“Το έθιμο του Κλήδονα” σήμερα και ανάβουν φωτιές σε Ροβιές και Αιδηψό
Του Αγιαννιού σήμερα, το γενέθλιο του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου εορτάζει η Εκκλησία , τον Κλήδονα θυμάται η παράδοση μας. Σε όλη τη χώρα τιμάται το γενέθλιο του μεγάλου Αγίου, του πρώτου προφήτη της Καινής Διαθήκης, αλλά γιορτάζεται και το έθιμο του Κλήδονα.
Ένα έθιμο βγαλμένο από την παράδοση του λαού μας που έρχεται σύμφωνα με τους ειδικούς από την αρχαιότητα. Γιορτές και εκδηλώσεις έγιναν παντού Από εσπερινούς και λιτανείες, γύρω γύρω από τις εκκλησιές βέβαια όπως επιβάλλουν τα μέτρα κατά της πανδημίας, μέχρι τους … χρησμούς του κλήδονα αλλά και φωτιές όπου καίγονται τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς.
Και φυσικά η λαϊκή μούσα δεν θα μπορούσε να παραβλέψει όλη αυτή την θρησκοεθιμική πανδαισία και την αποτύπωσε στο γνωστό τραγουδάκι.
“Ανάβουνε φωτιές στις γειτονιές του Αη Γιάννη απ όσα ξέρεις και μου λες, αχ πόσα τέτοια ξέρεις και μου λες, που χουν πεθάνει….”
Μόνο που δεν έχει πεθάνει τίποτα Από τις μεγαλύτερες πόλεις μέχρι τα πιο μακρινά χωριά, οι παραδόσεις είναι ολοζώντανες, τα έθιμα ακολουθούνται όπως πριν από τέσσερις αιώνες, ο Ελληνισμός αντάμα με την Ορθοδοξία πάλλεται απ’ άκρη σ’ άκρη. Τελετές που γίνονταν στην αρχαιότητα, έθιμα της βυζαντινής εποχής, πρωτοχριστιανικές παραδόσεις που μεταδόθηκαν από γενιά σε γενιά, σμίγουν και σμιλεύονται κάτι τέτοιες απλές συνηθισμένες μέρες και δείχνουν πως τούτη δω η ράτσα δεν αλλοιώνεται, δεν νοθεύεται δεν λιγοστεύει.
Παραμένει πάντα δυνατή και αλώβητη, σε πείσμα των καιρών και των χαλκείων. Και αποφασισμένη όπως τότε να φυλάξει Θερμοπύλες και να υπερασπιστεί τα τείχη του Ελληνισμού με κλειστές τις Κερκόπορτες και μακριά από τους Εφιάλτες. Όχι επειδή δεν υπάρχουν άλλα επειδή τώρα τους ξέρει…
Από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας μέχρι τα πιο μικρά χωριουδάκια ,όσα τέλος πάντων απέμειναν από την άκρατη αστυφυλία του περασμένου αιώνα και την λαίλαπα του Κλεισθένη και του Καλλικράτη, η παραμονή του ‘Αη Γιάννη του κλήδονα είναι μια ξεχωριστή μέρα. Γεμάτη από θύμησες, παραδόσεις, έθιμα και εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο εδώ κι αιώνες.
Φέτος βρεθήκαμε τη μέρα αυτή σε ένα γραφικό ψαροχώρι στη Βόρεια Εύβοια, ανάμεσα σε Ροβιές και Αιδηψό που έχει δεν έχει 120 κατοίκους και περιμέναμε ότι θα ήταν μια μέρα σαν τις άλλες. Ερημιά, αφού η σεζόν δεν έχει αρχίσει ακόμα, πολύ ζέστη ,ας μην ξεχνάμε ότι μας επισκέπτεται ο καύσωνας από την Αφρική, και μια καθημερινότητα που δεν έχει την παραμικρή σχέση με εκείνη των πόλεων. Κι εκεί που όλα κυλούσαν όπως κάθε μέρα ,αργά το απόγευμα , σχεδόν το απόβραδο η καμπάνα σήμανε τον εσπερινό. Η εκκλησία του Αη Γιάννη μεμιάς γέμισε. Κατάφωτη στολισμένη , έλαμπε στις τελευταίες ακτίνες του ήλιου που έγερνε στη δύση του.
Ο παπά Δημήτρης συνεπικουρούμενος από ιερέα γειτονικού χωριού, αφού κατά τα ειωθωτα όταν η εκκλησία ενός χωριού γιορτάζει πάνε και από άλλες κοντινές περιοχές ιερείς, ξεκίνησε τις ευχές ,έκανε το καθιερωμένο τελετουργικό με ακρίβεια και σοβαρότητα ,έκανε αρτοκλασία και στη συνέχεια μια πολύ μικρή λιτανεία της εικόνας αφού δεν επιτρεπόταν λόγω κορονοιού κάτι περισσότερο. Στο τέλος η παράδοση του Κλήδονα ζωντάνεψε στα σπίτια όπου οι παλαιότεροι εξηγούσαν στους νεότερους την διαδικασία. Φωτιές δεν άναψαν, τις είχε ανάψει το ολόγιομο φεγγάρι της τελευταίας πανσελήνου του Ιουνίου στον ουρανό και αναβίωνε με το δικό του μυστηριακό τρόπο το έθιμο.
Σε μια απομακρυσμένη γωνιά της Ελλάδας μια πολύ ζεστή μέρα του Ιουνίου ,μια συνηθισμένη μέρα ,ξαφνικά στο τέλος της έγινε η συνέχεια των εθίμων και των παραδόσεων ενός ολόκληρου έθνους. Κι εμείς που όλα αυτά τα θεωρούμε μακρινά ή ξεπερασμένα καταλάβαμε ,νιώσαμε γιατί ο ,ελληνισμός έχει συνέχεια. Γιατί οι ρίζες μέσω των παραδόσεων ,των εθίμων, των τελετών βγαίνουν στην επιφάνεια, μας δείχνουν ότι υπάρχουν. Τα απομακρυσμένα ή τα ξεπερασμένα για μας ,για κάποιους, ευτυχώς για πολλούς, είναι αυτονόητα. Τα αυτονόητα είναι εκείνα που μας διατηρούν, μας δίνουν υπόσταση ως φυλή και συνέχεια.
Ας γυρίσουμε λοιπόν σ αυτά τα απλά για να μην ψάχνουμε στο μέλλον την εθνική μας ταυτότητα ανάμεσα στις συμπληγάδες της παγκοσμιοποίησης που απειλούν να μας συντρίψουν. Οι μικρές κουκίδες στο χάρτη της Ελλάδας ,τα πολύ μικρά χωριά ,τα… ξεχασμένα από το …Θεό όπως λέμε, μας δείχνουν το δρόμο. Γιατί αυτά δεν ξεχνούν…
Νίκος Παρασκευάς
Κεντρική φωτο: pixabay.com