Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ, τα ελληνοτουρκικά και η συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Προφανώς, στην προσεχή σύνοδο του ΝΑΤΟ δεν θα κριθούν τα πάντα στα Αμερικανο-Τουρκικά. Η συνάντηση όμως Μπάιντεν – Ερντογάν θα δείξει ποια θα είναι η φορά των πραγμάτων. Αν θα οδηγηθούν δηλαδή οι Τουρκο-Αμερικανικές σχέσεις προς βελτίωση ή χειροτέρευση. Ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να παίζει παιχνίδι τακτικής, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τις σημερινές δυσκολίες, χωρίς να υποχωρήσει σ’ αυτό που θεωρεί ως πολιτικό του όραμα και υψηλή στρατηγική για την Τουρκία.
Η Αμερικανική πλευρά, αντιθέτως, έχει κάθε λόγο να προσπαθήσει να περιορίσει τις επιλογές του Ερντογάν και να επιτύχει υποχωρήσεις πάνω σε θέματα που έχουν υψηλή συμβολική σημασία, όπως, π.χ., το πυραυλικό σύστημα S-400. Στο πλαίσιο αυτό, η Αμερικανική πλευρά είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει μια διπλή τακτική: Πίεση για φθορά και αποσταθεροποίηση του Ερντογάν, ως εκφραστή της σημερινής προβληματικής Τουρκικής πολιτικής, και επίδειξη ταυτόχρονα διαλλακτικότητας και ετοιμότητας για αποκατάσταση των σχέσεων, στην περίπτωση που ο Ερντογάν αντιληφθεί ότι έχει πολύ υψηλό κόστος η σημερινή του πορεία και θελήσει να αναπροσαρμόσει βασικές πτυχές της πολιτικής του. Στη δεύτερη αυτή περίπτωση, η συνεργασία Ερντογάν θα καθιστούσε ευκολότερη την επιστροφή της Άγκυρας σε μια φιλο-Δυτική τροχιά.
Ο Ερντογάν βρίσκεται από μια άποψη σε πολύ δύσκολη θέση, γιατί πέραν των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, χειροτερεύει, με γρήγορο ρυθμό, η πολιτική του θέση στο εσωτερικό. Ενδεικτικό από την άποψη αυτή είναι το γεγονός των πολύ σημαντικών αποκαλύψεων από τον αρχηγό της Τουρκικής μαφίας Πεκέρ, που πλήττουν τον ηθικό πυρήνα του καθεστώτος και της οικογένειας Ερντογάν. Δεν πρέπει όμως να υπερβάλλει κανείς το μέγεθος των προβλημάτων και να υποτιμά την ικανότητα και την τακτική επιτηδειότητα του Ερντογάν να τα αντιμετωπίζει και να τα εξισορροπεί με Ισλαμιστική προπαγάνδα και προβολή οραμάτων Τουρκικού μεγαλείου.
Ο Ερντογάν, με την ιδεοληψία που έχει για τον εαυτό του ως αναγεννητή της Τουρκικής αυτοκρατορικής ιδέας και ιδεολογικού ανταγωνιστή του Ατατούρκ, δεν έχει καμία πρόθεση να υποχωρήσει από αυτό που θεωρεί ως ιστορική και Ισλαμική αποστολή του και να επαναφέρει την Τουρκία σ’ έναν κοσμικό Κεμαλισμό, τον οποίον απορρίπτει. Δεν ήταν τυχαίο γεγονός η πρωτοφανής βλασφημία, με κατάρες κατά του Κεμάλ, από τον πρώτο Ιμάμη της χώρας, στην Αγία Σοφία, παρουσία του Ερντογάν. Δεν έχει επίσης καμία πρόθεση να αναδιπλωθεί στρατηγικά από την προώθηση της μεγάλης Τουρκίας που επιδιώκει.
Για τον Ερντογάν, τίθεται, επομένως, θέμα τακτικής. Η κυριότερη κίνηση, στο πλαίσιο αυτό, είναι η αποκατάσταση και η διεύρυνση των σχέσεων με την Ευρώπη. Στο μέτωπο αυτό, η Άγκυρα έχει πολύτιμη σύμμαχο τη Γερμανία της Μέρκελ, η οποία αναλαμβάνει επιπλέον να άρει τα εμπόδια που παρεμβάλλονται από τα Ελληνοτουρκικά προβλήματα. Η προτεινόμενη «θετική ατζέντα» από τη Μέρκελ, εάν προχωρήσει χωρίς εμπόδια, μπορεί να δώσει πολύτιμο οξυγόνο στην Τουρκική οικονομία και την Τουρκική κοινωνία, χωρίς ταυτόχρονα να υποχρεώνει την Άγκυρα να εγκαταλείψει τις διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου. Μπορεί επίσης να προκαταλάβει και να ρυμουλκήσει, σ’ έναν βαθμό, την Αμερικανική πολιτική, εφόσον η «θετική ατζέντα» για την Τουρκία παρουσιάζεται ως Ευρωπαϊκή συμβολή στις προσπάθειες επαναφοράς της Τουρκίας σε σταθερή φιλο-Δυτική τροχιά.
Η Ελλάδα και η Κύπρος θα συναινέσουν σ’ αυτά που ζητά η Άγκυρα και συζητούνται στο πλαίσιο της θετικής ατζέντας, δηλαδή σε μια νέα συμφωνία για το Μεταναστευτικό, με πολύ περισσότερα δισ. ευρώ για την Τουρκία, στην αναβάθμιση της τελωνειακής ενώσεως και στην άρση της βίζας για όλους τους Τούρκους υπηκόους; Η Άγκυρα ζητά επιπλέον συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας (PESCO).
Η τελευταία επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Αθήνα είχε σχέση, προφανώς, με την εξασφάλιση υποστηρίξεως από την Ελλάδα στη θετική ατζέντα για την Τουρκία, με «ανταλλάγματα» ένα ήρεμο καλοκαίρι και τη διατήρηση του καλού κλίματος και του «διαλόγου». Η Άγκυρα με λίγα λόγια επιδιώκει, μ’ έναν τακτικό ελιγμό, να εξασφαλίσει στρατηγικά πλεονεκτήματα από την Ευρώπη, που θα προδιαγράψουν μια μελλοντική θεσμική σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, διατηρώντας ταυτόχρονα στο ακέραιο τις διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου.
Στο θέμα του μεταναστευτικού Ευρω-Τουρκικού Συμφώνου, η πλήρης σύμπλευση με την πολιτική των Βρυξελλών αφήνει ορθάνοικτο τον δρόμο για ευθυγράμμιση της Ελλάδος με τους υπερμάχους του Συμφώνου αυτού, με το δικαιολογητικό ότι «συμφέρει» την Ελλάδα, γιατί θα προβλέπει την επαναπροώθηση στην Τουρκία όσων δεν δικαιούνται άσυλο. Η αποτυχία της εφαρμογής του κατά την προηγούμενη περίοδο αποδίδεται στην προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία είχε προκαλέσει δικαστική απόφαση, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία δεν είναι δήθεν ασφαλής τρίτη χώρα. Δεν επιτρεπόταν γι’ αυτό η επαναπροώθηση μεταναστών σε μια μη ασφαλή τρίτη χώρα!
Η σημερινή κυβέρνηση, μετά τις αποφάσεις για δημιουργία μονίμων κέντρων υποδοχής μεταναστών, εκτός Ελληνικής κυριαρχίας, στα Ελληνικά σύνορα (νησιά του Αιγαίου και Έβρος) και τα προγράμματα για μόνιμη εγκατάσταση μεταναστών σ’ όλη τη χώρα, αφυπνίσθη και ανεκάλυψε τώρα ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα και ότι οι ομόδοξοί της Πακιστανοί, Μπαγκλαντεσιανοί, Σομαλοί και Σύριοι δεν κινδυνεύουν σ’ αυτήν και δεν θα αναγνωρίζονται πλέον από την Ελλάδα ως αιτητές ασύλου. Γιατί όμως μόνο αυτοί και όχι και πολλοί άλλοι; Γιατί, π.χ., κινδυνεύουν σ’ αυτήν οι Τυνήσιοι, οι Αλγερινοί, οι Μαροκινοί;
Το πρόβλημα, δυστυχώς, με τη λαθρομετανάστευση έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα, που συνδέονται με την ιδεολογική υποτέλεια των κομμάτων και την ανεξέλεγκτη εθνομηδενιστική προπαγάνδα στη χώρα. Είναι δυνατόν μια κυβέρνηση να θεωρεί ως δήθεν μη ασφαλή χώρα την Τουρκία, για να κρατήσει ανοικτό τον δρόμο της λαθρομεταναστεύσεως στην Ελλάδα; Είναι δυνατόν ο πρωθυπουργός της χώρας να εκφράζει χαρά για τη μετατροπή της σε «πολυπολιτισμική», δηλαδή για την εθνική της αλλοτρίωση; Είναι δυνατόν η Πρόεδρος της χώρας να δηλώνει ότι η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας πρέπει να γίνει με τη μόνιμη εγκατάσταση και ενσωμάτωση Μουσουλμάνων μεταναστών; Είναι δυνατόν ο υπουργός Δικαιοσύνης να μην έχει ακόμη επαναφέρει στον Ποινικό Κώδικα την απέλαση, ως διοικητική ποινή, για αλλοδαπούς που βρίσκονται παράνομα στη χώρα και καταδικάζονται για εγκλήματα από Ελληνικά δικαστήρια;
Κρισιμότατο για την Ελληνική πλευρά είναι και το θέμα της αναβαθμίσεως της τελωνειακής ενώσεως, που θα άνοιγε ακόμη περισσότερο στις τουρκικές εξαγωγές τον δρόμο προς τις Ευρωπαϊκές αγορές και την Ελλάδα. Ποια θα είναι τα ανταλλάγματα για την Ελλάδα από την αποδοχή μιας τέτοιας αναβαθμίσεως;
Σε ό,τι αφορά το θέμα της άρσεως της βίζας, αλλά και της PESCO, της Ευρωπαϊκής δηλαδή πολιτικής για την άμυνα και την ασφάλεια, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν πρέπει, με κανέναν τρόπο, να δώσουν τη συγκατάθεσή τους. Είναι θέμα στρατηγικής ασφάλειας και άμυνας.
Στο πλαίσιο της Συνόδου του ΝΑΤΟ θα γίνει και συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Δεν διαφεύγει κανενός ότι, σε περίπτωση θετικής εξελίξεως των Αμερικανο-Τουρκικών σχέσεων, οι Τουρκικές διεκδικήσεις γι’ «ανταλλάγματα», σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου, θα είναι στην πρώτη γραμμή. Ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να εντάξει τις διεκδικήσεις του στο μεγάλο πακέτο των σχέσεων με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ και να απομονώσει την Ελλάδα και την Κύπρο, αντί να υποστεί ο ίδιος κυρώσεις για τις προκλήσεις και την αρπακτική πολιτική του έναντι δύο χωρών-μελών της ΕΕ.
Η ενδοτική πολιτική τύπου Σημίτη και ΕΛΙΑΜΕΠ μπορεί να ανοίξει στρατηγικά ρήγματα στο Ελληνικό μέτωπο. Ήδη υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα και υποψίες για το τι γίνεται με τους Ελληνικούς υδρογονάνθρακες και την Ελληνική ΑΟΖ, μετά τις περίεργες δηλώσεις Δένδια αλλά και Ντόρας Μπακογιάννη για την «πράσινη ανάπτυξη».
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μπλίνκεν τάχθηκε, προσφάτως, στο Κογκρέσο, υπέρ της επικυρώσεως από τις ΗΠΑ της Διεθνούς Συμβάσεως για το θαλάσσιο δίκαιο του Montego Bay. Αυτή θα ήταν μια πολύ σημαντική εξέλιξη υπέρ της Ελλάδος. Ένας λόγος παραπάνω για να προσέξει η Ελληνική κυβέρνηση και να μη σπεύσει να αναλάβει δεσμεύσεις εκτός του πλαισίου αυτού, όπως συμβουλεύουν διάφοροι της Σημιτικής Σχολής, με την επωδό ότι δεν θα κάνουμε το Αιγαίο Ελληνική λίμνη.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει, μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, συνάντηση με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, είναι θετική εξέλιξη η συνάντηση των δύο ηγετών. Εκπροσωπούν δύο υπερδυνάμεις, που έχουν καθοριστικό ρόλο για την εξέλιξη και την ειρήνη στον κόσμο. Η τεχνολογία και η καταστροφικότητα των σημερινών όπλων επιβάλλουν μεγαλύτερη σύνεση, επικοινωνία και αυτοσυγκράτηση. Η Ευρώπη, δυστυχώς, δεν έχει ακόμη κατακτήσει τον ρόλο που φιλοδοξεί να παίξει. Αντιθέτως, οι πρόσφατες δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών για κατάργηση του βέτο στην εξωτερική πολιτική εκπλήσσει δυσάρεστα. Το ζητούμενο δεν είναι μια Γερμανική Ευρώπη αλλά μια Συμπολιτεία Ευρωπαϊκών Εθνών και κρατών.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: aa.com.tr