Η φιλολογία περί αύξησης των καταθέσεων – Του Ν. Στραβελάκη

-Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης κυριαρχεί πλέον και στον τομέα της οικονομίας. Την Πέμπτη 3 Ιουνίου τα δελτία ειδήσεων γέμισαν από το non paper του Μαξίμου, που έλεγε ότι οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν εκ νέου και έφτασαν το ποσό των 168 δισ. ευρώ, περίπου δηλαδή κοντά στο ΑΕΠ του 2020. Τα δελτία τόνιζαν μάλιστα φιλάρεσκα ότι αυτό είχε να συμβεί από το 2009.

«Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις», λένε οι Κινέζοι και η εικόνα που παραθέτουμε δεν είναι κολακευτική για την κυβερνητική προπαγάνδα. Ο πίνακας που προηγείται δείχνει τα υπόλοιπα των καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τον Γενάρη του 2008 (χρονιά που ξεκίνησε η κρίση) μέχρι και τον Απρίλη του 2021, που είναι και τα τελευταία στοιχεία που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος. Τα ποσά είναι σε δισ. ευρώ.

Το πρώτο που αποδεικνύει ο πίνακας είναι πόσο ρηχή είναι η κυβερνητική προπαγάνδα. Οι τραπεζικές καταθέσεις από κοντά 236 δισ. που ήταν το 2009 είναι σήμερα, 12 χρόνια αργότερα, στα 168 δισ. ευρώ. Δηλαδή παρουσιάζουν απόλυτη μείωση 40% περίπου. Αυτό δεν αποτελεί βέβαια έκπληξη, αφού και το (ονομαστικό) ΑΕΠ το ίδιο διάστημα είχε μείωση 43% περίπου.

Από την κυβερνητική πλευρά βέβαια θα σπεύσουν να πουν ότι δεν ισχυρίζονται ότι γίναμε ξαφνικά πλούσιοι αλλά ότι αποκαθίσταται η ρευστότητα και η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα και αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι. Κατά πρώτον, αυτό που ανακάλυψε τώρα το οικονομικό επιτελείο συμβαίνει από τον Ιούλιο του 2015, όταν οι καταθέσεις έφτασαν στο κατώτατο σημείο τους, που ήταν 120 δισ. ευρώ περίπου. Ήταν ένα διάστημα που ο κόσμος διατηρούσε χρήματα στο «στρώμα» γιατί οι τράπεζες ήταν κλειστές. Στη συνέχεια και παρόλο που υπήρχαν capital controls οι καταθέσεις αυξήθηκαν σταθερά χρόνο με τον χρόνο.

Το δεύτερο, που είναι και το σημαντικότερο, είναι ότι οι καταθέσεις μοιάζουν να φτάνουν σε ποσοστά κοντά στο 100% του ΑΕΠ σε περιόδους πριν από μεγάλες κρίσεις. Συγκεκριμένα, από το τελευταίο τρίμηνο του 2008, όταν και η οικονομία άρχισε να έχει αρνητικούς τριμηνιαίους ρυθμούς μεγέθυνσης, οι καταθέσεις άρχισαν να αυξάνουν αλματωδώς. Αντίστοιχες συμπεριφορές των επιχειρήσεων και του κόσμου έχουν παρατηρηθεί και σε άλλες κρίσεις, π.χ., το 1989 – 1990. Το φαινόμενο είναι απόλυτα ερμηνεύσιμο. Σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας οι επιχειρήσεις αλλά και ο κόσμος διατηρούν υψηλότερα διαθέσιμα ώστε να αντιμετωπίσουν το μέλλον. Αν σε αυτό προσθέσουμε και τη μείωση των δαπανών σε καταναλωτικά αγαθά λόγω Covid, τότε από τον ενθουσιασμό του κ. Σταϊκούρα και της κυβερνητικής προπαγάνδας πλησιάζουμε την πραγματικότητα που ζούμε.

Η πραγματικότητα λέει ότι η οικονομία βρίσκεται ακόμη σε ύφεση, η τουριστική σεζόν δεν πάει καλά, γιατί η χώρα δεν είναι στους «πράσινους» προορισμούς λόγω υψηλού αριθμού κρουσμάτων και χαμηλού εμβολιασμού, και αναμένεται επιτάχυνση τω πλειστηριασμών με τον νέο πτωχευτικό νόμο. Κατά τη γνώμη μου λοιπόν η κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να συζητήσουν σοβαρά με την κοινωνία την πορεία της οικονομίας, αντί να πετάνε πυροτεχνήματα αισιοδοξίας, που διαρκούν όσο τα βραδινά δελτία των τηλεοπτικών σταθμών. Διαφορετικά, μπορεί κάποιος κακόβουλος, όπως εγώ, να ισχυρισθεί ότι όλα αυτά αποσκοπούν στο να διευκολύνουν τα αντιδραστικά νομοσχέδια για την εργασία, την παιδεία και την υγεία, που βρίσκονται στην κορυφή της κυβερνητικής ατζέντας.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ