Μαριέττα Γιαννάκου στο “Π”: Η ασφάλεια, στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ της Ενωμένης Ευρώπης
Της
ΜΑΡΙΕΤΤΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ
Μέλους αντιπροσωπείας Βουλής των Ελλήνων
στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, πρώην Υπουργού
Την Ημέρα της Ευρώπης (9/5) ξεκίνησε η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης ένα κοινό εγχείρημα που ανέλαβαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε οι Ευρωπαίοι να εκφράσουν τις προσδοκίες τους για το μέλλον, μέσα από διαλόγους και συζητήσεις που καθοδηγούν οι ίδιοι.
Για τον σκοπό αυτό, μία ψηφιακή πλατφόρμα καθώς και ευρωπαϊκές, εθνικές, περιφερειακές και τοπικές εκδηλώσεις σχετικά με τις προκλήσεις και τις προτεραιότητες της Ευρώπης θα δώσουν τη δυνατότητα σε ανθρώπους από ολόκληρη την Ευρώπη να μοιραστούν τις ιδέες τους και να συμβάλουν στη διαμόρφωση του κοινού μέλλοντος. Στις Ολομέλειες που θα πραγματοποιηθούν ισότιμο ρόλο θα διαδραματίσουν και τα Εθνικά Κοινοβούλια.
Η διάσκεψη αναμένεται να καταλήξει σε συμπεράσματα μέχρι την άνοιξη του 2022 όπου και η Εκτελεστική Επιτροπή της θα δώσει συνέχεια στις συστάσεις που θα διατυπωθούν.
Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή –όπως και 19 χρόνια πριν, στη Συνέλευση για το Μέλλον της Ευρώπης– να είμαι μία εκ των τεσσάρων εκπροσώπων της Βουλής των Ελλήνων στη διάσκεψη.
Η τελευταία αποτελεί μια πρωτόγνωρη, ανοικτή και συμπεριληπτική άσκηση συμμετοχικής δημοκρατίας. Δεν θα αντικαταστήσει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, αλλά θα την ενισχύσει. Ο ρόλος των Εθνικών Κοινοβουλίων σε αυτήν είναι καίριος καθώς αποτελούν τα πλέον αντιπροσωπευτικά όργανα και τους κατ’ εξοχήν εκφραστές της βούλησης των λαών, με διακριτό ρόλο από εκείνο των κυβερνήσεων.
Στην ψηφιακή πλατφόρμα, που λειτουργεί από 19/4, η ΕΕ εστιάζει γύρω από δέκα θεματικές ενότητες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κυρίαρχο ζήτημα στη μετά Covid-19 περίοδο θα αποτελέσει η αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Η εμπειρία ωστόσο φανερώνει ότι η συμμετοχή είναι πιο πετυχημένη όταν επικεντρώνεται σε ορισμένα ζητήματα και στοχεύει να βρει απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα.
Για αυτόν τον λόγο η διάσκεψη θα πρέπει να εστιάσει μεταξύ άλλων στη διαμόρφωση ενιαίας ταυτότητας της ΕΕ στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΚΕΠΠΑ) και συνάμα στην προάσπιση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
Η πανδημία άλλαξε ριζικά την Ευρώπη και τον κόσμο και κατά κάποιον τρόπο ωθεί την ΕΕ να προχωρήσει σε θέματα ΚΕΠΠΑ. Άλλωστε στοιχεία αυτής βρίσκονται στη Συνθήκη της Λισαβόνας, αλλά δυστυχώς δεν έχουν τύχει της δέουσας συνέχειας, π.χ., ρήτρα αμοιβαίας άμυνας (άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης για την ΕΕ) και ρήτρα αλληλεγγύης (άρθρο 222 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ).
Στο νέο στρατηγικό πλαίσιο που διαμορφώνεται η Ευρώπη πρέπει να βλέπει το δάσος και όχι το δέντρο μόνο.
Για αυτό και πρέπει να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, να προστατεύσει την ασφάλειά της, να αντιμετωπίσει προκλήσεις πέρα από τα σύνορά της και να συνεργαστεί με εταίρους για τη διατήρηση της σταθερότητας και μιας διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες.
Η όποια ενίσχυση της ανθεκτικότητας και του παγκόσμιου ρόλου της ΕΕ, που αναζητείται, συμβαδίζει πρωτίστως με την ενοποίηση των πολιτικών ασφαλείας για την καλύτερη αντιμετώπιση των απειλών καθώς και την εμβάθυνση της κοινής αμυντικής πολιτικής και των δυνατοτήτων μέσω της αντίστοιχης ενισχυμένης συνεργασίας.
Επιπλέον, σε μια Ένωση που αποβλέπει σε στρατηγική αυτονομία και ευρωπαϊκή κυριαρχία στόχος θα πρέπει να είναι όχι απλά η προστασία αλλά και η εγγύηση των εξωτερικών συνόρων.
Άλλωστε οι προκλήσεις που συνδέονται με την αύξηση των μεταναστευτικών ροών στην ΕΕ, η πανδημία και οι ανησυχίες για την ασφάλεια πυροδότησαν μια νέα περίοδο δραστηριότητας στον τομέα της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Το ζήτημα αυτό θα μας απασχολεί επί μακρόν, καθώς αποτελεί μια διαρκή πρόκληση.
Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι η Ένωση αναγνωρίζει έμμεσα τα εξωτερικά σύνορα των κρατών-μελών της ως κοινά ευρωπαϊκά σύνορα και οφείλει να τα προστατεύσει υπό αυτήν την έννοια.
Εν κατακλείδι, η πρώτη ευθύνη κάθε δημοκρατικής κοινωνίας είναι να διατηρεί τους πολίτες της ασφαλείς. Αυτό καθιστά την άμυνα και την ασφάλεια έναν από τους σημαντικότερους τομείς ευρωπαϊκής πολιτικής, με ιδιαίτερη βαρύτητα για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ