Το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και η συμμετοχή της Βόρειας Μακεδονίας
-Πολιτικό πρόβλημα η αναγραφόμενη ονομασία
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Aπό καθαρώς αθλητικής – ποδοσφαιρικής άποψης, η συμμετοχή της Βόρειας Μακεδονίας στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα. Μια μικρή χώρα, χωρίς μεγάλη ποδοσφαιρική παράδοση και παίκτες εγνωσμένης διεθνούς αξίας, με ορισμένες εξαιρέσεις, κατόρθωσε να προκριθεί και να συμμετάσχει στην υψηλότερη ποδοσφαιρική οργάνωση της Ευρώπης.
Αντίθετα, χώρες με ποδοσφαιρική παράδοση, όπως η Βουλγαρία, η Σερβία κ.ά., δεν κατόρθωσαν να προκριθούν και παρέμειναν εκτός, ως θεατές. Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που έχουν κερδίσει το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και μάλιστα σε τελικό με τη φιλοξενούσα την οργάνωση χώρα, την Πορτογαλία, η οποία δεν λείπει ποτέ, σχεδόν, από κάθε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Η συμμετοχή της Βόρειας Μακεδονίας απασχόλησε ζωηρώς τη χώρα μας, το υπουργείο Εξωτερικών και τον υφυπουργό Αθλητισμού γιατί οι φανέλες της εθνικής ομάδας της γειτονικής χώρας δεν ανέγραφαν την ονομασία που συμφωνήθηκε με τη Συμφωνία των Πρεσπών, δηλαδή Βόρεια Μακεδονία, αλλά «Μακεδονία», γεγονός που παραπέμπει στις γνωστές παραχαράξεις και τους σφετερισμούς του ονόματος της ελληνικής Μακεδονίας.
Προφανώς, οι ιθύνοντες της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της γειτονικής χώρας σκέφτηκαν ότι αναγράφοντας στις φανέλες των παικτών τη μονολεκτική λέξη «Μακεδονία» θα εξασφάλιζαν την πλέον ανέξοδη διαφήμιση και επικαιροποίηση της ονομασίας που επιδίωκαν να επιβάλουν διεθνώς επί δεκαετίες. Άμεση ήταν η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Δένδια, ο οποίος απηύθυνε επιστολή στον βορειομακεδόνα ομόλογό του, ζητώντας την παρέμβασή του για την ορθή αναγραφή της ονομασίας της χώρας τους, επισημαίνοντας συγχρόνως ότι ανάλογα φαινόμενα δεν συμβάλλουν στην ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Σε ανάλογα διαβήματα προέβη και ο υφυπουργός Αθλητισμού κ. Αυγενάκης προς την UEFA. Ποια απάντηση δόθηκε από τους ιθύνοντες της Βόρειας Μακεδονίας και της UEFA στα ελληνικά διαβήματα; (Η τελευταία είναι και η αρμόδια οργανώτρια του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος και στην οποία μετέχουν όλες οι εθνικές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες.)
Αμφότεροι οι φορείς προέβαλαν ως δικαιολογία για την ανακρίβεια της επιγραφής στις φανέλες των παικτών ότι οι ομάδες που υπάγονται στις εθνικές ομοσπονδίες ποδοσφαίρου είναι ιδιωτικού δικαίου και δεν ελέγχονται από τους δημόσιους φορείς για ό,τι αναγράφουν. Τα επιχειρήματα αυτά –ή ψευτοδικαιολογίες– είναι έωλα έως φαιδρά. Οι εθνικές ομοσπονδίες ποδοσφαίρου δεν είναι ιδιωτικοί φορείς αλλά κρατικοί και χρηματοδοτούνται από το κράτος. Οι Εθνικές ομάδες δεν εκπροσωπούν ιδιωτικούς συλλόγους αλλά συγκεκριμένο κράτος. Αν γινόταν αποδεκτό το ότι οι αθλητικές ομοσπονδίες σε ευρωπαϊκές οργανώσεις δεν εκπροσωπούν κράτη αλλά ιδιωτικούς συλλόγους, τότε στις φανέλες τους θα μπορούσαν να αναγράψουν οποιοδήποτε σύνθημα επιθυμούσαν. Η κριτική ισχύει όχι μόνο έναντι των αρμόδιων πολιτικών φορέων της Βόρειας Μακεδονίας αλλά και για τους ιθύνοντες της UEFΑ, οι οποίοι όφειλαν να σέβονται τη διεθνή νομιμότητα, αφού γνώριζαν ποια είναι η διεθνώς αναγνωρισμένη ονομασία της συμμετέχουσας στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα χώρας.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες (1984), όπου ο γράφων, ως τότε γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Σαν Φραντσίσκο, είχε ορισθεί ως σύνδεσμος μεταξύ της Ελλάδος και της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ), είχε ανακύψει ένα πρόβλημα πολιτικής φύσης, επειδή ο τέως βασιλιάς της Ελλάδος Κωνσταντίνος κατά την απονομή των μεταλλίων στους νικητές είχε αναφερθεί από τα αμερικανικά Μέσα Ενημέρωσης ως «βασιλεύς της Ελλάδας». Στο διάβημά μου, κατόπιν εντολής του υπουργείου Εξωτερικών, προς τον τότε πρόεδρο της ΔΟΕ Ισπανό Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, ο τελευταίος, με ετοιμότητα και υπευθυνότητα, μου επέδειξε τις έγγραφες οδηγίες προς τους εκφωνητές της απονομής των μεταλλίων με την ακριβή ιδιότητα ή τίτλο των απονεμητών.
Η ιδιότητα του τέως βασιλιά ήταν η σωστή. «Αν τα αμερικανικά ΜΜΕ», παρατήρησε ο τότε πρόεδρος της ΔΟΕ, «παραποίησαν την ιδιότητά του, εμείς, ως ΔΟΕ, δεν φέρουμε καμία ευθύνη». Η αναφορά στην αντίδραση του προέδρου της ΔΟΕ γίνεται μόνο χάριν σύγκρισης. Οι αρμόδιοι φορείς, κυβερνητικοί ή άλλοι, της Βόρειας Μακεδονίας, με την παράλειψη να μην επιβάλουν την ορθή αναγραφή της ονομασίας της χώρας στη φανέλα των παικτών της εθνικής τους ομάδας, επιβεβαιώνουν ότι δεν έχουν όλοι αποδεχθεί την πραγματικότητα για την ονομασία της χώρας τους, που είναι εκείνη της Βόρειας Μακεδονίας. Επιβεβαιώνεται ότι υπάρχουν και θα εξακολουθούν να υπάρχουν πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που θα εκμεταλλεύονται ειδικές περιστάσεις και εκδηλώσεις για να επαναφέρουν εμμέσως και εντέχνως να διατηρούν το πρόβλημα γύρω από την ονομασία της χώρας τους. Πρόσφατα, σε μια παραλία της Ανατολικής Αττικής ήταν σταθμευμένο ένα αυτοκίνητο με πινακίδες ΔΣ (Διπλωματικό Σώμα).
Σε ερώτηση παριστάμενου για τη χώρα που εκπροσωπούσε απάντησαν μονολεκτικά «Μακεδονία». Πιστεύω ότι την ίδια απάντηση θα έδιναν ακόμα κι αν είχαν ερωτηθεί για τη γλώσσα ή την εθνικότητα, γεγονός που αποδεικνύει και τα κενά της Συμφωνίας των Πρεσπών, που αφήνουν περιθώρια για διαιώνιση, αναπαραγωγή και αναμόχλευση των γνωστών ανιστόρητων θέσεών τους. Ο χρόνος μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση των παραλογισμών τους, χωρίς να αποκλείσουμε και το αντίθετο, δηλαδή την όξυνση. Όλα θα εξαρτηθούν από την πολιτική βούληση που θα επιδείξει η πολιτική τους ηγεσία, σημερινή και μελλοντική, αλλά και από την αποφασιστικότητα των ελληνικών κυβερνήσεων.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ