ουκρανία, και τις κραυγές των Ρεπουμπλικάνων στην Αμερικανική Γερουσία, η ουσία είναι ότι ο Nord Stream θα λειτουργήσει κανονικά και η Γερμανία θα προμηθεύεται αέριο από αυτήν την πηγή. Είναι σαφές επίσης ότι αυτή η εξέλιξη θα πυροδοτήσει γεωπολιτικές εξελίξεις και εντάσεις, οι οποίες πολύ φοβάμαι ότι δεν θα περιοριστούν στην Ουκρανία και στην Κριμαία.
Οι Αμερικανοί έχουν επί σειρά ετών στόχο την απεξάρτηση της Δυτικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Σε αυτό πλαίσιο, αναμένεται να πυροδοτηθούν εξελίξεις και ίσως εντάσεις στο θέμα του αζέρικου αγωγού προς τη Μοσούλη, στον EastMed αλλά και στην αξιοποίηση της κυπριακής ΑΟΖ. Το τελευταίο περνάει μέσα από υποτιθέμενη «επίλυση» του Κυπριακού, η οποία πολύ φοβάμαι ότι το μόνο που δεν θα εξυπηρετεί είναι τα συμφέροντα του κυπριακού λαού στο σύνολό του.
Το σίγουρο είναι ότι οι κοινωνίες και τα κινήματα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να είναι σε επιφυλακή για έναν γύρο πιθανών εντάσεων αλλά και «λύσεων» επιβεβλημένων άνωθεν, οι οποίες θα εξυπηρετούν μόνο τις πολυεθνικές της ενέργειας.
Βέβαια, όλα αυτά θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών και της κυβέρνησης που θα προκύψει, αφού οι Πράσινοι έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στον Nord Stream και έχουν ζητήσει αναθεώρηση των σχέσεων Γερμανίας – Ρωσίας.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ