Στη δίνη της κρίσης της Μέσης Ανατολής

Το αδιέξοδο του Ισραήλ στο Παλαιστινιακό

-Ο «εμπρηστής» Ερντογάν, το μέλλον των συμμαχιών και η πρόκληση για την Ελλάδα

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Λεπτές και ευαίσθητες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική θέτουν νέες προκλήσεις για την Αθήνα, η οποία σε ένα ευμετάβλητο διεθνές περιβάλλον πρέπει να διαμορφώσει μια ευέλικτη και δυναμική εξωτερική πολιτική, βασισμένη σε πρωτοβουλίες και ακόμη και σε αντισυμβατικές κινήσεις.

Ο στόχος της Αθήνας δεν είναι μόνο η απόκρουση της πολύ προσαρμοστικής στις εξελίξεις τουρκικής επιθετικότητας και επεκτατικότητας αλλά και η διάσωση των τριμερών και πολυμερών συνεργασιών που με κόπο οικοδομήθηκαν τα τελευταία χρόνια και τώρα απειλούνται τόσο λόγω των πολιτικών ελιγμών της Άγκυρας αλλά και του πολεμικού σκηνικού στη Λωρίδα της Γάζας και στο Ισραήλ.

Η Ελλάδα είναι σαφές ότι τηρεί ισορροπημένη πολιτική στο Παλαιστινιακό και αυτό έχει γίνει αποδεκτό με κατανόηση από το Ισραήλ και με αρκετή επιφυλακτικότητα από τους Παλαιστίνιους. Δεν είναι τυχαίο ότι και ο Αλέξης Τσίπρας, ως πρωθυπουργός, σε μία από τις επισκέψεις του στο Ισραήλ επισκέφθηκε τη Ραμάλα, την έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής, ενώ και ο Νίκος Δένδιας έχει συναντηθεί με τον παλαιστίνιο ομόλογό του.

Η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά την ευρωπαϊκή θέση για λύση δύο κρατών στα προ του 1967 σύνορα και με τον σεβασμό των Ιερών Τόπων λατρείας στην Ιερουσαλήμ. Συγχρόνως είναι επίσης ξεκάθαρη η θέση για αποφυγή έντονων και βίαιων αντιδράσεων σε ειρηνικές διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες, όμως είναι επίσης ρητή και κατηγορηματική η καταδίκη των επιθέσεων εναντίον πολιτικών στόχων στο έδαφος του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας.

Η τρέχουσα κρίση στην περιοχή δείχνει όμως και το σοβαρό αδιέξοδο του Ισραήλ σε σχέση με το Παλαιστινιακό και την εμπλοκή του στις εσωτερικές πολιτικές αντιπαραθέσεις και διενέξεις. Και η κλιμάκωση της έντασης τελικά πλήττει τα ίδια τα συμφέροντα του Ισραήλ και θέτει υπό αμφισβήτηση την πολύ σημαντική και κρίσιμη για το μέλλον της ευρύτερης περιοχής διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεών του με μια σειρά από αραβικές χώρες.

Η Τουρκία θεώρησε ότι η κρίση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στη Γάζα και η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στο τέμενος Αλ Ακτσά στη διάρκεια της προσευχής της Παρασκευής 7 Μαΐου και κατόπιν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί σε στόχους στη Γάζα, ως αντίποινα για τη μαζική πυραυλική επίθεση εκ μέρους της Χαμάς και ακραίων ισλαμιστών, είναι η ευκαιρία που περίμενε για να αναλάβει ηγετικό ρόλο στον μουσουλμανικό κόσμο. Ωστόσο, συγχρόνως εξέθεσε όλες τις αραβικές χώρες, που σε μια προσπάθεια να μη διαρρήξουν τις στρατηγικού χαρακτήρα σχέσεις τους με το Ισραήλ αντέδρασαν σχετικά ήπια στα γεγονότα.

Και έτσι τη σημαία της… τζιχάντ εναντίον του Ισραήλ σήκωσαν ο Ταγίπ Ερντογάν και ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Χαμενεΐ.

Ο τούρκος ηγέτης, παρά την προσπάθεια της κυβέρνησής του να τα βρει με το Ισραήλ και τις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις που έχουν γίνει προκειμένου να αποκατασταθούν τουλάχιστον οι διπλωματικές σχέσεις, δεν μπορεί να ξεφύγει από το ισλαμικό DNA του, το οποίο εκμεταλλεύεται ώστε συγχρόνως να εμφανισθεί ως προστάτης των Παλαιστινίων και αδιαφιλονίκητος ηγέτης όλων των μουσουλμάνων.

Αυτός ο ρόλος τού προσφέρει τη δυνατότητα να ενισχύσει το προφίλ του στο εσωτερικό, όπου οι δημοσκοπήσεις είναι όλο και χειρότερες για τον ίδιο και το κόμμα του, αλλά και να επανατοποθετηθεί η Τουρκία στη Μέση Ανατολή, έπειτα από ένα διάστημα που έχασε σημαντικό έδαφος, έχοντας απομονωθεί από το πλαίσιο των τριμερών κα πολυμερών συνεργασιών.

Όμως η στάση αυτή της Τουρκίας κάθε άλλο παρά έχει δεδομένα τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Οι αραβικές χώρες καταδικάζουν τη βία από το Ισραήλ, αλλά δεν δείχνουν ακόμη πρόθυμες να διακυβεύσουν την ομαλοποίηση των σχέσεών τους με το Ισραήλ (όπως ήλπιζε ο κ. Ερντογάν), επειδή ορισμένοι ακραίοι Παλαιστίνιοι στην Ιερουσαλήμ και η Χαμάς επιλέγουν την τυφλή σύγκρουση με το Ισραήλ. Βεβαίως οι σχέσεις των χωρών αυτών με το Ισραήλ θα παγώσουν προς το παρόν, ειδικά όσο συνεχίζεται αυτή η ένταση στην περιοχή.

Συγχρόνως, όμως, η συμπεριφορά του Ταγίπ Ερντογάν και ο τρόπος με τον οποίο αναμειγνύεται και ρίχνει λάδι στη φωτιά της Μέσης Ανατολής δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη καχυποψία εναντίον του από τις αραβικές Χώρες, καθώς γνωρίζουν ότι μετά το Ισραήλ θα έρθει και η ώρα των αραβικών καθεστώτων να στοχοποιηθούν από τον τούρκο ηγέτη και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, τους οποίους καθοδηγεί, αποκτώντας έτσι τον απόλυτο έλεγχο του μουσουλμανικού κόσμου…

Έτσι, είναι πολύ πιθανόν ο ηγετικός ρόλος που διεκδικεί ο Ερντογάν ως ο θεματοφύλακας της παλαιστινιακής υπόθεσης και εκείνος που καθοδηγεί τη σκληρή τιμωρία του Ισραήλ να εμπνεύσει τους ακραίους μουσουλμάνους της ευρύτερης περιοχής, όμως συγχρόνως κόβει κάθε γέφυρα συνεννόησης με το Ισραήλ και γεμίζει με βαριές σκιές την προσπάθεια που η ίδια η Άγκυρα κάνει για την ομαλοποίηση των σχέσεών της με τις χώρες του Κόλπου και την Αίγυπτο.

Η σύγκρουση στη Γάζα χρησιμοποιείται και για πολιτικούς λόγους. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος δεν μπόρεσε να σχηματίσει κυβέρνηση, διαχειρίζεται με δυναμικό τρόπο μια θερμή κρίση, ελπίζοντας ότι αυτό θα του δώσει πόντους στη δεξιά και συ­ντηρητική ψήφο σε περίπτωση που επαναληφθούν οι εκλογές, ενώ α­ντιθέτως αποδυναμώνει την Κεντροαριστερά, η οποία τώρα έχει την ε­ντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ο Νετανιάχου ενισχύεται από τις κρίσεις και αυτό το γνωρίζουν όλοι ε­ντός και εκτός του Ισραήλ.

Από την άλλη πλευρά, η Χαμάς κάνει επίδειξη δύναμης εκτοξεύοντας πάνω από 1.000 πυραύλους στο ισραηλινό έδαφος, δείχνοντας ότι η μέχρι τώρα άτρωτη αντιπυραυλική άμυνα του Ισραήλ είναι πια ευάλωτη σε μαζικές επιθέσεις ακόμη και μη εξελιγμένων και σύγχρονων πυραυλικών συστημάτων. Είναι για πολλούς μια πρόβα τζενεράλε για την περίπτωση που το Ιράν αποφασίσει να υλοποιήσει τις απειλές του για πλήγματα κατευθείαν στο ισραηλινό έδαφος, αν επιχειρηθεί ο βομβαρδισμός των πυρηνικών εγκαταστάσεών του. Όμως η Χαμάς επιλέγει με τον τρόπο αυτό να κυριαρχήσει πλήρως στην ενδοπαλαιστινιακή αντιπαράθεση και να περιθωριοποιήσει τη Φατάχ και τον νυν Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς.

Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει αυτήν την ισορροπία και να προστατεύσει την αξιοπιστία της ένα­ντι της τήρησης του διεθνούς δικαίου και συγχρόνως να διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού τις σχέσεις της με το Ισραήλ και τις αραβικές χώρες.
Όμως για την Αθήνα υπάρχει μία ακόμη σημαντική πρόκληση, αυτή της Λιβύης. Η επιχείρηση πολιτικής εξό­ντωσης της υπουργού Εξωτερικών Νάιλα Αλ Μανγκούς συνεχίζεται, με αφορμή την τοποθέτησή της για την ανάγκη αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων από το λιβυκό έδαφος.

Η Αθήνα και ο Νίκος Δένδιας θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλία για ευρωπαϊκή στήριξη στη λίβυα υπουργό, προκειμένου να σταλεί μήνυμα και στην Τρίπολη. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς στην Αθήνα ότι η απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων από τη Λιβύη είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την ομαλή πορεία της χώρας προς τις εκλογές αλλά και γιατί έτσι υποσκάπτεται και το πολιτικό υπόβαθρο στο οποίο στήθηκε ο πολιτικός εναγκαλισμός της Άγκυρας στο καθεστώς Σάρατζ, που είχε ως αποτέλεσμα τις δύο συμφωνίες, τη μία για στρατιωτική συνεργασία και την άλλη για την παράνομη οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: athensvoice.gr